De meeste modellen moeten, om natuurgetrouw over te komen, nog worden verweerd. In het dagelijkse gebruik zal het origineel min of meer slijtage gaan vertonen, want vuil en dergelijke hoopt zich op. Hoeveel er verweerd moet worden hangt af van het onderwerp. Belangrijk is het om goed foto's te raadplegen.

Over het algemeen geldt dat civiele vliegtuigen, motoren en automodellen slechts weinig verweerd dienen te worden tenzij het een roestig of wedstrijd exemplaar betreft. Gevechtsvoertuigen moeten daarentegen wel meer verweerd worden.

Het verweren ("weathering") van een model moet in stappen gedaan worden en liefst uitgespreid over iets langere tijd om het model tegen de bouwer te beschermen! Niets is zo verleidelijk als een model te veel te verweren omdat het nu eenmaal aanstekelijk werkt. Correctie achteraf is vrijwel onmogelijk.

De gouden regel voor verweren: overdaad schaadt !!

Verweringstechnieken zijn o.a (evt combinaties van):

  • Het gebruik van basisverfkleuren die lichter gemaakt zijn, werkt uitstekend. Meng bijvoorbeeld iets wit of lichtgrijs bij om een beter schaaleffekt te geven. Ook het op bepaalde plaatsen 'overspuiten' met deze lichtere kleur kan zeer mooie effekten geven.
  • Het gebruik van verdunde (iets donkere) verf ('wash' 6.4.4) in naden en paneellijnen. Het is beter om dit met verdunde waterverf uit te voeren, voordat de eindlaag op het model wordt aangebracht. Het kan namelijk direct worden hersteld indien nodig. Laat niet alle groefjes vollopen!
  • preshadeHet "pre-shaden" van bepaalde panelen en paneellijnen: voordat de verf laag wordt aangebracht met een verfspuit [spuittips in 4.11] zeer donkere strepen aanbrengen op het model. Vervolgens de eindlaag in de gewenste kleur; door deze laatste niet al te dik te spuiten zal de donkere laag iets zichtbaar zijn en men krijgt een verweerd effect met verschillende tinten van de eindlaag lijkt het wel.(Oefen eerst op een oud model).
  • Het gebruik van 'drybrush' technieken. Breng verf aan op een penseel, strijk dit penseel af op een stuk papier. Zodra er bijna geen verf meer van het penseel afkomt, licht over het detail heen strijken. Uitstekend geschikt voor het maken van oliesporen, rooksporen en ophalen van opliggende details.
  • Het gebruik van een fijn potloodje en potloodschraapsel (grafiet) voor het accentueren van paneellijnen en rooksporen. Werkt goed op een matte ondergrond. Hetzelfde geldt voor gruis van een tekenpotlood (Greenland Cont). Eventueel beschermen met een gespoten laag vernis.
  • Het hier en daar licht schuren van opliggende paneellijnen of van kleine slijtageplekken kan goede resultaten geven. Pas op voor krassen en probeer gelijkmatig te schuren met ingesleten fijn schuurpapier.
  • Het simuleren van slijtageplekken waar metaallagen zichtbaar worden, moet niet worden gedaan door bovenop de verflaag metaalverf aan te brengen! Beter is het om op het basismodel, voordat de eigenlijke kleuren worden aangebracht een dun laagje van de gewenste metaalverf aan te brengen. Breng daarna de kleur aan. Verweer nu door deze laatste laag licht weg te schuren, totdat de metaal onderlaag te voorschijn komt. Goede planning is hier belangrijk, maar het resultaat loont de moeite.
  • Het gebruik van pastelpotloden. Schraap wat van het potlood af en breng dit licht aan met een penseel. Restant wegblazen. Bij figuren kunnen pastelpotloden gebruikt worden voor het maken van schaduwen en wenkbrauwen.
  • Het licht overspuiten van te opvallende stencilling geeft goede effekten. Bij gevechtsvoertuigen loont het vaak de moeite om voor nummers niet een decal te gebruiken, maar door deze te maken met een sjabloon of fijn penseel.

 6.4.1 Speciale overwegingen bij verwering

Bij verwering moet bedacht worden hoe dit ontstaat op het origineel. Voorbeelden:

  • bij vliegtuigmodellen in de richting van de luchtstroom
  • moddersporen bij wielen en in wielkasten
  • slijtageplekken bij trappen, luiken en deuren
  • verbrandingssporen bij uitlaten en raketten

Kijk ook hieronder voor de "zout techniek".

 6.4.2 Gebruik van pastelpotloden

pastelpotl

Modellen kan een stoffig uiterlijk gegeven worden met pastelpotloden. Potloden (van bijvoorbeeld 'Conte') zijn verkrijgbaar in zaken gespecialiseerd in tekenartikelen. De benodigde basiskleuren zijn: zwart, licht- en donkerbruin, grijs en rood.
Schraap met een mesje wat van het potlood af. Breng het met een wattenstaafje aan op het model op de gewenste plek, maar wrijf het niet in. De methode werkt het beste bij matte verflagen. Begin met de lichtste kleur.

Breng niet alles in een keer aan, maar werk stuk voor stuk de verschillende kleuren af. Deze methode heeft als grote nadeel dat de verwering niet kan worden gefixeerd met een eindlaag. Het model blijft dus gevoelig bij aanraken.

 6.4.3 Roest en modder

rust

Roest kan worden gesimuleerd met een mengsel van bruine, gele en oranje verf [4.10.19]. Oudere roest wordt wat donkerder gemaakt. Breng roest aan op die plaatsen waar vaak water blijft staan, en overdrijf niet. Afbrokkelende roest van binnen uit kan worden gesimuleerd met poeder dat op het model wordt aangebracht met houtlijm hetgeen daarna geverfd wordt.
Modder kan worden gemaakt met een verdund mengsel van gipspoeder en verf. Breng dit spul aan met houtlijm op bijvoorbeeld banden, tracks en spatschermen (gevechtsvoertuigen).

 6.4.4 Paneellijnen en schaduwen benadrukken

Inliggende paneellijnen op oppervlakken van modellen en schaduwen zijn te benadrukken door er een iets ndere tint aan te geven. Dit noemt men vaak een "wash". De tint kan van alles is, tot aan wit toe en afhankelijk van het onderwerp kan men hier kiezen.

Vaak zie je ook dat men een "wash" hanteert met een zeer donkere laag, maar dit lijkt meer effect bejag dan dat het realistisch is. Deze trend komt uit Amerikaanse tijdschriften overwaaien. Denk erom dat overdaad schaadt [6.4], zeker bij moderne vliegtuigen. Kijk goed naar foto's.

promodeller-wash

Promodeller wash

Heel simpel in gebruik is de "wash" van Promodeller. De wash is er in verschillende tinten. Wil je alleen de paneellijnen, klinknagels en dergelijke benadrukken, breng het spul aan op een wat glanzend oppervlak [6.3]. Wil je wat meer verwering, dan over een matter oppervlak. Breng het wash spul aan op het oppervlak met een kwast en laat even drogen. Vervolgens met een oud t-shirt doekje afnemen, soms helpt het om dit doek een beetje vochtig te maken. Op moeilijk te bereiken hoekjes kun je een wattenstaafje gebruiken.

Zelfgemaakte Wash
Wash in iedere gewenste kleur is ook zelf te maken. Bijvoorbeeld het gebruik van lichtgrijs op een witte ondergrond of donkergrijs op een zeer donkere ondergrond.

Belangrijk is eerst dat de onderlaag glanzend is. Dit is te bereiken met een vernislaag [6.3].

Voor de wash wordt verf op waterbasis toegepast (bijvoorbeeld een acrylverf). Maak een mengsel van water verf, water in een bekertje of oude dop en voeg een flink aantal druppels afwasmiddel toe. Dit breekt de oppervlaktespanning en laat de wash beter uitvloeien. Je kunt het later ook dan goed verwijderen. Het geheel goed roeren.

Breng nu rustig met een kwastje de wash aan op het de glanzende model oppervlak. Dit hoeft niet precies! Dus in inliggende paneellijnen, hoeken van wielkasten, opstaande randen en dergelijke. Het geheel ziet er best wel eng uit.
Zorg ervoor dat er geen luchtbelletjes onstaan. De wash zal wel zo'n 30 minuten nodig hebben om te drogen.

Neem nu een T-shirt en veeg het teveel aan wash weg, dus in feite poets je het er weer af en wel haaks op de richting van een paneellijn of randje. Zorg dat je steeds een schoon stukje van een doek neemt anders smeer je alles er weer op.

Herhaal waar nodig deze stappen. De wash blijft zitten waar je wilt.

Vervolgens het model goed laten drogen en afwerken.

 

6.4.5 Afgebladderde of gesleten verf (zout techniek)

Een simpele techniek om afgebladderde verf of slijtage op een model te suggereren maakt gebruik van huishoud keuken zout. Het idee is de ondergrond kleur hier en daar zichtbaar te maken vanwege afgebladderde verf.

zout

Nodig zijn: het model zelf, een kwastje, keuken zout en water. Meer niet!   En natuurlijk de normale verfkleuren die je anders ook zou gebruiken voor het model.

  1. Begin de ondergrond kleur aan te brengen waar het effect moet komen. Logische ondergrond kleuren zijn bijvoorbeeld aluminium voor vliegtuigen, gele verfgrond laag voor bijvoorbeeld auto's, bruine primer kleur voor tanks e.d.
  2. Daarna met een kwastje de plekken met water nat maken waar de slijtage moet komen (hoeken, traptreden, vleugel voorranden e.d.) . Gebruik niet teveel water! Zorg er ook voor dat het niet een geheel wordt van zout met water, maar flarden en brokjes op het model. Als het een groot model is, doe niet alles tegelijk. 
  3. Vervolgens zout kristallen tussen de vingers wrijvend erop te strooien. Het zout zet zich vast in het aangebrachte water. Goed laten drogen.
  4. Vervolgens na goed drogen overspuiten met de gewenste boven / top kleur (camouflage e.d.).
  5. Nadat de verf droog is de "overgespoten" zout kristallen met een kwastje afborstelen van het model. De ondergrond kleur komt dan in "brokjes" te voorschijn.

Het effect is daar, het model lijkt verweerd met stukjes verf die eraf gesleten of eraf gebrokkeld zijn. (dit heet in het engels "chipping").


 

plasticmodels7