Categorie 1. LvA
De historie van de Nederlandse militaire luchtvaart begint officieel op 16 april 1913. Dan ondertekent Koningin Wilhelmina het Koninklijk Besluit nummer 29, waarmee de Koninklijke Landmacht toestemming krijgt om met ingang van 1 juli 1913 een Luchtvaartafdeeling (LVA) op te richten. (Er was in maart 1913 al een vliegterrein aangekocht op Soesterberg van de failliete "Maatschappij voor luchtvaart" van Verweij en Lugard).
De genietroepen gebruikten voor die tijd vanaf circa 1886 vanaf Oldebroek ballonnen, o.a. de "Kijkuit" en "de Telegraaf". Vanaf 1910 kregen een aantal leger officieren de kans een opleiding te volgen als vlieger. Maar de luchtvaartafdeeling was pas in 1 juli 1913 een feit en het begint bescheiden. Kapitein H.Wallaardt Sacré was de eerste commandant van de Luchtvaartafdeeling.
Marinus van Meel maakte de allereerste officiele LvA kist, de "Brik". Het toestel werd door de Luchtvaartafdeeling (LVA) "gehuurd" met Van Meel als vlieger vaandrig. Het toestel werd daarna in september 1913 formeel voor de LVA aangekocht voor zo'n 3500 gulden. De Brik was daarmee het eerste officiele Nederlandse militaire vliegtuig.
De LvA bestelde april 1914 een tweede Brik want Van Meel had de N.V. Van Meel's Vliegtuigenfabriek opgericht, eerst te Soesterberg, later te Gilze-Rijen. Deze fabriek leverde de Brik II, een vergrootte versie van de eerste Brik en een tweezitter. Juli 1914 werd de "groote Brik" aan de LVA geleverd voor 4100 gulden (exclusief Gnome 60 pk rotatiemotor en instrumenten).
De Brikken werden gebruikt om ervaring op te doen en waren in feite een "les kist" en af en toe verkenner. Augustus 1914 brak de Eerste Wereldoorlog uit, waarbij Nederland erin slaagde neutraal te blijven. Met d Brikken werd waarschijnlijk al in 1915 niet meer gevlogen.
(Een volgend toestel werd uitgerust met drijvers en werd de "waterbrik" genoemd. Hiermee maakte Van Meel vluchten vanaf de Waal bij Tiel. In januari 1914 verongelukte het vliegtuig tijdens een demonstratievlucht voor de marine. Het was nooit officieel in dienst. )
De LVA verlegde als snel zijn belangstelling naar vliegtuigen van andere buitenlandse fabrikanten en Van Meel sloot zijn kleine vliegtuigfabriekje. In de Eerste Wereldoorlog stopte Van Meel geheel met vliegen al was ie wel vaak enthousiast aanwezig bij latere luchtvaart evenementen tot in wel 1952.
Foto: Collectie M. de Vreeze (used with permission)
Replica van de tweede Brik in MLM Soesterberg. Foto: Collectie M. de Vreeze (used with permission)
Registratiegegevens: | ||||||
Registratie | fabr. | Constructie-nummer | Datum in dienst | Datum uit dienst | Opmerkingen | |
LA-1 | - | - | 06 sept 1913 | 1915 | eerste vliegtuig LvA (de latere KLu) | |
LA-5 | - | - | 13 juni 1914 | 1915 | Brik II, vergrootte versie met twee stoelen in een gondel |
Bronnen o.a. [B17] Vlucht.tijd
Opmerking: op een rotonde in Soesterberg staat een grappig kunstwerk in de vorm van een in metaal gelaste "Brik" replica.
De inhoud voor het eerst opgesteld door M.de Vreeze en Wilko Jonker zomer 2004 (op oude IPMS website)