5. ML-KNIL Curtiss CW-21 / CW-22

Cat 5.  ML-KNIL 

24 CW-21B Interceptors (oorspronkelijk vboor ML besteld, maar gelevered en operationeel in ML-KNIL Indië);   kenmerken CW-343 t/m 366; (noot: bekend als de interceptor, de naam Demon werd nimmer gebruikt).

36 CW-22 Falcon tweezits "combat trainers", operationeel ML-KNIL, kenmerken CF-464 t/m 499;

Al in 1939 had de Nederlandse Regering belangstelling geuit voor dit type en had men (voor de ML voor inzet in Nederland) dit type vliegtuig snel april 1940 aangekocht. Er waren nogal wat wensen voor aanpassingen met name aan de bewapening, maar ook een extra pantserplaat achter de vlieger. Vanwege de Duitse dreiging begin 1940 werd op een gegeven moment tot het uiterste gepoogd om de vliegtuigen versneld te verkrijgen. Het kwam te laat door de Duitse aanval 10 mei 1940 op Nederland. Besloten werd daarom eind mei 1940 om de reeds bestelde toestellen vanuit de Verenigde Staten naar Nederlands Indië te laten afleveren voor gebruik door de ML-KNIL aldaar (in het Verre Oosten was er nog geen oorlog).  

De eerste Nederlandse CW-21B  "interceptor", nu beoogd voor de ML-KNIL, vloog september 1940 bij de Amerikaanse Curtiss fabriek.  Ze werden waarschijnlijk daar al van het ML-KNIL camouflagekleuren ruwweg voorzien maar met Amerikaanse jongblad en oudblad fabriekstinten. Tussen oktober-december 1940 volgde verscheping naar Indië in kratten waarna de vliegtuigen werden opgebouwd op de basis Andir (bij Bandoeng op Java). Er moesten ook snel ML-KNIL jachtvliegers worden opgeleid en dat was een enorm probleem. In maart 1941 werd een eerste CW-21 interceptor eenheid, de 2e Jacht Afdeling opgezet met 16 kisten. Eerst op Andir en later verplaatst naar Maospati. Er waren veel operationele problemen met de motoren en diverse lekkages. Ook was de vliegduur nog geen 2 uur.  

Op 30 november 1941 volgde de oorlogs-mobilisatie in Indië en 17 CW-21 Interceptors stonden gereed op Andir (bij Bandoeng) en Tandjong Perak (bij Soerabaja). Toen Japan in 1942 Nederlands-Indië binnenviel werden de toestellen ingezet. Tijdens luchtgevechten nabij Soerabaja op 3 februari 1942 gingen 8 interceptors verloren en een paar dagen later nabij Bandoeng / Andir nog eens zo'n 3 toestellen verloren bij een Japanse aanval. Op 10 februari 1942 week men met 6 interceptors uit naar Tjililitan. (Dat veld dat een eind buiten Batavia lag was maart 1939 een compleet militair veld geworden nadat het civiele vliegveld Kemajoran bij Batavia in gebruik was genomen). Op 24 februari werd 1 kist neergeschoten bij Bandoeng en op 3 maart een kist bij Andir. De strijd tegen Japan op Java duurde niet lang meer.

De Japanners hebben een aantal kisten buitgemaakt en later tenminste 1 interceptor gebruikt voor testdoeleinden. Na de oorlog werden wat toestellen zelfs teruggevonden op Kallang nabij Singapore.

 -------------------

De CW-22 was afgeleid van de CW-21 maar was een tweezits "combat trainer". De Falcon was voorzien van dubbele besturing maar kon ook worden ingezet voor het aanvallen van gronddoelen al kon het niet veel wapenlast meenemen aan de bommenrekken.

Ondanks de capitulatie mei 1940 na de Duitse aanval werd de Amerikanen verzocht september 1940 door de uitgeweken Nederlandse Regering in London voor de ML-KNIL in Indië om de snelle levering van 36 stuks CW-22 Falcons. Aflevering volgde in 1941 per schip. Circa 18 CW-22 Falcons kwamen tussen juni-augustus 1941 in Indische dienst bij de 1e en 2e verkenningsafdeling, voornamelijk op Tjililitan (Andir),Tjikembar bij Soekaboemi en Magoewo bij Djokja. Ook werden een aantal toestellen gebruikt als daadwerkelijke "combat trainer" voor opleiding van jachtvliegers. Begin maart 1942 werden verkenningen uitgevoerd o.a. boven de straat van Soenda. Een aanval op Japanners bij Rembang leidde tot het verlies van tenminste 3 kisten. Veel konden deze toestellen niet doen tegen de Japanners. 

Een Nederlandse vervolgorder was goedgekeurd mei 1941 voor 25 additionele CW-22B Falcon toestellen. De verscheping was van december 1941 tot januari 1942. Vier CW-22B kisten zijn nog voor de capitulatie in Indië aangekomen en stonden op Andir. Aan boord van het schip de ms. Sloterdijk waren 7 toestellen en deze voer 2 maart 1942 Tjilatjap op Java binnen maar snel werd het schip doorgestuurd naar de Australische haven Fremantle nabij Perth. Aan boord van de ms. Tjibesar waren nog eens 14 kisten in kratten onderweg en dit schip werd ook opgedragen te varen naar Australië (waarschijnlijk aangekomen 4 maart 1942 in de haven van Albany). Deze 21 toestellen werd direct aan de USAAF overgedragen en de meesten gingen naar de 35th Pursuit Group. Nog vijf toestellen van de ML-KNIL order (beoogd CF-4120 / 4124) gingen in Amerika direct naar de US Navy als SNC-1. 

Interceptor. Foto: Collectie Max Schep (used with permission)

CW-21B. Foto's: Collectie Max Schep (used with permission)

CW-21B. Foto: Collectie Max Schep (used with permission)

CW-22B Falcon tweezitter. Foto uit en met dank aan collectie Afd.LuchtvaartKennis (used with permission)

Oude foto uit de Aviation Week [W8] van september 1941 (Collectie M. de Vreeze / used with permission)

Bronnen... zie hieronder...

** Opmerking:  deze CF- serie was niet op tijd voor inzet door de ML-KNIL , naar USAAF en 5 stuks naar USN

Bronnen o.a. [B15] Luchtv.Indie, [B7] Hooftman, [B1] MIP 1987-4, [B5] Luchtv.kennis encyclopedie juli 1976, [W12] Heyman art.

Wie heeft meer registratie info en wil deze bijdragen? Graag, gebruik het NedMil contactformulier...

De inhoud werd voor het eerst opgesteld door M.de Vreeze zomer 2004 (op oude IPMS website)