Cat 5.   KNIL  (en LvA)

In Nederlandsch Indië begon de militaire luchtvaart al eind negentiende eeuw toen er al wat ballonvaarten werden gemaakt door het Koninklijk Nederlands Indische Leger. Maar in 1912 kreeg luitenant Van Poorten de opdracht een voorstel te maken voor de aanschaf van vliegtuigen. Het Nederlandse Ministerie van Koloniën bestelde vervolgens voor de KNIL sterk op Farmans lijkende kisten namelijk die door het Belgische De Brouckere werd gebouwd: Type-G voor verkenner taken, een Type-F. Ook werd een eendekker Deperdussin besteld. Enige vliegers gingen alvast ook in opleiding want de opbouw was in gang.

(De Deperdussin werd begin 1913 verscheept naar Indië maar in het openbaar was er kritiek op de aanschaf en twijfel over de lijmverbindingen die voor de tropen ongeschikt zouden zijn. Er volgde dan ook een onderzoek in oktober 1913 bij de fabriek zelf; maar met wat kleine aanpassingen leken er verder geen problemen te zijn. Maar in Indië werd er waarschijnlijk niet meer mee gevlogen).

Ondertussen was de Eerste Wereldoorlog uitgebroken en 4 augustus 1914 trokken de Duitsers België binnen. Het kwam er niet meer van de F en G naar Indië te verschepen. Ze waren al wel afgeleverd naar Nederland en de kisten werden daarom door de LuchtvaartAfdeeling (LvA) in Nederland kort gebruikt.

1 stuks Type-G (regi "K-1")

De registratie werd "K-1" met de K van Kolonïen. De kist raakt beschadigd bij een storm september 1914 op Vlissingen en onderdelen en met name de motor gingen naar de K-2 die werd aangepast. Het schuitje van de K-2 werd gezet aan de staart van de K-1 maar dan op de ondervleugel.

1 stuks Type-F (regi "K-2")
Het Type-F werd als lesvliegtuig bedoeld en versneld binnen gehaald vanwege de oorlogsdreiging. Enige tijd later werd de bekende Wijnmalen erbij betrokken dat de financiele afwikkeling in orde kwam. Met het Type F waren de nodige problemen met constructie en motortrillingen. Er werd aan gewerkt en een hele tijd was er geen motor dus schoot het niet op. Ondertussen waren onderdelen van de "K-1" gemonteerd en begin 1915 werd met de "nieuwe heropgebouwde" K-2 nog wat gevlogen. Maar er waren de nodige problemen. In maart 1915 opdracht het toestel weer terug te geven aan Koloniën want er kwam een Farman HF-20 (de "K-3"). Koloniën bood de K-2 echter weer terug aan de LvA aan met losse vier Gnome motoren. Dit werd aanvaard maar uiteindelijk heeft de LvA geen gebruik gemaakt van de K-2 daar de detachering op Souburg werd opgeheven midden 1915.

debrouckere-g-mdv-arc

Type G met gondel op de ondervleugel. Foto: Collectie M. de Vreeze (used with permission)

debrouckere-f-mdv-arc

Type F Schoolvliegtuig, de gondel tussen de beide vleugels. Foto: Collectie M. de Vreeze (used with permission)


.

Registratiegegevens "kolonien" KNIL
Registratie Tweede Registratie Constructie-nummer Datum in dienst Datum uit dienst Opmerkingen
K-1     07-1914 sept 1914 Type G;
De Brouckére verkenningsvliegtuig; Nooit in Nederlands Oost-Indië geweest;
Beschadigd, ook bij storm Vlissingen september 1914, onderdelen naar de K-2
K-2     25-07-1914 mid 1915 Type F;
De Brouckére verkenningsvliegtuig; Was geen echte Farman, maar leek er wel sterk op; Nooit in Nederlands Oost-Indië geweest, maar gebruikt door LvA;
"F" Schoolvliegtuig;
Na beschadiging K-1 werden onderdelen in de "nieuwe heropgebouwde" K-2 aangebracht

 Bronnen o.a. [B5] Luchtv.kennis  

 

 De inhoud werd voor het eerst opgesteld door M.de Vreeze zomer 2004 (op oude IPMS website)