IPMS Nederland - De Havilland DH-82 Tiger Moth

: Laatste update: 12 maart 2018; 1069

Fabriek	de Havilland
Vliegtuig	Tiger Moth
Type-aanduiding	DH-82
Cat 3 , 4 , 5 -- totaal 60 stuks

Informatie:

Beroemde Engelse basistrainer van De Havilland, ook gebruikt in Nederland. De TigerMoth had goede eigenschappen en was een geliefd trainingsvliegtuig. Eerste vlucht was in oktober 1931 en het was gebaseerd op de DH-60 Moth. De vleugel kreeg een V-stelling en lichte pijlstelling. De hoofddelen zijn van hout met linnen. De leerling zat achterin en de instructeur voorin. In 1934 werd de Gipsy Major motor geintroduceerd. In totaal werden er bijna 9000 gebouwd o.a. voor de Engelse Royal Air Force. Er werden gedurende de productie talloze kleine aanpassingen aan de gebouwde TigerMoths gedaan met sloten cockpits, andere motoren en dergelijke.

Gegevens:

Gipsy Major motor van 130 pk (kan varieren);
2 bemanningsleden: trainer en leerling
Spanwijdte: 8,95 m
Lengte: 7,3 m
Leeggewicht: 500 kg
Startgewicht: 835 kg
Vliegbereik: 485 km
Maximum snelheid circa 175 km/u
Kruissnelheid 1circa 30 km/u
geen bewapening (trainer)

(Tiger Moths waren ook civiel in gebruik bij de Nationale Luchtvaart School).

Literatuur:
Modelbouw in Plastic MIP	MIP 1972-3		IPMS Nederland
Dutch Tiger moths	Airnieuws
Tigermoth uit serie luchtvaartencyclopedie	Afd.Luchtvaartkennis	R.R Mitchell	LvK sept 1980

Websites:

IPMS walkaround http://www.ipms.nl/walkarounds/walkaround-vliegtuigen-props/456-walkaround-tiger-moth.html

FOTO GALERIJ:

Deze inhoud op deze pagina werd voor het eerst opgesteld zomer 2004 door M.de Vreeze

: Laatste update: 10 maart 2018; 1417

Cat 3. LsK / KLu

bij LsK / KLU van 1946 tot 1960 ;
Kenmerken A1 t/m A56, 56 stuks

Na de Tweede Wereldoorlog was er grote behoefte aan een hernieuwde vliegeropleiding en dus werden de Tigermoths aangeschaft in Engeland. Afelevering was tussen maart 1946 tot februari 1947. De kisten werden ingezet als trainer voor de Nederlandse Luchtmacht met bij de Rijksluchtvaartdienst 17 kisten en in eerste instantie 3 kisten bij de Nationale Luchtvaartschool. Begonnen werd in 1947 met de Elementaire vliegopleiding op de basis Woensdrecht.

Later is in Nederland de zogenaamde "beddenplank" geinstalleerd als vergroting voor het standaard verticale staartvlak van de Tigermoth. Na een aantal sleepvliegongelukken verordonneerde de Nederlandse luchtvaartautoriteiten deze aanpassing die echter door Tiger-liefhebbers als een (optische) gruwel werd beschouwd.

Vanaf 1950 kwamen de Fokker S-11 trainers en dus werden diverse Tigermoths ook gebruikt als sleepkist; een aantal gingen naar de MLD.

De KLu stelde begin 1961 een tweetal Tigermoths (A-4 en A-29) ter beschikking van zweefvliegers op Biak in Nieuw Guinea. Daar was namelijk o.a. 322 KLu squadron gestationeerd. Ze werden verscheept en hebben daar vanaf mei 1961 nog rondgevlogen. Deze kisten gingen later naar de vliegclub van "Kroonduif".

dehavilland-tigermoth-mindef-arc

KLu Tigermoth "A-4", Foto: Archief Ministerie van Defensie (used with permission)

dehavilland tigermoth lvk 1

Foto uit collectie Afd.LuchtvaartKennis (used with permission)

dehav-tigermoth-2-mindef-auth

Foto: Defensie voorlichtings-Centrum / Ministerie van Defensie (used with permission)

Tigermoth bewaard in het Aviodrome, Foto: M. de Vreeze (used with permission)

Registratiegegevens KLu:
Registratie	Engelse Registratie	Constructienr.	Datum in dienst	Datum uit dienst	Opmerkingen
A-1	PG729	86615	24-07-1946	13-12-1954	Verkocht als PH-NFS.
A-2	PG712	86609	24-07-1946	16-01-1948	Verkocht als PH-CSL
A-3	PG683	86579	24-07-1946	11-05-1959	02-07-1959: Afgeschreven
A-4	PG685	86582	24-07-1946	04-01-1963	gebruikt in Indie, later N1300D
A-5	PG745	86631	24-07-1946	13-01-1956	Naar D-EDYL
A-6	PG743	86629	20-07-1946	16-01-1961	verkocht en in schuur opgeslagen?
A-7	PG730	86616	08-08-1946	07-11-1947	Afgeschreven 2-2-1948
A-8	PG741	86626	08-08-1946	20-09-1957	31-07-1957: Afgeschreven
A-9	PG737	86623	08-08-1946	04-09-1947	11-08-1947: Afgeschreven
A-10	PG690	86587	20-07-1946	16-01-1961	Naar MLM te Soesterberg
A-11	T5820	83455	29-07-1946	16-01-1961	18-04-1957: Afgeschreven; Naar PH-NDF
A-12	T6110	84577	29-07-1946	13-01-1956	Zie opmerkingen (pseudo PH-TYG)
A-13	N9192	82309	22-07-1946	16-01-1961	04-03-1952 naar NLS? ; Later G-BSTJ , OO-MEH ?
A-14	DE511	85491	22-07-1946	16-01-1961	gesloopt?
A-15	T5814	83449	29-07-1946	16-01-1961	Naar N5444?
A-16	N5491	3764	22-07-1946	02-07-1948 ?	Naar RLS, PH-UDB
A-17	R4875	82792	22-07-1946	13-01-1956	Naar D-EDOL
A-18	N6839	82088	22-07-1946		Naar RLS, PH-ODO
A-19	PG716	86613	08-08-1946	13-01-1956	Naar D-EDEL
A-20	T7014	83180	09-08-1946	05-07-1948	Naar PH-EDL
A-21	PG738	86624	09-08-1946	13-01-1956	Naar D-EDUL
A-22	PG711	86608	08-08-1946	23-11-1956	15-09-1956: Afgeschreven
A-23	PG742	86628	08-08-1946	16-01-1961	Gesloopt?
A-24	N9194	82311	22-07-1946	26-04-1951	05-04-1951: Afgeschreven ongeval Rilland Bath
A-25	T7443	83847	23-08-1946	25-11-1955	03-08-1953: Afgeschreven; onderdelen hergebruikt.
A-26	DE265	85311	09-08-1946	27-06-1950	05-12-1949: Afgeschreven
A-27	T7262 ??				later naar MLD
A-28	PG692 ??				later naar MLD en voor onderdelen
A-29	T7602	83999	23-08-1946	04-01-1963	gebruikt in Indie / Nieuw Guinea, later N522R
A-30	T6190	86638	23-08-1946	16-01-1961	Naar PH-PVC
A-31	T7472	83901	23-08-1946	04-09-1947	20-06-1947: Afgeschreven. Gesloopt?
A-32	R4769	82710	23-08-1946	13-01-1956	Naar G-AGEG
A-33	T7306	83833	29-07-1947	23-07-1947	23-07-1947: Afgeschreven; Verkocht als PH-UEW
A-34	NM139	86459	22-07-1946	11-08-1958	26-07-1958: Afgeschreven ongeval Woensdrecht
A-35	R4949	82857	22-07-1946	15-01-1951	30-11-1950: Afgeschreven
A-36	PG740	86626	20-07-1946	04-09-1947	Gesloopt?
A-37	T5835	83521	02-09-1946	01-08-1953	Gesloopt?
A-38	R5242	83101	30-08-1946	24-03-1961	Naar Aviodome (nu Aviodrome Lelystad/ of is dit de A-37 geweest? )
A-39	N6445	3775	30-08-1946	16-01-1961	Naar OO-GDR
A-40	N9391	82461	30-08-1946	13-01-1956	Naar N9393
A-41	T7405	83751	01-09-1946	16-01-1961	Gesloopt?
A-42	T7037	83367	10-09-1946	03-05-1948	03-05-1948: Afgeschreven
A-43	R5063	82958	30-08-1946	16-01-1961	Naar OO-JEU
A-44	R4946	82854	30-08-1946	24-01-1955	Gesloopt voor onderdelen
A-45	T6955	85164	31-03-1948	06-11-1950	09-10-1950 Afgeschreven
A-46	T6964	85173	24-02-1948	25-11-1955	Afgeschreven dd 07-07-1954 ongeval bij Monster
A-47	T7409	83785	23-03-1948		Naar RLS, PH-UDK
A-48	NL982	86414	23-03-1948		Naar N8722
A-49	PG746	86632	31-05-1956		Naar MLD voor onderdelen
A-50	PG681	86578	08-04-1948	13-01-1956	Gesloopt?
A-51	PG734	86620			Naar RLS, PH-UDM
A-52	PG739	86625			Naar D-EJYT
A-53	T6911	85140	31-03-1948	27-06-1950	07-07-1949: Afgeschreven ongeval Bath polder
A-54	T6961	85170	01-06-1956	04-09-1956	ook kort door MLD gebruikt. Ongeval Valkenburg? Gesloopt voor onderdelen ?
A-55	PG689	86586	22-03-1948	29-06-1951	16-02-1951: Afgeschreven; Naar OO-MOS
A-56	PG683	86580	22-03-1948	16-01-1961

Bronnen o.a. [B17] Vlucht.tijd , [B5] Luchtv.ency. 1980-9, [B32] KLu.reg , [B18] KLu.Vliegt., [B5]Luchtv.kennis 1982-4, [W1] scramble web

Opmerking: "A-57" in KLu kleuren van Stichting Historische Vlucht is fake regi en ex RAF N9508 (en PH-TYG) kist; heeft een tijdje ook als fake "A-12" gevlogen

De inhoud werd voor het eerst opgesteld door M.de Vreeze zomer 2004 (op oude IPMS website)

: Laatste update: 10 maart 2018; 822

Cat 3. LsK / KLu

Foto Selectie uit de Beeldbank NIMH van Defensie die voor plastic modelbouwers handig kunnen zijn. (gefaciliteerd en beschikbaar gesteld middels insluitlinkjes door het instituut NIMH) :

A-30, Foto: Beeldbank NIMH (linked with permission)

Foto: Beeldbank NIMH (linked with permission)

Tigermoth in "RAF" kleuren. Foto: Beeldbank NIMH (linked with permission)

Foto: Beeldbank NIMH (linked with permission)

Goed te zien zijn de roundels op de vleugel die een pijklstelling heeft. Foto: Beeldbank NIMH (linked with permission)

... en de roundels onderop. Foto: Beeldbank NIMH (linked with permission)

Let op de v-stelling. Foto: Beeldbank NIMH (linked with permission)

Foto: Beeldbank NIMH (linked with permission)

De "A-29" op Nieuw Guinea, 1962. Foto: Beeldbank NIMH (linked with permission)

Op Biak. Foto: Beeldbank NIMH (linked with permission)

Op Mokmer. Foto: Beeldbank NIMH (linked with permission)

nog in RAF kleuren, de details ondervleugel zijn te zien. Foto: Beeldbank NIMH (linked with permission)

Foto: Beeldbank NIMH (linked with permission)

Met dank aan het NIMH.

: Laatste update: 10 maart 2018; 1060

Cat 4. MLD

registraties U-101 t/m U-104.
3 stuks bij de MLD en wel overgenomen van KLu in 1956; 1 extra toestel ook tijdelijk gebruikt.

De MLD kreeg een nieuwe registratiesysteem in 1959, no. 001 t/m 004.

Ze werden bij de MLD o.a gebruikt voor slepen van zweefvliegtuigen tot 1962 vanaf de Kooy en Valkenburg.

Registratiegegevens MLD:						.	.
Registratie	Tweede Registratie	Ex-KLu	Engelse Registratie	Constructienr.	Datum in dienst	Datum uit dienst	Opmerkingen
U-101		A-27	T7262	83761	juni 1956	27-08-1959	Overgenomen van Klu. Gebruikt voor de zweefvlieglubs op De Kooy en Valkenburg.
U-102	001	A-28	PG692	86589	juni 1956	10-11-1960	Overgenomen van Klu. Gebruikt voor de zweefvlieglubs op De Kooy en Valkenburg.
U-103	002	A-49	PG746	86632	juni 1956	04-01-1966	Overgenomen van Klu. Gebruikt voor de zweefvlieglubs op De Kooy en Valkenburg.
U-104		A-54

Bronnen o.a. [B16] MLD.70

De inhoud werd voor het eerst opgesteld door M.de Vreeze zomer 2004 (op oude IPMS website)

: Laatste update: 10 maart 2018; 716

Cat 4. MLD

Foto's van Beeldbank NIMH die voor plastic modelbouwers handig kunnen zijn. (beschikbaar gesteld middels insluitlinkjes door het NIMH) :

Met staartletter "V" van Valkenburg, Foto: Beeldbank NIMH (linked with permission)

Foto: Beeldbank NIMH (linked with permission)

Landing op de Hr.Ms Karel Doorman, een uitzonderlijk geval? Foto: Beeldbank NIMH (linked with permission)

Foto: Beeldbank NIMH (linked with permission)

: Laatste update: 13 oktober 2021; 988

Cat 5.

In Nederlands Indië zijn nooit Tigermoths formeel in militaire dienst geweest. Maar voor de uitbraak van de Tweede Wereldoorlog waren 6 Tigermoths in Indië voor gebruik bij Vrijwilligers Vlieger Corpsen (VVC) en hun PK- egistraties waren civiel.

Ze werden i.v.m Japanse dreiging februari 1942 aand boord ms. Tjinegara overgebracht naar Australië samen met tientallen Ryans. Het schip kwam 10 maart 1942 na wat tussenstops aan in Sydney alwaar de kisten werden overgedragen naar de Australische RAAF.

Registratiegegevens VCC Indië civiel:					.
Civiele Registratie	Tweede Registratie	DHA Constructienr.	Datum in dienst	Datum uit dienst	Opmerkingen
PK-VVQ		463			bij Vrijwilligers Vliegerkorps; naar Australie RAAF A17-621; werd later VH-BKH
PK-VVR		455 ? 464 ?			bij Vrijwilligers Vliegerkorps; naar Australie RAAF A17-622; werd later VH-EVS; naar Aeroclub Port Moresby november 1954
PK-VVS		457 ?			bij Vrijwilligers Vliegerkorps; naar Australie RAAF A17-623; afgeschreven juli 1945
PK-VVT		459 ?			bij Vrijwilligers Vliegerkorps; naar Australie RAAF A17-624; werd later VH-AMH
PK-VVU		470 ? 467 ?			bij Vrijwilligers Vliegerkorps; naar Australie RAAF A17-625; werd later VH-WFF
PK-VVW		468			bij Vrijwilligers Vliegerkorps; naar Australie RAAF A17-626 tot 1954?; werd later VH-GWB Mackay flying club; gecrashed in 1958 maar gerepareerd en in 1959 VH-MDV

Bronnen o.a. [B34] PK.LvK , [B5] Luchtv.kennis 2014-1

De inhoud werd voor het eerst opgesteld door M.de Vreeze zomer 2004 (op oude IPMS website)

: Laatste update: 10 maart 2018; 661

Cat 5. ML-KNIL

Foto's van Beeldbank NIMH die voor plastic modelbouwers handig kunnen zijn. (beschikbaar gesteld middels insluitlinkjes door het NIMH) :

Netjes op een rijtje de VVC kisten, niet allemaal "militaire taken" gebruikt. Foto: Beeldbank NIMH (linked with permission)

: Laatste update: 08 oktober 2021; 1355

Modelbouw Tigermoth

Modellen (type)	? nooit gezien @ moeilijk te vinden	? never seen @ hard to find
1/72	1/48	1/32
Airfix (nieuwe mal A01025 of A01024) ; AZ model ; AeroClub ; Pavla ; Airfix (oude mal A01015 uit 1959!)	Airfix (uitgekomen april 2020) Merit Aeroclub	ICM Silverwings #32022 (resin) Matchbox / Revell

> beste aanbevolen model staat steeds eerst bovenaan; modellen achter elkaar genoemd zijn gebaseerd op dezelfde mal; (best kit listed first).

1/50: Artiplast/ Smer

BOXART

Kleurenschema: (kijk in kleurentabel voor modelbouwkleuren)
Schema	Algemeen	Kleur boven- en zijkanten	Kleur onderzijde	Details	Opmerkingen
(1)		<K60> RAAF trainer yellow	<K60> RAAF trainer yellow		in Indië van VVC in "Australische RAAF trainer yellow" ~FSx3538
(2a)	les kist	<K61> geel [spanlak met geel]	<K61> geel [spanlak met geel]		na de oorlog; latere "overall" geheel geel lesvliegtuig
(2b)	camouflage	< K80> Dark green <K120> Dark earth	< K80> Dark green (bovenvleugel) <K120> Dark earth (bovenvleugel) ----- <K81 > Light green (ondervleugel) <K121> Light earth (ondervleugel) ----- <K60> Yellow (alle onderzijden)		oorspronkelijk nog camouflage RAF schema (na 1944 toegepast)

OPMERKINGEN:

er zit wat variatie in uitvoeringen van o.a. stabilo, kielvlak en met of zonder dorsal fin. Kijk naar foto's. De verschillende 1/72 AZ Model kits varieren ietwat in deze aanpassingen.

Voorschriften KLu (Collectie M. de Vreeze) (used with permission)

TEKENINGEN IPMS NEDERLAND

Oude IPMS Nederland tekening van het geheel geel lesvliegtuig schema (a)

Voor het camouflage schema (b) toegepast op de Tiger Moth is waarschijnlijk zoals oorspronkelijk RAF volgens AMO A.864/44 - A.P.2656A volgens referentie [B45]. De kleuren bovenop de ondervleugel zijn dan ook iets lichter. Zie tekening hieronder van Wilko Jonker.