Cat 5. LA-KNIL
Ook voor Nederlands Indië werden aan het eind van de Eerste Wereldoorlog in mei 1919 diverse vliegtuigen aangekocht voor de militaire luchtvaart sectie Vlieg Afdeeling van het Koninklijk Nederlands Indisch Leger (zgn. KNIL). Er werden 24 toestellen gekocht. De Havilland DH-9 toestellen kwamen uit Engelse "surplus" oorlogsvoorraden van de Eerste Wereldoorlog. Ze werden verscheept (met een partij andere kisten) naar Indië, waar ze augustus 1919 arriveerden. In 1921 werd het 1e escadrille opgericht in Indië.
Er waren behoorlijk wat problemen en de "surplus" toestellen waren vaak op en in eerste instantie niet geschikt voor de tropen. Vlogen o.a. vanaf Kalidjati vanwege de vliegschool. De Militaire Luchtvaart had later in Indië op een gegeven moment maar meer dan 26 DH-9's. Uiteindelijk voldeden deze kisten wel en ze werden voor allerhande taken ingezet.
Zo werden 2 kisten verbouwd voor ambulance taken en als zodanig ingezet met extra aanduiding "A" (H-115 A en H-117 A). Ook werden een aantal gebruikt als fotovliegtuig en de extra registratieaanduiding "F".
Het veld Andir nabij Bandoeng was maart 1922 gereedgekomen.
Vanaf 1924 werden 12 toestellen van dit type door eigenbouw aangepast en gefabriceerd in Indië (op basis van het in Nederland aangepaste "Vreeburg" concept), eerst op Andir, later op Soekamiskin. Dit op initiatief van de Technische Dienst (die dat ook voor de Avro 504 AL had doorgevoerd). Deze DH-9's werden aangeduid met "HL" en hadden een triplex romp bekleding. Deze kisten kregen de registratie HL-137 t/m 148 en de eerste eigenbouw DH.9 vloog oktober 1925. Ze waren voorzien van Puma motoren.
Enige toestellen kregen vanaf 1931 een Wasp jr motor en werden "HW" genoemd.
De jaren dertig werd er flink bezuinigd en de toestellen die dat nog konden vlogen tot maar liefst 1938 in Indië.
DH-9, let op de modificatie met naar beneden geknikte uitlaat. Foto: Defensie voorlichtings-Centrum / Ministerie van Defensie (used with permission)
Kisten onderweg naar een vliegshow op Java. Op de achtergrond vliegt de Vickers Viking amfibie. Foto: Collectie M. de Vreeze (used with permission)
Op Andir tijdens oppikken bericht. Foto uit en met dank aan de collectie Afd.LuchtvaartKennis voor leden (used with permission)
Foto uit collectie Afd.LuchtvaartKennis (used with permission)
| Registratiegegevens ML-KNIL: | |||||
| Registratie | Constructienr. | Datum in dienst | Datum uit dienst | Opmerkingen | |
| H-101 | 1919 ? | ter plaatse geassembleerd na aankomst | |||
| H-102 | ter plaatse geassembleerd na aankomst | ||||
| H-103 | ter plaatse geassembleerd na aankomst | ||||
| H-104 | ter plaatse geassembleerd na aankomst | ||||
| H-105 | ter plaatse geassembleerd na aankomst | ||||
| H-106 | ter plaatse geassembleerd na aankomst | ||||
| H-107 | ter plaatse geassembleerd na aankomst | ||||
| H-108 | ter plaatse geassembleerd na aankomst | ||||
| H-109 | ter plaatse geassembleerd na aankomst | ||||
| H-110 | ter plaatse geassembleerd na aankomst | ||||
| H-111 | ter plaatse geassembleerd na aankomst | ||||
| H-112 | ter plaatse geassembleerd na aankomst | ||||
| H-113 | ter plaatse geassembleerd na aankomst | ||||
| H-114 | ter plaatse geassembleerd na aankomst | ||||
| H-115 | ter plaatse geassembleerd na aankomst; in 1925 verbouwd tot H-115A Ambulance kist | ||||
| H-116 | ter plaatse geassembleerd na aankomst | ||||
| H-117 | ter plaatse geassembleerd na aankomst; in 1925 verbouwd tot H-117A Ambulance kist | ||||
| H-118 | ter plaatse geassembleerd na aankomst | ||||
| H-119 | ter plaatse geassembleerd na aankomst | ||||
| H-120 | ter plaatse geassembleerd na aankomst ; ook als foto kist H-120F genoemd "foto haring" | ||||
| H-121 | ter plaatse geassembleerd na aankomst | ||||
| H-122 | ter plaatse geassembleerd na aankomst | ||||
| H-123 | ter plaatse geassembleerd na aankomst | ||||
| H-124 | ter plaatse geassembleerd na aankomst; ook verbouwd als foto kist met registratie H-124F | ||||
| H-125 | ter plaatse geassembleerd na aankomst | ||||
| H-126 | ter plaatse geassembleerd na aankomst | ||||
| H-127 ? | |||||
| H-128 ? | |||||
| H-129 ? | ook als radio kist H-129R | ||||
| H-130 ? | ook als foto kist als H-130F en radio kist H-130R | ||||
| HL-137 | oktober 1925 | Eigenbouw met Puma, eerste proto | |||
| HL-138 ?? | Eigenbouw met Puma | ||||
| HL-140 | Eigenbouw met Puma | ||||
| HL-141 | Eigenbouw met Puma; vanaf 1931 met Wasp motor als HW-141F | ||||
| HL-142 | Eigenbouw met Puma | ||||
| HL-143 | Eigenbouw met Puma | ||||
| HL-144 | Eigenbouw met Puma | ||||
| HL-145 | Eigenbouw met Puma | ||||
| HL-146 | Eigenbouw met Puma | ||||
| HL-147 | Eigenbouw met Puma | ||||
| HL-148 | Eigenbouw met Puma | ||||
| HL-149 ?? | Eigenbouw met Puma | ||||
Bronnen o.a. [B15] Luchtv.Indie , [B5] Luchtv.kennis 2009-4 over ambulance kisten,
Wie heeft meer detail info? Uw bijdrage is welkom, gebruik dan het NedMil contactformulier
De inhoud werd voor het eerst opgesteld door M.de Vreeze zomer 2004 (op oude IPMS website)