INFO Dornier Wal
- 1366
| Fabriek | Dornier |
| Vliegtuig | Wal |
| Type-aanduiding | 15 |
| Cat 4 -- totaal 46 stuks | Wal-G en Wal-F |
Informatie:
Vliegboot van het Duitse Dornier voor verkenningen en transport; aluminium bootromp, blindvlieginstrumenten en twee motoren in tandem die "tijdens de vlucht bereikbaar waren". Prototype vloog 1922 maar productie vond plaats Italiaanse dochterbedrijf Construzione Mechaniche Aeronautiche SA te Marina di Pisa in Italie (SAI) vanwege de "vredes verdragen"die de bouw van grote vliegtuigen in Duitsland verbood. Later was er gewoon productie in Duitsland met meer dan 300 toestellen uiteindelijk gebouwd in verschillende versies.
Er waren meestal vijf bemanningsleden met twee vliegers in open cockpit. De Wal had een lichtmetalen constructie ook met buizen frame en hier en daar linnendoek. Het toestel was prima en robuust maar de motoren gaven wel problemen.
Er werd ook een Wal F versie ontwikkeld. Deze versie had ondermeer sterkere motoren, een bootromp met een kiel en een iets grotere vleugelspanwijdte.
Spanwijdte: 22,53 m (voor Wal F: 23,2 m met afgeronde vleugeltips)
Lengte: 17,40 m
Maximum snelheid circa 180 km/u
Kruissnelheid 150 km/u
Leeggewicht circa 4000 kg
Maximum startgewicht circa 7000 kg
Twee Lorraine Dietrich 450 pk motoren; (Wal F: Lourraine Courlis motoren van 600 pk).
Trek en duw propellers
Bereik circa 2000 km
2 mitrailleurs en maximaal 800 kg bommen
| Literatuur: | ||||
| Dornier Wal | Nico Geldhof | standaardwerk Wal bij MLD | Geromij uitgeverij | 2015 |
| Herinnering Nederlandse zeevliegers | van der Mey | |||
| Dornier Wal, light coming over the sea | van der Mey | (er is ook Nederlandstalige uitgave) | LoGisma editore | 1986 |
| Dornier Wal | Manfred Griehl | Motorbuch Verlag | 2013 | |
.
| Websites: |
| YouTube |
| http://www.dornier-wal.com/english6.html |
FOTO GALERIJ:
Deze inhoud op deze pagina werd voor het eerst opgesteld zomer 2004 door M.de Vreeze
4. MLD Dornier Wal
- 1883
Cat 4. MLD
Wal "standaard":
41 stuks; kenmerken D1-D40 van 1926-1939/1942;
Aflevering vanaf mei 1926, en de eerste 5 werden gebouwd bij SAI in Italië en geassembleerd in Indië rond september 1926 waar ze in kratten aankwamen op Morokrembangan. Er volgde een volgende bestelling eind 1926 voor nog 18 stuks met licentiebouw bij Aviolanda in Nederland. Later volgden nog een aantal bestellingen met Wal-F kisten uitgerust met sterkere motoren. Transport naar Indië was per schip.
Van de Wal F werden zes toestellen besteld eind 1930; Dit was een verbeterde versie met Lourraine Courlis motoren; zo was bij deze Wal F een kiel aangebracht en de spanwijdte ietwat vergroot. Het werd gebouwd in licentie bij Aviolanda in Papendrecht en gingen vervolgens na te zijn gebouwd naar Indie.
De Wal kisten vlogen in Indië voornamelijk vanaf Tandjong Priok maar ook wel Morokrembangan en af en toe elders. Er werden diverse opdrachten en taken uitgevoerd en ze deden het prima. Met de Wal kon de hele archipel worden bestreken dus had het een grote militaire bijdrage. Er waren diverse "groepen vliegtuigen" met ieder 3 toestellen.
De meeste Wal toestellen werden uit dienst genomen in 1940.
Van de Wal-F werden er vier vernietigd tijdens de Japanse aanval op Indië.
Foto: Archief Ministerie van Defensie (used with permission)
Wal van de MLD, de "D21". Let op de enorme roundels en de orientatie daarvan. Foto: Archief Ministerie van Defensie (used with permission)
Motorkappen staan hier open. Foto: dhr. de Moor via Afd.Luchtvaartkennis (used with permission)
Oud artikel uit de Aviation Week van augustus 1930 over een eerste aankoop. (Collectie M. de Vreeze / used with permission)
.. en een foto uit Aviation Week 18 oktober 1930 [W8] (Collectie M. de Vreeze / used with permission)
| Registratiegegevens: | |||||
| Registratie | Constructienr. | Datum in dienst | Datum uit dienst | Opmerkingen | |
| D-1 | 60 | 01-05-1926 | 01-05-1939 | Voorzien van Lorraine Dietrich-motoren; Besteld bij S.A.I. Construzione Mechaniche Aeronautiche te Marina di Pisa, Italie. Contract-datum 04-02-1926. In dienst mei 1926; mei 1939 afgeschreven Marine Vliegkamp Morokrembangang. | |
| D-2 | 61 | 01-05-1926 | 01-01-1935 | Voorzien van Lorraine Dietrich-motoren | |
| D-3 | 62 | 01-07-1926 | 01-05-1939 | Voorzien van Lorraine Dietrich-motoren | |
| D-4 | 63 | 01-07-1926 | 01-05-1939 | Voorzien van Lorraine Dietrich-motoren | |
| D-5 | 64 | 01-08-1926 | 01-04-1939 | Voorzien van Lorraine Dietrich-motoren | |
| D-6 | 74/1 | 04-11-1927 | 24-04-1928 | Voorzien van Lorraine Dietrich-motoren; Ongeval Morokrembangan | |
| D-7 | 75/2 | 13-01-1928 | 01-05-1939 | Voorzien van Lorraine Dietrich-motoren | |
| D-8 | 76/3 | 02-02-1928 | 01-01-1935 | Voorzien van Lorraine Dietrich-motoren | |
| D-9 | 4 | 15-06-1928 ? | 01-04-1939 | Voorzien van Lorraine Dietrich-motoren | |
| D-10 | 5 | 28-03-1928 | 27-12-1937 | Besteld bij Aviolanda te Papendrecht op 30-12-1926. Voorzien van Lorraine Dietrich-motoren. Verongelukt bij Ambon. | |
| D-11 | 6 | 26-04-1928 | 01-03-1940 | Voorzien van Lorraine Dietrich-motoren; Besteld bij Aviolanda te Papendrecht op 30-12-1926. In maart 1940 afgeschreven Marine Vliegkamp Morokrembangang | |
| D-12 | 7 | 16-05-1928 | 01-01-1939 | Voorzien van Lorraine Dietrich-motoren. Besteld bij Aviolanda te Papendrecht op 30-12-1926. In januari 1939 afgeschreven Marine Vliegkamp Morokrembangang | |
| D-13 | 8 | 15-06-1928 | 01-02-1939 | Voorzien van Lorraine Dietrich-motoren. Besteld bij Aviolanda te Papendrecht op 30-12-1926. In februari 1939 afgeschreven Marine Vliegkamp Morokrembangang | |
| D-14 | 9 | 20-08-1928 | 01-03-1940 | Voorzien van Lorraine Dietrich-motoren. Besteld bij Aviolanda te Papendrecht op 30-12-1926. In maart 1940 afgeschreven Marine Vliegkamp Morokrembangang | |
| D-15 | 10 | 26-07-1928 | 01-09-1939 | Voorzien van Lorraine Dietrich-motoren. Besteld bij Aviolanda te Papendrecht op 30-12-1926. In september 1939 afgeschreven Marine Vliegkamp Morokrembangang | |
| D-16 | 11 | 20-08-1928 | 01-03-1940 | Voorzien van Lorraine Dietrich-motoren. Besteld bij Aviolanda te Papendrecht op 30-12-1926. In maart 1940 afgeschreven Marine Vliegkamp Morokrembangang | |
| D-17 | 12 | 10-09-1928 | 01-07-1939 | Voorzien van Lorraine Dietrich-motoren. Besteld bij Aviolanda te Papendrecht op 30-12-1926. In juli 1939 afgeschreven Marine Vliegkamp Morokrembangang. | |
| D-18 | 13 | 08-10-1928 | 01-01-1939 | Voorzien van Lorraine Dietrich-motoren. Besteld bij Aviolanda te Papendrecht op 30-12-1926. In januari 1939 afgeschreven Marine Vliegkamp Morokrembangang | |
| D-19 | 14 | 13-11-1928 | 01-11-1939 | Voorzien van Lorraine Dietrich-motoren. Besteld bij Aviolanda te Papendrecht op 30-12-1926. In november 1939 afgeschreven Marine Vliegkamp Morokrembangang | |
| D-20 | 15 | 07-12-1928 | 01-01-1940 | Voorzien van Lorraine Dietrich-motoren. Besteld bij Aviolanda te Papendrecht op 30-12-1926. Medio 1940 afgeschreven Marine Vliegkamp Morokrembangang | |
| D-21 | 16 | 21-03-1929 | 01-02-1939 | Voorzien van Lorraine Dietrich-motoren. Besteld bij Aviolanda te Papendrecht op 30-12-1926. | |
| D-22 | 17 | 21-03-1929 | 02-05-1929 | Besteld bij Aviolanda te Papendrecht op 30-12-1926. Voorzien van Lorraine Dietrich-motoren. Verongelukt tijdens afleveringsvlucht bij Basra (Irak). | |
| D-23 | 18 | 21-03-1929 | 20-05-1929 | Voorzien van Lorraine Dietrich-motoren. Besteld bij Aviolanda te Papendrecht op 30-12-1926. Verbrand op Marine Vliegkamp P…. | |
| D-24 | 19 | 04-06-1929 | 01-01-1939 | Voorzien van Lorraine Dietrich-motoren. Besteld bij Aviolanda op 19-12-1928. In Januari 1939 afgeschreven Marine Vliegkamp Morokrembangang | |
| D-25 | 20 | 04-06-1929 | 01-03-1940 | Voorzien van Lorraine Dietrich-motoren. Besteld bij Aviolanda op 19-12-1928. Afgeschreven Marine Vliegkamp Morokrembangang | |
| D-26 | 21 | 05-07-1929 | 14-04-1932 | Voorzien van Lorraine Dietrich-motoren.Besteld bij Aviolanda op 19-12-1928. Verongelukt bij Soerabaja bij nachtlanding. | |
| D-27 | 22 | 13-08-1929 | 01-01-1940 | Voorzien van Lorraine Dietrich-motoren.Besteld bij Aviolanda op 19-12-1928. Medio 1940 afgeschreven Marine Vliegkamp Morokrembangang | |
| D-28 | 23 | 13-08-1929 | 01-03-1940 | Besteld bij Aviolanda op 19-12-1928. Afgeschreven Marine Vliegkamp Morokrembangang. Voorzien van Lorraine Dietrich-motoren | |
| D-29 | 24 | 01-10-1929 | 01-01-1939 | Besteld bij Aviolanda op 19-12-1928. Afgeschreven Marine Vliegkamp Morokrembangang. Voorzien van Lorraine Dietrich-motoren | |
| D-30 | 25 | 25-10-1929 | 01-01-1940 | Voorzien van Lorraine Dietrich-motoren. Besteld bij Aviolanda op 19-12-1928. Medio 1940 afgeschreven Marine Vliegkamp Morokrembangang | |
| D-31 | 26 | 07-11-1929 | 01-03-1940 | Voorzien van Lorraine Dietrich-motoren.Besteld bij Aviolanda op 19-12-1928. In Maart 1940 afgeschreven Marine Vliegkamp Morokrembangang | |
| D-32 | 27 | 19-12-1929 | 01-07-1939 | Voorzien van Lorraine Dietrich-motoren. Besteld bij Aviolanda op 19-12-1928.; In juli 1939 afgeschreven Marine Vliegkamp Morokrembangang | |
| D-33 | 28 | 25-03-1930 | 01-03-1939 | Voorzien van Lorraine Dietrich-motoren.Besteld bij Aviolanda op 19-12-1928. Maart 1939 afgeschreven Marine Vliegkamp Morokrembangang | |
| D-34 | 29 | 20-05-1930 | 01-01-1940 | Voorzien van Lorraine Dietrich-motoren.Besteld bij Aviolanda op 19-12-1928. Medio 1940 afgeschreven Marine Vliegkamp Morokrembangang | |
| D-35 | 30 | 13-01-1931 | 01-01-1939 | Besteld bij Aviolanda op 19-12-1928. Is als testbank voor de nieuwe motoren voor de "Wal F" vliegboten gebruikt en daardoor later afgeleverd. In Januari 1939 afgeschreven Marine Vliegkamp Morokrembangang | |
| D-36 | 31 | 01-10-1930 | 14-08-1939 | Besteld bij Aviolanda op 19-12-1928. Verongelukt bij Mapia, Nieuw Guinea. Voorzien van Lorraine Dietrich-motoren | |
| D-37 | 32 | 14-11-1930 | 01-01-1940 | Besteld bij Aviolanda op 19-12-1928. Medio 1940 afgeschreven Marine Vliegkamp Morokrembangang. Voorzien van Lorraine Dietrich-motoren | |
| D-38 | 33 | 16-02-1931 | 01-01-1940 | Besteld bij Aviolanda op 19-12-1928. Medio 1940 afgeschreven Marine Vliegkamp Morokrembangang. Voorzien van Lorraine Dietrich-motoren | |
| D-39 | 34 | 22-07-1931 | 01-01-1939 | Besteld bij Aviolanda op 19-12-1928. In Januari 1939 afgeschreven Marine Vliegkamp Morokrembangang. Voorzien van Lorraine Dietrich-motoren | |
| D-40 | 35 | 26-07-1931 | 01-01-1939 | Voorzien van Lorraine Dietrich-motoren. Besteld bij Aviolanda op 19-12-1928. In Januari 1939 afgeschreven Marine Vliegkamp Morokrembangang. | |
| - | - | ||||
| D-41 | 36 | 25-08-1931 | 03-02-1942 | Dornier Do-15 Wal F; Heeft uitsluitend dienst gedaan in Nederlands Oost-Indie. Afgeschreven Marine Vliegkamp Morokrembangan. | |
| D-42 | 37 | 05-07-1932 | 01-01-1940 | Dornier Do-15 Wal F; Heeft uitsluitend dienst gedaan in Nederlands Oost-Indie. Medio 1940 afgeschreven Marine Vliegkamp Morokrembangan | |
| D-43 | 38 | 05-07-1932 | 03-02-1942 | Dornier Do-15 Wal F; Heeft uitsluitend dienst gedaan in Nederlands Oost-Indie. Neergeschoten bij Soerabaja ??? | |
| D-44 | 39 | 15-09-1932 | 03-03-1942 | Dornier Do-15 Wal F; Heeft uitsluitend dienst gedaan in Nederlands Oost-Indie. Vernietigd bij evacuatie Marine Vliegkamp Morokrembangan | |
| D-45 | 40 | 01-10-1932 | 05-02-1942 | Dornier Do-15 Wal F; Heeft uitsluitend dienst gedaan in Nederlands Oost-Indie. In dienst oktober 1942; Uit dienst na bombardement | |
| D-46 | 41 | 02-11-1932 | 05-02-1942 | Dornier Do-15 Wal F; Heeft uitsluitend dienst gedaan in Nederlands Oost-Indie. Vernield bij bombardement Marine Vliegkamp | |
Bronnen o.a. [B16] MLD.70
De inhoud werd voor het eerst opgesteld door M.de Vreeze zomer 2004 (op oude IPMS website)
4. MLD Dornier Wal (foto bijlage)
- 1171
Foto Selectie uit de Beeldbank NIMH van Defensie die voor plastic modelbouwers handig kunnen zijn. (gefaciliteerd en beschikbaar gesteld middels insluitlinkjes door het instituut NIMH) :
Foto: Beeldbank NIMH (linked with permission)
Foto: Beeldbank NIMH (linked with permission)
Foto: Beeldbank NIMH (linked with permission)
Goed zijn de grote roundels te zien, Foto: Beeldbank NIMH (linked with permission)
Foto: Beeldbank NIMH (linked with permission)
Op Tana Djampea Flores, met details van de staart, Foto: Beeldbank NIMH (linked with permission)
Op Flores 1934, Foto: Beeldbank NIMH (linked with permission)
Bij Soerabaja, Foto: Beeldbank NIMH (linked with permission)
Foto: Beeldbank NIMH (linked with permission)
Details van de "open cockpit" en prop, Foto: Beeldbank NIMH (linked with permission)
Motor luiken geopend, onderhoud. Foto: Beeldbank NIMH (linked with permission)
Motoronderhoud, Foto: Beeldbank NIMH (linked with permission)
Voorste motor in de takel. Foto: Beeldbank NIMH (linked with permission)
Motorgondel is goed te zien, Foto: Beeldbank NIMH (linked with permission)
Lorraine Dietrich motor, leuk voor de modelbouwer. Foto: Beeldbank NIMH (linked with permission)
Foto: Beeldbank NIMH (linked with permission)
Foto: Beeldbank NIMH (linked with permission)
Foto: Beeldbank NIMH (linked with permission)
Foto: Beeldbank NIMH (linked with permission)
Foto: Beeldbank NIMH (linked with permission)
Deze foto toont de ribbels onderop de romp, leuk modelbouw detail. Foto: Beeldbank NIMH (linked with permission)
Foto: Beeldbank NIMH (linked with permission)
Foto: Beeldbank NIMH (linked with permission)
Foto: Beeldbank NIMH (linked with permission)
Op wal trolley, Foto: Beeldbank NIMH (linked with permission)
Op MVK Morokrembangan, Nederlands-Indië, 1926. Foto: Beeldbank NIMH (linked with permission)
Op MVK Morokrembangan,1940. Foto: Beeldbank NIMH (linked with permission)
Instrumenten paneel Wal, leuk voor de modelbouwer. Foto: Beeldbank NIMH (linked with permission)
Radiohut detail, leuk voor de modelbouwer. Foto: Beeldbank NIMH (linked with permission)
Staartdetail. Foto: Beeldbank NIMH (linked with permission)
In aanbouw. Foto: Beeldbank NIMH (linked with permission)
Bij de Mok. Foto: Beeldbank NIMH (linked with permission)
op Takaran, Borneo. Foto: Beeldbank NIMH (linked with permission)
Apart is de plaats van de bommenrekken. Foto: Beeldbank NIMH (linked with permission)
Foto: Beeldbank NIMH (linked with permission)
Foto: Beeldbank NIMH (linked with permission)
Op de Floriszee, 1934. Foto: Beeldbank NIMH (linked with permission)
Met dank aan het NIMH.
Modelbouw Dornier Wal
- 1812
MODELBOUW WAL
Modellen (type) | ? nooit gezien @ moeilijk te vinden | ? never seen @ hard to find |
1/72 | 1/48 | 1/32 |
Amodel (Wal F en J doosno.72339***) ; Amodel Wal J ; HUMA (conversion Wal J.II )** Airmodel (vacu) Hispano Aviokit (vacu) Formaplane (vacu) @ | . | . |
> beste aanbevolen model staat steeds eerst bovenaan; modellen achter elkaar genoemd zijn gebaseerd op dezelfde mal; (best kit listed first).
1/144: PetersPlane
BOXART
| Kleurenschema: (kijk in kleurentabel voor modelbouwkleuren) | |||||
| Schema | Algemeen | Kleur boven- en zijkanten | Kleur onderzijde | Details | Opmerkingen |
| (a) | . | < K130 > aluminium verf | < K130 > aluminium verf ? | . | linnen bekleding, veelal aluminium verf geschilderd; rozetten op en onder vleugels waren eerst groot, maar later kleiner in diameter. |
| (b) | . | < K130 > aluminium verf | grijze romp met zwarte romp onderkant (tegen aangroei) | innen bekleding, veelal aluminium verf geschilderd; rozetten op en onder vleugels waren eerst groot, maar later kleiner in diameter. | |
Opmerkingen:
*** Amodel kit no.7339 heeft onderdelen voor Wal J en ook de Wal F met de grotere vleugel (voor D-41 t/m D-46) en andere details zoals de radiatoren. Deze kit is uitgebracht eind 2016 en heeft circa 230 onderdelen. Alleen roundels zitten erbij die ietwat te licht lijken, geen latere driehoeken. De onderkant van de bootromp is inaccuraat.
** HUMA Wal II kit is geschikt voor met name D-41 t/m D-46; bij de HUMA kit is te vleugel wat inaccuraat en moet langer ( dit kan met een sectie ertussen te zetten)
Dutch Decal set no. 72085 heeft mooie decals voor de Wal vliegboten van de MLD.
De inhoud werd voor het eerst opgesteld door M.de Vreeze zomer 2004 (op oude IPMS website)