Cat 1. LvA
HF.20:
Mei 1913 ging een commissie van de Luchtvaart Afdeeling (LvA) naar Frankrijk om een type uit te zoeken. De Farman HF.20 leek een goede keus en de eerste arriveerde september 1913 in Nederland. De Farmans waren een van de eerste Nederlandse LvA toestellen. Ze werden na aankoop geassembleerd op de nieuwe basis Soesterberg. Ze werden gebruikt als les- en waarnemingsvliegtuig. Augustus 1914 brak de Eerste Wereldoorlog uit, waarbij Nederland erin slaagde neutraal te blijven. Vlak voor het uitbreken van de Eerste Wereldoorlog waren de 2 toestellen in Nederland afgeleverd.
Bijzonder was dat met een HF.20 de vlieger Henri Wijnmalen oktober 1916 het wereldhoogterecord op 2800 meter wist te zetten.
( Noot: bij het Belgische De Brouckere werden 2 toestellen besteld voor de KNIL die sterk op Farmans leken en die door De Brouckere in licentie werden gebouwd).
HF.22:
Dit was de "opvolger" van de HF.20. Aflevering begon in juli 1914 maar de Eerste Wereldoorlog brak uit in augustus en er konden (van de zes besteld) nog vier toestellen LA6 t/m LA8 worden verkregen (en 1 voor de MLD). Er waren meer toestellen nodig. De Nederlandsche Vliegtuigenfabriek werd opgericht door Henri Wijnmalen in 1914. Een hal werd gehuurd van Trompenburg, Amsterdam (dit was ook de fabriek van de Spijker automobielen aan de Amsteldijk in Amsterdam). Bij Spijker / Trompenburg werden 11 toestellen besteld voor de LvA. Verder bouwde de LvA er "zelf" nog 2 stuks uit reserveonderdelen.
De Farmans vlogen van 1913 tot 1919. Er werd nogal eens gewisseld van toestel en nummer tussen de LvA, formeel de MLD en de ML-KNIL. (Maar naar Indië ging in feite geen enkele kist). Al de Farmans werden gebruikt voor verkenning langs de grenzen van neutraal Nederland en lesdoeleinden. Met een mitrailleur voorin het schuitje werd een proef gedaan net als diverse proeven met een roetseinapparaat. Op veel toestellen werd in 1917 (tijdens de eerste wereldoorlog dus) de Gnome motor vervangen door een Zweedse Thulin 80 pk motor.
In 1919 gingen de resterende toestellen uit dienst. Ze waren eigenlijk al in 1915 verouderd maar door de oorlog konden natuurlijk maar moeizaam andere toestellen worden besteld.
Replica van de HF.20 in het voormalige MLM op Kamp Zeist; Foto: Collectie M.de Vreeze (used with permission)
Foto: Defensie voorlichtings-Centrum / Ministerie van Defensie (used with permission)
.
| Registratiegegevens LVA: | ||||||
| Registratie | Tweede Registratie | Constructie-nummer | Datum in dienst | Datum uit dienst | Opmerkingen | |
| LA2 | 03-10-1913 | 27-09-1915 | Farman HF-20; Gevallen en vernield Fort Voordorp, daarna afgeschreven ; **zie opmerking |
|||
| LA3 | 04-10-1913 | 26-07-1917 | Farman HF-20; Gevallen en vernield, daarna afgeschreven | |||
| LA4 | HF-26 | 08-10-1913 | 07-05-1918 | Farman HF-20; 07-05-1918 Noodlanding en vernield; 01-01-1919 afgeschreven | ||
| LA6 | 28-07-1914 | 28-01-1916 | Farman HF-22; Gevallen en vernield , daarna afgeschreven | |||
| LA7 | HF-10 | 02-08-1914 | 01-11-1919 | Farman HF-22; ook "HF10T80" later met Thulin 80 pk motor; Afgeschreven | ||
| LA8 | 02-08-1914 | 17-08-1916 | Farman HF-22; Afgeschreven na noodlanding bij Leerdam. |
|||
| LA9 | HF-11 | 28-05-1915 | 01-11-1919 | Farman HF-22; ook "HF11T80" later met Thulin 80 pk motor; ex MLD kist MA-1 | ||
| LA10 | HF-12 | 05-06-1915 | 01-11-1919 | Farman HF-22; gebouwd Trompenburg; "Gerda"; ook "HF12T80" later met Thulin 80 pk motor; Afgeschreven | ||
| LA11 | HF-13 | 23-08-1915 | 01-11-1919 | Farman HF-22; gebouwd Trompenburg; ook "HF13T80" later met Thulin 80 pk motor; Afgeschreven | ||
| LA15 | HF-14 | 01-10-1915 | 01-11-1919 | Farman HF-22; gebouwd Trompenburg; ook "HF14T80" later met Thulin 80 pk motor; Afgeschreven | ||
| LA16 | HF-15 | 31-10-1915 | 01-11-1919 | Farman HF-22; gebouwd Trompenburg; ook "HF15T80" later met Thulin 80 pk motor; Afgeschreven | ||
| LA17 | 29-11-1915 | 01-11-1919 | Farman HF-22; gebouwd Trompenburg; Afgeschreven | |||
| LA18 | HF-16 | 17-12-1915 | 01-06-1916 | Farman HF-22; gebouwd Trompenburg; ook "HF16T80" later met Thulin 80 pk motor; 22-11-1917 verdwaald boven Belgie maar geretourneerd; Afgeschreven na te zijn aangereden | ||
| LA19 | 29-12-1915 | 24-10-1916 | Farman HF-22; gebouwd Trompenburg; Afgeschreven na te zijn neergestort bij Wintelre. | |||
| LA20 | HF-17 | 28-01-1916 | 01-11-1919 | Farman HF-22; gebouwd Trompenburg; ook "HF17T80" later met Thulin 80 pk motor; Afgeschreven | ||
| LA21 (I) | HF-19 | 18-02-1916 | Farman HF-20; overgedragen ML-KNIL als "K-4" en gebruikt voor training in Nederland |
|||
| LA21 (II) | HF-18 | 1916 | 01-11-1919 | Farman HF-20; gebouwd Trompenburg; ook "HF18T80" later met Thulin 80 pk motor; was eerst de "K-3" van ML-KNIL maar nooit naar Indie vervoerd |
||
| LA26 | HF-19 | 16-03-1916 | 01-11-1918 | Farman HF-20; gebouwd Trompenburg; ook "HF19T80" later met Thulin 80 pk motor; Boven Soesterberg gebotst met Caudron G IV. , de 427; Afgeschreven | ||
| LA27 | HF-20 | 25-04-1916 | 01-11-1919 | Farman HF-22; gebouwd Trompenburg; ook "HF20T80" later met Thulin 80 pk motor; Afgeschreven | ||
| LA30 | 1916 | 28-07-1916 | Farman HF-22; Eigenbouw door LVA. Bij landing gecapoteerd bij Breda en vernield. Afgeschreven | |||
| LA32 | HF-25 | 28-07-1916 | Farman HF-22; ook "HF25T80" later met Thulin 80 pk motor; Eigenbouw door LVA; Afgeschreven | |||
Bronnen o.a. [B17] Vlucht.tijd , [B5] Luchtv.kennis 1988-2 en 1979-6
Zie ook De Brouckere
**Opmerkingen: in nieuwe NMM Soesterberg staat een replica in LVA kleuren en ook in het Louwman museum Den Haag een replica als "LA-2".
De inhoud werd voor het eerst opgesteld door M.de Vreeze zomer 2004 (op oude IPMS website)