Laatste update: 22 februari 2023

2219

..

Informatie:

Fokker ontwerp no. 112 was een jager ontworpen rond 1934 volgens een specificatie van het "Departement van Koloniën". (De bedoeling was dit jachtvliegtuig te gebruiken in Nederlands Indïe als opvoplger van de Curtiss P-6). Dit werd de D.XXI en de hoofdontwerper bij het Nederlandse Fokker was de uitgeweken Duitse ingenieur Schatzki. Het toestel was een laagdekker met een gemengde Fokker constructie met staalbuizen romp en dural bekleding en houten vleugel. Sommige delen waren met doek bekleed. Voor die tijd was dit een ouderwetse productiewijze, buitenlandse kisten waren vaak geheel lichtmetaal.  

Het prototype, de  FD-322, vloog 27 februari 1936 op Welschap bij Eindhoven (omdat Schiphol te drassig was) en was uitgerust met een twee bladige Hamilton propeller. Het werd uitvoerig uitgetest voor de Indische ML-KNIL mei-juli 1936 in Nederland. Met het prototype waren flinke problemen, en het had de Bristol VI motor. De spin-eigenschappen waren niet goed en daarom kreeg de  D.XXI een groter richtingsroer (de kist werd daardoor 20 cm langer). De tweebladige prop werd vervangen door een driebladige Ratier prop en er kwam bewapening in. Dit gaf ook betere klim eigenschappen, mede door de nieuwe Bristol VIII motor. Ook kon de D.21 uitstekend duiken.

De LVA wilde namelijk in eerste instantie de D.XXI niet, het was niet heel veel sneller dan een Fokker D.17 tweedekker en men vond het te duur. Men hield vast aan een snellere jager en daarnaast een "luchtkruiser".

(Daarna ging de FD-322 kist met de diverse aanpassingen naar Indïe waar het april 1937 aankwam, maar uiteindelijk kwam het niet tot een ML-KNIL bestelling. Daardoor was er zes maanden lang geen enkele Fokker D.21 kist beschikbaar voor demonstratie verkoop in Amsterdam, immers er was alleen het prototype).  

Gezien de grote buitenlandse interesse werd na wat aarzeling toch weer de aandacht getrokken van de Nederlandse Luchtvaart Afdeeling (LvA) in Nederland en besloot de LVA ook de kist te testen van november 1936 tot begin januari 1937. Hierbij was ook het Luchtvaartbedrijf en het NLL betrokken. Er werd alsnog een LVA bestelling december 1937 geplaatst voor 36 toestellen voor de LVA. Fokker had voor de Finse luchtmacht een aantal aanpassingen gedaan. Deze waren ook de basis voor de LVA kisten. Zo kregen ze de driebladige Hamilton standard prop, de Bristol Mercury VIII motor, de normale vaste wielpoten en vier Browning mitrailleurs en verstelbare stoel. De stuksprijs was zo'n 87.000 gulden met de Mercury VIII motor.

Gegevens:
 Bristol Mercury VIII motor  van 760 pk bij op 5100 m hoogte en 2750 toeren/min (latere productie versie).
 Spanwijdte:  11,00 m   (proto: 8,7 m ??)
 Lengte met Mercury motor: 8,20 m  (proto: 8,00 m met nog het kleine richtingsroer) ;
 Hoogte: 2,95 m  
 Vleugeloppervlakte: 16,2 m2
 Vleugel NACA C.Y.H profiel, dikte-koorde verhouding t/c 20% root en 9% tip
 Vleugelkoorde middensectie: 2,1 m
 Vleugelkoorde tip: 1,0 m
 Spoorbreedte onderstel: 2,7 m
 Wielafmeting: 0,635 x 0,196 m
 Oppervlak hor.stabilo: 1,54 m2 / hoogteroer: 1,28 m2
 Brandstof capaciteit: 350 liter, (geen zelfdichtende tanks!)
 (latere) propellerdiameter: 3,15 m  (drie bladig Hamilton of Ratier)  (proto: 3,02 m diameter Hamilton standard propeller)
 Kruissnelheid: 335 km/u op 5100 m hoogte
 Maximum snelheid: circa 450 km/u op 5100 m hoogte / 400 km/u op 1000 m hoogte (Finland: 415 km/u)
 Landingssnelheid: 120 km/u  
 Leeggewicht: 1450 kg  
 Maximum startgewicht: 2050 kg
 Stijgtijd naar 8000 m:  10 minuten
 Plafond: 11000 m
 Startlengte: circa 200 m
 Landingslengte: circa 230 m
 Vliegbereik:  1025 km  
 Bewapening: diverse varianten, maar uiteindelijk 4x Browning FN 7,9 mm mitrailleurs (LVA).  De buitenlandse kisten kregen vaak andere bewapening, zie hieronder....

BUITENLAND:  
Er was flinke belangstelling uit het buitenland voor de Fokker D.XXI / D.21. 

Finland bestelde november 1936 zeven kisten en later werden uiteindelijk nog zo'n 80 D.21 toestellen in licentiebouw in Finland bij Valtion Lentokonetehdas (VL). Ze kregen FR- regi's. De Finse kisten hadden iets dikkere poten en konden met ski's worden uitgerust. Ook de bewapening week af, soms waren 2 kanonnen geīnstalleerd in pods onder vleugel naast de wielpoten. Achter de cockpitkap zat vaak nog een extra raam in de rug voor beter zicht. Er werden zo'n 34 kisten gebouwd met de Bristol Mercury VII stermotor (die ook in licentie werd gemaankt door Tampella te Tampere). De bewapening bestond uit 2 gesynchroniseerde mitrailleurs in de romp en 2 mitrailleurs in de vleugel.
Vanaf mid 1940 kwam er een extra serie die in Finland werd gebouwd. Door een productietekort van de Mercury motoren kreeg deze serie de Pratt and Whitney Twin Wasp R-1535 junior motor met 825 pk, met 2 rijen met 7 cylinders aangezien men over deze motoren kon beschikken. De D.21 met Twin Wasp had een lengte van 8,46 door de langere motorkap. Ook werd er een grote plexiglas cockpitkap geïnstalleerd die doorliep naar achteren. De bewapening was minder, namelijk 2 mitrailleurs in de vleugel. De Finnen bouwden maar liefst zo'n 45 stuks met Pratt and Whitney Twin Wasp motoren. Deze D.21 kisten wogen zo'n 1850 kg, waren zwaarder en niet zo goed als de kisten met de Mercury. Een aantal toestellen werden ook als verkenner gebruikt en er werd ook wat geexperimenteerd met een Oerlikon kanon en intrekbaar onderstel.
De Finse vliegtuigen werden, samen met de eerste serie, ingezet in de Winteroorlog tegen de Soviet Unie. Na annexatie van Fins gebied Karelïe boven Leninggrad kwam er een wapenstilstand. Later begon Duitsland juni 1941 operatie Barbarossa, de aanval op de Soviet Unie. Al hadden de Duiterse de beschikking over enige buitgemaakte Nederlandse kisten en 11 Deense D.21's, deze kregen de Finnen niet al waren de Finnen goede bondgenoten van de Duitsers. Door Barbarossa begonnen ook de Finse vijandelijkheden met de Soviet Unie weer tot in januari 1945; toen kwam er wederom een wapenstilstand met de Russen die immers Duitsland bijna hadden verslagen. Er waren nog zo'n 35 D.21 kisten beschikbaar en de Finse kisten vlogen tot liefst 1948 bij o.a. de Finse vliegschool.  

Letland had ook grote belangstelling in 1937 en er waren onderhandelingen voor de levering van 13 stuks en daarna licentiebouw van een extra 26 kisten. De levertijd werd een probleem en men zag er uiteindelijk vanaf en koos voor de Hurricane (die door de uitbraak van de Tweede Wereldoorlog nooit zijn geleverd).

Denemarken bestelde in 1937 zo'n 12 stuks van de D.21 en 2 kisten werden door Fokker afgeleverd. Lokale bouw zou plaatsvinden door FV van de 10 andere kisten. Het was aldaar bekend als Type III J en de  bewapening bestond uit 2x 8mm mitrailleurs en 2x 20mm kanonnen en een kleine bommenlast was mogelijk. De stoel was instelbaar. Toen Duitsland april 1940 Denemarken binnenviel waren er nauwelijks oorlogshandelingen aldaar, men capituleerde in 24 uur. De Deense kisten vlogen daarna tot 1944 bij de Duitse Luftwaffe!.

.

.

FOTO GALERIJ:

Deze inhoud op deze pagina werd voor het eerst opgesteld zomer 2004 door M.de Vreeze

Laatste update: 10 maart 2018

2861

Cat 2.  LvA / ML

LvA / ML (geheten wapen der "Militaire Luchtvaart" vanaf juli 1939)
De LvA nam 36 stuks uiteindelijk af, kenmerken : 212 t/m 247

Aflevering Fokker D.XXI (D.21) voor de LvA van juli 1938 t/m april 1939. Hadden een Bristol Mercury VIII motor van 830 pk. De kisten werden positief ontvangen door de LvA vliegers. Tot eind 1939 zat er nog geen radio in de kisten en geleidelijk werden ze voorzien van Goertz vizieren (de pijp voor de cockpit.). De toestellen wisselden nogal eens van Jacht Vliegtuig afdeling JaVa;

 ------------------------

Bijgaand een bijdrage van H.G Berfelo omtrent de Fokker D.XXI in mei 1940:

" De 28 gevechtgerede Fokker D.XXI's zijn verdeeld over de 1e JaVa op De Kooy bij Den Helder, de 2e JaVa op Schiphol en de 1e Afdeling van de Jachtgroep Veldleger op Ypenburg. Op De Kooy staan elf D.XXI's. Ze zijn ingedeeld in drie patrouilles van 3 en één patrouille van 2. Alleen de toestellen van de patrouillecommandanten hebben radio aan boord, zodat onderlinge communicatie niet mogelijk is.

Alle Fokker D.XXI's van de 1e JaVa krijgen om ca. 04.00 uur opdracht op te stijgen. Eén toestel achtervolgt een Heinkel, maar wordt bij Wassenaarse Slag neergeschoten. Een andere schiet bij Noordwijkerhout een Ju-88 neer. Tijdens de landing van drie D.XXI's vallen plotseling negen Messerschmitt Bf-109's aan. Een D.XXI wordt tijdens de landing in brand geschoten de andere twee maken een doorstart. Er ontstaat nu een fel gevecht tussen zeven Nederlandse en negen Duitse vliegtuigen. Een D.XXI schiet de motor van een Bf-109 stuk waardoor deze een noodlanding moet maken. Twee andere D.XXI's schieten beide een Bf-109 neer. Eén toestel weet een Messerschmitt zodanig te beschadigen dat die in het Wieringermeer stort. De resterende negen D.XXI's landen weer op De Kooy. Ze zijn alle beschadigd; vijf zelfs zwaar. Twee worden kort daarop bij een beschieting door Messerschmitt Bf -109's en Me-110's vernietigd. Nadat vier Fokker D.XXI's zijn gerepareerd, gooien Messerschmitt Me-110's brandbommen uit. Daarbij gaat er één verloren en worden zes andere zwaar beschadigd. Het restant van de 1e JaVa wordt met wat van de 2e JaVa (Schiphol) is overgebleven, samengevoegd op het hulpvliegveld Buiksloot bij Tuindorp-Oostzaan boven Amsterdam.

De 2e JaVa is gestationeerd op Schiphol en beschikt over negen gevechtsgerede Fokker D.XXI's. Ze starten tijdens het bombardement van 03.58 uur. Eén toestel moet direct noodlanden bij Zwaagdijk en kan niet meer worden ingezet. Er wordt een Ju-88 neergeschoten en andere Duitse toestellen aangevallen. Vijf D.XXI's landen op Ruigenhoek mabij Noordwijkerhout, waar men in eerste instantie nog niet op de hoogte was van de oorlogstoestand. De vijf worden op patrouille gestuurd en vallen een Ju-52 transportvliegtuig aan die moet noodlanden bij Stolwijk. Een D.XXI wordt bij Oudekerk aan den IJssel aangevallen en stort neer in de Hollandse IJssel. Twee toestellen landen weer op Schiphol, de anderen in Ruigenhoek. Vandaar uit starten ze voor een patrouillevlucht naar Katwijk, waar ze hun mitrailleurs leegschieten op Duitse vliegtuigen die op het strand zijn geland. Daarna keren ook zij terug op Schiphol. Aan het eind van de morgen zijn zes toestellen weer in orde. Er landt een Fokker D.XXI die is uitgeweken van Ypenburg. Zes D.XXI's escorteren drie Fokker T.V's naar Waalhaven. Daar worden ze opgevangen door negen Messerschmitt Bf-109's en er ontstaat een verward gevecht. Een D.XXI wordt neergeschoten, een andere schiet op een gelande Ju-52, raakt daarbij een Messerschmitt Bf-109, die neerstort bij Oud Beijerland. Deze landt daarna behouden op Schiphol, waar inmiddels een andere D.XXI onherstelbaar is beschadigd. De zes overgebleven D.XXI's zullen worden verenigd met die van de 1e JaVa op het hulpvliegveld Buiksloot. De 1e en de 2e JaVa opereren nu gezamenlijk en beschikken over acht Fokker D.XXI's.

Op het vliegpark Ypenburg bij Den Haag zijn negen Fokker D.XXI's van de 1e Afdeling van de Jachtgroep Veldleger gestationeerd. Als om ca. 04.00 uur Duitse toestellen naderen, stijgen acht gevechtsgerede Fokker D.XXI toestellen op. Ze vliegen in twee patrouilles van drie en één patrouille van twee. De formaties worden echter door de Duitsers uit elkaar gejaagd en dan gaat ieder voor zich tot de aanval over. Een D.XXI zet de aanval in, maar kampt met blokkerende boordwapens. Hij vliegt westwaarts, wordt zelf aangevallen en maakt een noodlanding bij Monster. Een Ju-52 wordt bij Den Haag neergeschoten. Dan raken brandstof en munitie op en de D.XXI landt op Ruigenhoek. Perslucht voor zijn boordwapens is er echter niet. Met onherstelbare mitrailleurs stijgt het toestel weer op, maar wordt bij Valkenburg aangevallen door vijf Messerschmitt Me-110's. Het toestel stort neer bij Den Deyl. Een andere D.XXI schiet een jager neer en landt voor brandstof en munitie op het ontredderde Ypenburg. Kort daarna wordt het toestel in brand geschoten. Ook valt op Ypenburg een achtergebleven onbewapende D.XXI ten prooi aan het Duitse mitrailleurvuur. Eén D.XXI heeft vier weigerende boordwapens. Het toestel landt en de vlieger stijgt op weer op met een ander toestel. Later zet hij het onbeschadigde toestel zonder brandstof en munitie neer op het Kijkduinse strand waar het door Duitse jagers wordt vernield. Eén toestel neemt deel aan de strijd tot zijn brandstof opraakt en zet dan koers naar Schiphol. Bij De Kaag schiet de D.XXI een Duitse Dornier Do-17 neer maar loopt daarbij motorstoring op. In glijvlucht landt de Fokker D.XXI op Schiphol waar het wordt ingedeeld bij de 2e JaVa. Een nog tijdens het bombardement gerepareerde D.XXI ontsnapt bij de start op enkele meters aan een inslaande bom. De vlieger raakt bij een luchtgevecht boven Delft gewond en moet het toestel verlaten. Het toestel stort neer bij Pijnacker. Nadat een D.XXI een Duitser heeft neergeschoten landt het toestel zonder brandstof en munitie op Ockenburg waar het bij een Duitse aanval wordt beschadigd. Een tweede D.XXI die deel nam aan de gevechten landt dan ook op Ockenburg. Deze kan er evenmin meer wegkomen. Voornamelijk als gevolg van brandstof- en munitiegebrek houdt de 1e Afdeling van de Jachtgroep Veldleger na anderhalf uur op te bestaan. 

Op 11 mei opereren de 1e en de 2e JaVa gezamenlijk en beschikken over acht Fokker D.XXI's. Op 11 mei zullen drie Fokker D.XXI's een tweetal Fokker C.V's escorteren naar Ede/Arnhem. Er ontstaat echter een misverstand en ze keren naar Buiksloot terug. Daar landen nog drie Fokker D.XXI's die op De Kooy zijn gerepareerd. Drie andere Fokker D.XXI's escorteren Fokker T.V's naar Rotterdam voor het bombarderen van de Maasbrug. De toestellen keren behouden terug. Opnieuw escorteren drie Fokker D.XXI's twee Fokker C.V's naar Ede/Arnhem en ook deze vliegtuigen keren behouden terug.

De eerste poging om de Maasbrug in Rotterdam te bombarderen is mislukt. Vandaar dat men een tweede poging onderneemt, waarbij de bommenwerpers door drie Fokker D.XXI's worden geëscorteerd. Ze ontmoeten twaalf Messerschmitt Me-110's. Een D.XXI ontsnapt en landt veilig op Buiksloot. Een vlieger van een D.XXI besluit te springen. Hij gooit alvast de cockpitkap af die terechtkomt in de schroef van de Messerschmitt Me-110. Hij vliegt door een wolk en treft met zijn mitrailleurs een tweede Me-110. Daarna wordt hijzelf neergeschoten. Het toestel komt in de omgeving van Leiden terecht. Een D.XXI lokt zes Messerschmitt Me-110's bij de Fokker T.V's weg. Boven Moerkapelle schiet hij één vijandelijk vliegtuig neer en waarschijnlijk zelfs nog een tweede. Maar de vlieger is intussen zwaar gewond en landt op de weg Den Haag-Utrecht bij Zevenhuizen. Er zijn nog negen Fokker D.XXI's over op Buiksloot. 's Middags gaan twee Fokker D.XXI's op verkenning boven Amsterdam-West waar parachutisten zouden zijn geland. Er is geen parachutist te zien.

Op 12 mei escorteren drie Fokker D.XXI's twee Fokker C.V's naar Arnhem. Onderweg worden ze beschoten door eigen troepen. Als de toestellen weer landen, slaat er één over de kop en is onherstelbaar beschadigd. Drie Fokker D.XXI's begeleiden vier C.V's naar Rotterdam en Delft waar Duitse troepen moeten worden aangevallen. De actie verloopt niet volgens plan maar ze keren behouden op Buiksloot terug. Daar zijn ook twee nog op De Kooy gerepareerde Fokker D.XXI's geland.

In de namiddag krijgen zes Fokker D.XXI's opdracht om C.X's te escorteren bij een bombardementsvlucht naar Waalhaven en Feijenoord. Ook moeten de D.XXI's vijandelijke vliegtuigen in brand schieten die op Waalhaven zijn geland. De operatie wordt een succes en alle toestellen keren veilig terug. Later die middag begeleidt een andere D.XXI een Fokker T.V van Schiphol naar de Wonsstelling. Bij Medemblik worden ze echter de pas afgesneden door vijf Duitse toestellen waarna de Nederlandse vliegtuigen terugkeren. Op 13 mei escorteren vijf Fokker D.XXI's een viertal C.X's voor een aanval in de omgeving van Wageningen. Daarbij openen eigen troepen herhaaldelijk het vuur op de toestellen. In de late ochtend wordt het bombardement bij de Grebbeberg herhaald door vier Fokker C.X's die worden begeleid door vijf D.XXI's.

In de nacht van 13 op 14 mei komt de opdracht het hulpvliegveld Buiksloot te vernielen en te verlaten; alles moet naar Schiphol. Maar eerst moeten vijf Fokker D.XXI's de terugtocht dekken van het Veldleger dat de Grebbelinie heeft ontruimd. Ze worden daarbij opnieuw lang beschoten door eigen troepen. Eén toestel wordt geraakt en maakt een noodlanding bij Vleuten. De overige landen volgens opdracht op Schiphol. Door de vele reparaties raakt het materieel snel versleten; de overmacht is te groot.

Er wordt een lijst samengesteld met namen van mogelijke 'Engelandvaarders'. Vijf Fokker D.XXI's maken toch nog een patrouillevlucht. Onderweg zien ze geen enkel vijandelijk vliegtuig en alle keren behouden terug. De toestellen worden gereed gemaakt voor een volgende trip. Maar er is vrijwel geen munitie meer. De overgebleven negen D.XXI's worden niet meer ingezet.  "

Na het Duitse terreur bombardement van Rotterdam capituleerde Nederland 14 mei 16.50 uur.  Om 19.00 uur wordt de overgave breder bekend. Oversteken van vliegers naar Engeland wordt strikt verboden. Het zou in strijd zijn met de capitulatievoorwaarden. Negen D.XXI toestellen op Schiphol worden vernietigd door eigen personeel. Zes kisten die veelal niet operationeel waren vielen toch nog in Duitse handen. (Een aantal werd zelfs ingezet bij testvluchten in Duitsland, o.a. op Rechlin en Jever).

Foto uit collectie Afd.LuchtvaartKennis (used with permission)

                                                                       
Cockpit D.XXI . Foto: Collectie  M.de Vreeze  (used with permission)

Artikel uit een oude Flight sept 1938  [W7]  over een nieuwe hoogterecord. Collectie  M.de Vreeze  (used with permission)

  Bronnen o.a [B17] Vlucht.tijd , [B18] KLu.Vliegt., [B1] MIP 1987-2 1988-4 , [B35] Spinner 49 2013 , [B5] Luchtv.kennis 1989-5

Opmerking: in MLM stond sinds 1988 een replica in Lva kleuren als "221"; deze is van hout. Nu hangend aan het plafond in het nieuwe NMM in Soesterberg.

Verder is de "FD322" testgevlogen in jaren dertig in Indie bij de LA-KNIL.

Deze inhoud werd voor het eerst opgesteld door M. de Vreeze en H.G. Berfelo info zomer 2004 (op de oude IPMS website)

Laatste update: 10 maart 2018

1583

Foto Selectie uit de Beeldbank NIMH van Defensie die voor plastic modelbouwers handig kunnen zijn. (gefaciliteerd en beschikbaar gesteld middels insluitlinkjes door het instituut NIMH) :

Foto: Beeldbank NIMH (linked with permission)

Foto: Beeldbank NIMH (linked with permission)

Foto: Beeldbank NIMH (linked with permission)

Foto: Beeldbank NIMH (linked with permission)

Aflevering van de laatste D.21 op Schiphol, reg. 247, sept. 1939. Foto: Beeldbank NIMH (linked with permission)

Foto: Beeldbank NIMH (linked with permission)

Foto: Beeldbank NIMH (linked with permission) 

Foto: Beeldbank NIMH (linked with permission)

Foto: Beeldbank NIMH (linked with permission)

Foto: Beeldbank NIMH (linked with permission)

Foto: Beeldbank NIMH (linked with permission)

 -----------------------

De foto's hierna met de driehoeken aangebracht na de zomer 1939. Het richtingsroer was oranje met een zwarte rand.

Rondvlucht voor tonen driehoeken, okt 1939? Foto: Beeldbank NIMH (linked with permission)

Foto: Beeldbank NIMH (linked with permission)

Fokker D.21 231 van de Vliegschool (Eindopleiding) op De Vlijt (Texel). Voorjaar 1940. Foto: Beeldbank NIMH (linked with permission)

Op De Kooy. Foto: Beeldbank NIMH (linked with permission)

Op de neus na een noodlanding te Sloterdijk op 22 nov. 1939. De driehoeken zijn goed te zien op de vleugel. Foto: Beeldbank NIMH (linked with permission)

Op Soesterberg 1940. Foto: Beeldbank NIMH (linked with permission) 

Met afdekzeil en een experimentele staak. Foto: Beeldbank NIMH (linked with permission)

op Schiphol, zomer 1939. Achtergrond: de BomVA hangaars. Foto: Beeldbank NIMH (linked with permission)

Formatie van een Fokker T.5 en twee Fokker D.21. Foto: Beeldbank NIMH (linked with permission)

Fokker D.21 "230" op Schiphol na de capitulatie. Links de vleugeltip van 232. Foto uit: Beeldbank NIMH (linked with permission)

========================

Sleutelen maar! Foto: Beeldbank NIMH (linked with permission)

Fokker tekening. Beeldbank NIMH (linked with permission)

Buizenconstructie. Foto: Beeldbank NIMH (linked with permission)

Productie. Foto: Beeldbank NIMH (linked with permission)

Laatste update: 11 oktober 2021

1864

Cat 5.  LA-KNIL   

De eerste kist, de FD-322, werd ook verscheept voor testen in Nederlands Indië waar het april 1937 testen ging doen op Andir op Java. Het had een Bristol Mercury VI motor van 600 pk.  

Om de Curtiss P-6 Hawk ooit te gaan opvolgen volgens een specificatie van het "Departement van Koloniën" werd door Fokker een prototype van een jachtvliegtuig gebouwd, de D.XXI. Deze was begin 1936 gereed in Nederland. Eenmaal aangekomen in Indië werd met de D.21 wat gevlogen om de piloten in Indie ervaring te laten houden. Het toestel was geheel groen met een geoxideerd metalen cowling en het  kleurige rudder was overgeschilderd in groen en ook wel wit.

Maar de Fokker D.21 kwam niet in de gunst van de LA-KNIL, men besteedde het schaarse budget liever aan de aankoop van nieuwe bommenwerpers. Deze D.XXI kwam nooit meer terug naar Nederland en in februari 1942 ging het verloren bij een Japanse aanval op vliegveld Kali Djati.

(later zou blijken dat men met grote haast Curtiss H75 Interceptors moest aanschaffen...; voor de LVA in Nederland ging men wel tot aanschaf over.)

FD322 prototype, in een krantenartikel Tilburgsche Courant d.d 19-03-1936 / (Collectie M. de Vreeze).
Hier is het kleine richtingsroer te zien, de kap om het staartwiel en de tweebladige prop.

Waarschijnlijk lijkt het al te zijn voorzien van het grotere richtingsroer en is de stroomlijnkap om het staartwiel  al weggehaald. Foto uit collectie Afd.LuchtvaartKennis (used with permission)

                                                                                         
Met hier dezelfde foto in een krantenartikel Indische Courant d.d 04-08-1936. Hier was inderdaad nog sprake dat dit type voor Indie wellicht besteld zou worden...  Dit is inderdaad de FD322, het prototype. (Collectie M. de Vreeze).

De inhoud werd voor het eerst opgesteld door M.de Vreeze zomer 2004 (op oude IPMS website)

Laatste update: 29 augustus 2024

5008

 MODELBOUW  FOKKER D.XXI

 > beste aanbevolen model staat steeds eerst bovenaan; modellen achter elkaar genoemd zijn gebaseerd op dezelfde mal; (best kit listed first).

1/144:  Kami de Korokoro  (resin)

H0:  Artitec heeft diverse kant-en-klare modellen van de D.21 op treinschaal H0

 BOXART

Opmerkingen: vanaf oktober 1939 werd richtingsroer met de rood-wit-blauwe vlag overgeschilderd in "oranje met zwarte rand" en de rozetten vervangen door de driehoeken. 

Op diverse schalen heeft Dutch Decals in de loop der jaren decalsets uitgebracht. Deze zijn erg bruikbaar voor Nederlandse kisten. Bijvoorbeeld set #32026 op schaal 1/32.

Silver Wings heeft in 2019 een hele mooi resin 1/32 kit #32017 uitgebracht. Dit zijn de schema's waarvoor decals zijn bijgeleverd:

(illustrations courtesy Silver Wings)

 ----------------------

Detail tekening (collectie M. de Vreeze); bij de Finse kisten werden 2 typen motoren gebruikt.

Tekeningen van en beschikbaar gesteld door Wilko Jonker (used with permission):

 
en meer...

De inhoud werd voor het eerst opgesteld door M.de Vreeze zomer 2004 (op oude IPMS website)