Laatste update: 11 juni 2019

2535

....

Informatie:

INTRODUCTIE:

Het F-16 programma begon met de YF-16 welke werd opgestart in 1972 door General Dynamics in een Amerikaanse "Light Weight Fighter" competitie (Northrop maakte de YF-17 voor deze competitie). Het hele ontwerp was gericht op gewichtbesparing maar wel werd weer een M61 kanon toegepast vanwege ervaringen uit de Vietnamoorlog. De YF-16 was het eerste jachtvliegtuig met “fly-by-wire”: met electrische bedrading voor de besturing waarbij de piloot stuurde met een kleine stuurknuppel aan de rechterkant die kleine uitslagen vertaalde in vliegbewegingen met de stuurvlakken. Verder was de inlaat onder de voorste rompsectie geplaatst en werd er gekozen voor een enorme gewicht- stuwkracht- verhouding voor manoeuvreerbaarheid. De schietstoel van de piloot werd zo’n 30 graden schuin gezet zodat de piloot hogere G-krachten kon verdragen tijdens manoeuvres en er werd een enorme bolle cockpitkap ontworpen. De piloot zou verder de cruciale informatie tijdens een luchtgevecht af kunnen lezen van een Head Up Dusplay( HUD). De romp en vleugel vormen een soort “blended body” met daarin ook de voornaamste brandstoftanks en verder zouden een flink aantal delen in lichter composietmateriaal worden uitgevoerd. De radar zou ook nieuwe pulse-dopler technologie gebruiken (al was dat toendertijd nog niet precies bekend welke type radar dat zou worden).

Het eerste YF-16 prototype ging onverwacht de lucht in tijdens taxiën op 20 januari 1974 met de eerste officiële vlucht op 2 februari 1974. Uiteindelijk koos de USAF voor de F-16 ten koste van de YF-17 (al werd die later gebruikt voor de ontwikkeling van de F-18).

De produktieversie van de F-16 werd behoorlijk aangepast voor ook jagerbommenwerper taken, werd ietwat groter en ook weer zwaarder dan de YF-16. De eerste F-16A vloog augustus 1978 in Forth Worth, de USAF werd een grote afnemer en noemde de F-16 de “Fighting Falcon”. De standaard motor werd de Pratt en Whitney F100 (welke ook voor de USAF F-15 Eagle was geselecteerd).

In Europa waren opvolgers nodig van NATO F-104's. Na een selectieprocedure met andere vliegtuigtypes werd de F-16 in 1975 besteld door Nederland maar ook de NATO landen Belgïe, Noorwegen en Denemarken. De diverse Europese regeringen werden ook over de streep getrokken door compensatie opdrachten voor hun industrie. Zo zou Fokker onderdelen in licentiebouw produceren ook voor andere NATO landen en ook andere Europese fabrieken zouden onderdelen produceren (b.v. het Belgische SABCA).

De F-16A was de eerste productieversie met de F-16B als tweezitter versie voorzien van een Pratt en Whitney F100 motor en met de standaard luchtinlaat. Van deze versie waren de subversies de zgn. Blocks 1, 5, 10, 15, 20.

GEGEVENS:
F-16A is eenzitter (normale uitvoering);
F-16B is tweezitter/trainer met volledige inzetbaarheid;
Lengte: 14,52 m
Spanwijdte: 10,01 m (met Sidewinders)
Motor: 1 Pratt and Whitney F100-PW-100 bij aflevering; later de F100-PW-200 of -220 (MLU update)
Gewicht: 6885 kg (leeg), 10.600 kg (startgewicht)
Maximale snelheid: 2.125 km/u op hoogte
Vliegbereik circa 4.000 km met extra tanks
Leeggewicht: circa 11000 kg
Maximum startgewicht: circa 16000 kg
Bewapening: 1 GE M61 20 mm kanon, meestal 2 Sidewinders
Diverse ophangpunten voor bommen, raketten, napalm tot een max. gewicht van 5200 kg;

De KLu zou uitsluitend F-16A en F-16B verkrijgen al werden die wel enige keren gemoderniseerd met Mid Life Update programma’s.

LATERE ONTWIKKELINGEN:
De volgende generatie was vanaf 1984 de F-16C eenzitter en F-16D tweezitter met als eerste de Block 25. Kenmerkend was een ietwat andere verticale staart met een dikkere basis fairing voor systemen welke snel herkenbaar is aan de antenne voorop het schuine stuk.

Vanaf de F-16C/D Block 30 welke kwam in 1987 werd een alternatieve motor toegepast namelijk de General Electric F110. Dat betekende ook dat een grotere luchtinlaat MCID werd geïntroduceerd. Deze versie was ook zwaarder en het onderstel werd versterkt en werden de hoofdwieldeuren iets boller. Verder waren er andere systemen en detailveranderingen. Daarnaast was er een tussenversie, de Block 32 welke de F100 motor nog steeds had en de kleine luchtinlaat.

Voor het beter uitvoeren van nachtmissies werd de “Night Falcon” door de Amerikaanse USAF vanaf 1988 geïntroduceerd welke uitging van de F-16C en F-16D tweezitter. Er werden allerlei systemen ingevoerd en aparte pods konden aan de F-16 worden gehangen. De Block 40 kreeg de GE F110 motor met grote MCID inlaat en de Block 42 gebruikte de F100 motor met standaard (kleinere) inlaat. Wel was het sterkere onderstel nu steeds toegepast.

Middels diverse "Peace" programma’s gingen veel F-16’s vanuit de Verenigde Staten (USA) naar diverse luchtmachten van Amerikaanse bondgenoten.

Ondertussen werden veel reeds operationele F-16's gemoderniseerd en versterkt gedurende hun levensduur. In diverse “Mid Life Updates” programma’s werden systemen gemoderniseerd en konden moderne wapens zoals raketten worden afgevuurd en geleide bommen worden afgeworpen. Het eerste MLU werd opgestart in 1992 in Europees verband voor de NAVO luchtmachten inclusief de KLu die de eerste generatie F-16’s gebruikten.

Ondertussen was General Dynamics op Forth Worth in 1993 voor een groot deel opgegaan in Lockheed Martin die daarna het F-16 programma ging uitvoeren.

De F-16 Block 50 en Block 52 waren speciaal uitgerust voor het aanvallen van vijandelijke radarinstallaties in een “Wild Weasel” rol. In 2003 werd de Block 60 “Desert Falcon” geïntroduceerd. April 2012 werd de 4500'ste F-16 afgeleverd door Lockheed Martin

Uitgefaseerde F-16’s van NATO landen (ook van de KLu) werden vaak ook doorgeleverd "tweede hands" aan andere luchtmachten, maar altijd na Amerikaanse goedkeuring in weer een zoveelste "Peace" programma.

Literatuur:
General Dynamics F-16	serie luchtvaartencyclopedie	sept-1983	M.J. Peterbroers	Afd. Luchtvaartkennis
Modelbouw In Plastic, MIP , F-16 Launchers		2005-3		IPMS Nederland
Modelbouw In Plastic, MIP	met vele schema's KLu	1993-2		IPMS Nederland
Modelbouw in Plastic, MIP		1991-4		IPMS Nederland
Modelbouw in Plastic, MIP		1990-2		IPMS Nederland
Modelbouw in Plastic , MIP , ECM Pod		1986-4		IPMS Nederland
Modelbouw in Plastic, MIP		1981-3		IPMS Nederland
Modelbouw in Plastic, MIP, stores		2006-1 + 3		IPMS Nederland
Uncovering the F-16	boek met veel detail foto's	2002	Review	DACO productions
Defensie info	defensie-nl-F-16.pdf	zomer 2016		Koninklijke Luchtmacht

.

FOTO GALERIJ:

Deze inhoud op deze pagina werd voor het eerst opgesteld zomer 2004 door M.de Vreeze

Laatste update: 07 mei 2023

12871

Cat 3.  KLu

Totale vloot: F-16A/B : 213 stuks, vanaf 1979 in dienst; 177 eenzitters F-16A, 36 tweezitters F-16B.   

 (tekst door Meindert de Vreeze)

De keuze van de F-104 opvolger duurde in Nederland vele jaren en begon al in 1967 waarbij Nederland niet mee deed met de MRCA-75 (de latere Tornado). Begin jaren zeventig volgde de evaluatie van de (Y)F-16 o.a. in 1974 op Edwards en Dayton (Ohio). Er werden analyses gemaakt van andere vliegtuigtypes zoals de te ontwikkelen Northrop P-530 Cobra, de al vliegende Zweedse Saab Viggen en Franse Mirage F-1. De productiekosten werden ingeschat op circa 13 miljoen gulden per F-16, 17 miljoen voor de F-1 en 18 miljoen voor de Viggen waarbij de F-16 ook lagere brandstofkosten zou hebben. Allerlei aspecten werden meegewogen alsook de dreiging in de lucht vanuit het Warschau Pakt bestaande vooral uit de MiG-21 “Fishbed”en MiG-23 “Flogger”.    

Op 27 mei 1975 werd door de Nederlandse kabinet van Den Uyl (met defensieminister Vredeling) besloten de F-16 te bestellen voor de Koninklijke Luchtmacht. In eerste instantie als opvolger van F-104 (al zou het later tevens de Northrop NF-5 bij de KLu kunnen opvolgen maar die beslissing werd nog niet genomen want een Europees vliegtuig was nog niet uitgesloten). De eerste F-16 order was voor de aanschaf van 84 stuks en daarbij nog 18 opties. De eerste aflevering was voorzien voor 1979 met de afleveringen lopende tot 1984. De bestelde F-16A eenzitter en F-16B tweezitter (die oovechtsinzetbaar zou zijn) zouden worden voorzien met de Pratt and Whitney F100 motor, de standaard luchtinlaat en 1 intern M61 kanon. De bewapening zou bestaan uit Sidewinder lucht-lucht raketten en diverse bommen voor grondaanvallen. Het zou in de lucht kunnen worden bijgetankt en ook konden externe brandstoftanks kunnen worden gebruikt.

Als onderdeel van de bestelling werden ook diverse contracten afgesloten voor verdere industriesamenwerking: Fokker zou onderdelen in licentiebouw produceren ook voor andere NATO landen en andere Europese fabrieken waren vooral het Belgische SABCA en FN Herstal voor de motorassemblage. Fokker op Papendrecht zou rompmiddenstukken en wieldeuren produceren, Avio-Fokker zou kabelbomen installeren. Fokker op Schiphol-Oost fabriceerde vleugeldelen en zou de eindassemblage doen (met ook de andere componenten vanuit andere landen) alsook de acceptatie/testvluchten.

Een eerste opleiding van KLu F-16 technici begon in de Verenigde Staten eind 1978 bij de General Dynamics fabriek op Fort Worth en begin 1979 op Hill AFB bij Salt Lake City. Luchtmachtvliegers werden ook bij de EMVO op de PC-7 op Woensdrecht opgeleid en een aantal F-16 KLu vliegers de training op de Belgische Alphajet vanaf Brustum. Maar de latere F-16 vliegers gingen naar de Verenigde Staten om te vliegen op de T-37 Tweety en daarna T-38 Talon op Sheppard.

De eerste opzet van het beoogde KLu kleurenschema had een soortgelijk camouflage patroon als de F-104 en NF-5 van RAL7001, 6014 en 7012. Dit schema werd echter nooit toegepast, de F-16’s voor de KLu werden afgeleverd in het standaard Amerikaanse / NATO grijze patroon.

De eerste bij Fokker geassembleerde F-16, de F-16B tweezitter "J-259", maakte 3 mei 1979 zijn eerste vlucht vanaf Schiphol met Fokker testvlieger Henk Themmen en de Amerikaanse testvlieger Dave Palmer. De eerste 12 F-16A kisten waren van het zgn. Block 1, met het kleine stabilo en zwarte neus. Het ALR-69 radarwaarschuwingssysteem zat er ook in maar ze hadden nog niet aan het eind van de staart de lange parachute-fairing.

Op Leeuwarden werd mid 1979 gestart met de conversie en opleiding bij de TCA F-16 met 7 F-16A en 5 F-16B’s (waaronder de eerste “J-259”). Er waren wat aanloopproblemen bij de aflevering en acceptatie van de eerste toestellen en ook wat gebreken aan juiste infrastructuur op Leeuwarden. Maar 1 mei 1981 werd op Leeuwarden het no.322 squadron het eerste operationele F-16 KLu squadron met 16 F-16A en 2 F-16B toestellen. Een jaar later volgde no.323 squadron.

Eind 1980 werd besloten een additionele F-16 bestelling te doen van 18 F-16A en 4 F-16B voor het opvangen van toekomstige verliezen. (Ook was men al tot de conclusie gekomen dat voor de NF-5’s de F-16 de beste opvolger zou zijn al was de beslissing voor de gehele NF-5 vloot nog niet genomen. Northrop was bezig met het F-5G Tigershark project voorzien van een enkele J79 motor. De beslissing zou ook afhangen van compensatieorders voor Fokker en kosten).

Begin 1982 werd weer F-16 vervolgorder geplaatst ter waarde van 560 miljoen gulden voor 22 extra F-16’s voor het opvangen van mogelijke vredesverliezen en zo’n 42 stuks ter vervanging van de NF-5 vanaf 1985. (De Amerikaanse DoD bestelde ook grote aantallen extra F-16 toestellen voor de USAF alsook landen als Zuid-Korea en Pakistan).

Ondertussen was voor de F-16 het vergrootte composiet horizontale stabilo ingevoerd. De reeds aan de KLu afgeleverde Block 1 kisten werden gemodificeerd in het “Pacer Loft 1” programma en daarvan ook voorzien door Fokker die deze stabilo’s in Hoogeveen produceerde. Verder werd extra bekabeling aangebracht voor o.a. de AN/ALQ-131 ECM pod die in 1982 beschikbaar kwam. De parachute fairing onderaan de verticale staart was ondertussen ook de standaard.

Februari 1983 kreeg ook het no.306 verkenningssquadron de eerste verkennings F-16, ook wel aangeduid als F-16A(R) en F-16B(R). Daarvan werden 25 toestellen afgeleverd en ze waren voorzien van extra bekabeling om de Orpheus Recce pod van de F-104 te blijven gebruiken, extern zijn ze identiek aan de standaard KLu F-16’s. (Drie F-16A kisten werden later nog verbouwd tot R).

Oktober 1984 kreeg een speciale testgroep van de KLu een F-16A “J-646” afgeleverd die de eerste “Orange Jumper” was en was voorzien van extra bekabeling en meetsystemen van het NLR en al snel kwam ook de test F-16B “J-653”. Deze testvliegtuigen hadden het doel om specifieke KLu verlangens uit te proberen zoals de Maverick air-to-ground raket of Taxan sleepdoelen. (de Maverick werd trouwens pas veel later voor de KLu besteld). Andere F-16's werden later ook door de testgroep gebruikt.

De 162 beschikbare KLu F-16’s hadden ondertussen al 15.000 vlieguren gemaakt en ze vlogen bij negen KLu squadrons vanaf Leeuwarden, Twenthe, Volkel, Gilze-Rijen en Eindhoven. Regelmatig werd een enkele F-16 voorzien van een speciaal kleurenschema voor demonstraties op air shows of bij een squadron jubileum. Dit rouleerde steeds en er zijn heel wat speciale beschilderingen geweest. 

Vanaf 1987 werden vanaf Goose Bay in Canada regelmatig laagvliegoefeningen met de F-16 gedaan. Vanaf 1990 ging men naar de F-16 opleiding op Tucson Arizona bij de Amerikaanse Air National Guard. Daarvoor waren KLu F-16 toestellen aldaar gestationeerd, meestal 11 stuks; ze hadden vaak de codeletters van de locale staat zoals "AZ" . Afsluitend was dan een “theater conversion” cursus weer in Nederland.

In juni 1989 was de F-16 10 jaar bij de KLu in dienst maar waren er wel al 18 verongelukt en dat was met 10% meer dan verwacht. Vanaf 1993 was het de bedoeling acht F-16 squadrons te hebben met de-activering van no.306 squadron en de verouderde Orpheus pod uit te faseren. Dat werd echter niet doorgezet want er was nog geen alternatief want het Amerikaanse ATARS programma werd afgeblazen.

De laatste van 213 F-16’s voor de KLu werd afgeleverd in 1992.

De KLu toestellen werden veelvuldig ingezet niet alleen in Nederland, ook werd er deelgenomen aan de normale taken in vredestijd en vele NATO oefeningen. Vanaf april 1993 werd operatie "Deny Flight" boven Bosnië uitgevoerd vanaf de Italiaanse basis Verona. De Orpheus pod werd daar ook veelvuldig gebruikt en bewees weer eens zijn waarde. In 1995 volgde operatie "Deliberate Force".

Vanaf 1995 werd het eerste MLU programma (“Pacer Slip”) opgestart om de F-16 te moderniseren voor de toekomst. De F-16A/B had voor die tijd slechts een beperkte nachtvlieg-inzetbaarheid. MLU beoogde de F-16 een ware 24-uur per dag inzetbaarheid te geven ook in heel slecht weer. MLU was een NATO wijd programma en F-16's werden veelal ook door de KLu getest in Europees verband (EPAF). MLU componenten waren o.a een upgrade aan de ALQ-131 ECM, aanvullende chaff/flare  zelfbeschermingsmiddelen in de pylons, verbeterde radar, betere IFF en betere missie computer. GPS en terreinvolgsysteem werd ingevoerd en de Pratt en Whitney F100 motoren werden gemoderniseerd. Verder konden radargeleidde wapens worden afgevuurd en kon de vlieger “night vision goggles” gebruiken voor nachtvliegen waarbij ook de HUD werd geupgrade. Vanaf 1995 werd de AIM-120B AMRAAM luchtraket ingevoerd en kon de FLIR pod worden meegevoerd. Geleidde GBU-33 bommen en CBU-87 bommen konden ook worden afgeworpen. 

Deze MLU F-16’s worden wel aangeduid als F-16AM voor de eenzitter en F-16BM voor de tweezitter. Dit eerste MLU programma uitgevoerd bij Fokker was gereed in 1998.

Ondertussen werd door Defensie vanaf 1996 de herindeling in Nederland op de vliegbases ingezet. Het no.314 F-16 squadron op Gilze-Rijen zou verhuizen naar Leeuwarden. Op Leeuwarden bleven ook de no.322 en no.323 F-16 squadrons. Op Volkel bleven de no.306, 311 en 312 F-16 squadrons. Het no.316 squadron op Eindhoven zou de F-16 verkrijgen en verhuizen naar Twenthe waar ook no.313 en 315 squadron gestationeerd waren.

De KLu F-16's werden weer eens in het buitenland ingezet. Op de Balkan was onrust uitgebroken en vanaf maart 1999 was er NAVO operatie "Allied Force" vanwege de oorlog in Kosovo. KLu F-16's werden gestationeerd in het Italiaanse Amendola. Op 24 maart 1999 schoot een KLu F-16, de "J-063", een Servische MiG-29 neer met een AIM-120B AMRAAM raket. De KLu toestellen konden vanaf april 1999 ook een LANTIRN targeting pod gebruiken en Maverick grondraketten afvuren.

Van 2002 tot in wel 2011 vlogen KLu F-16's boven Afghanistan, eerst in kader van ISAF vanaf Manas in Kirgizië maar later ook vanaf Kandahar. Naast het maken van patrouillevluchten werden ook gronddoelen aangevallen.

De volgende F-16 vloot update was MLU M3 in 2004 en dat betekende toevoeging van een datalink 16 en een Helmet Mounted Cueing systeem. Andere upgrades betroffen de radar APG-66v2, Advanced IFF, MMC met data modem en de cockpit gemoderniseerd (wat te zien is omdat er veel zwart in het cockpit interieur zit tegen schittering). Verder aangebracht werd een terreinvolgsysteem, GPS maar ook een uitbreiding van wapenmogelijkheden met een FLIR (slecht-zicht-apparatuur). Verder werden de Pratt and Whitney F100 motoren op de laatste F100-PW-220 standaard gebracht (De grootte van de luchtinlaat bleef ongewijzigd).

De MARS (medium altitude recon system) als opvolger van de oude Orpheus pod werd ingevoerd bij no. 306 squadron, welke pod meegenomen kon worden onder de romp. 

Bij de latere missie Uruzgan TFU in 2006 vlogen F-16's vanaf mei vanaf de vliegvelden Kabul en Kandahar. Ook werden er vanaf 2005 QRA taken met andere NATO landen gevlogen in de Baltische staten.

Vanaf 2006 volgde upgrade programma MLU M4 en die introduceerde een nieuwe computer met software zodat ook de AIM-9X Sidewinder en IRIS-T raketten afgevuurd kunnen worden. MLU M5 van 2009 bracht o.a. een beter precisie navigatiesysteem. Ook kan men beter werken met geleidde wapens zoals de GBU-49 bom. Diverse pods kunnen worden meegevoerd zoals de Sniper ATP voor doelaanwijzing.  

Het KLu F-16 trainingsdetachement in USA ging vanaf april 2007 naar Springfield (Ohio). Ook werden er regelmatig Red Flag trainingen gedaan vanaf Nellis AFB, USA en Davis-Monthan.

In 2009 werd wederom een nieuw fotoverkenningssysteem als vervanging van de MARS ingevoerd, de Recce-Lite (RL) met o.a. infrarood sensoren. De informatie kan met een datalink naar de grond worden gestuurd. Verder heeft de piloot de beschikking over een JHMCS (Joint helmet mounted cueing system) waarbij in de helm informatie wordt gepresenteerd. 

Mid 2009 had de KLu nog beschikking over zo'n honderd F-16 toestellen (waarvan 14 voor de vliegeropleiding in de USA). Het Amerikaanse detachement vloog vanaf november 2010 vanaf Tucson.

De F-16 kreeg in 2010 het modificatieprogramma Pacer Amstel ("After Mlu STructural Enhancement of Lifetime"). Diverse spanten en onderdelen werden vervangen en ook wat nieuwe hardware, software en nieuwe bekabeling geïnstalleerd. Het volgende modificatieprogramma zal zijn Pacer ICSS (Improvement of Capabilities and Sustainment of Structure). MLU M6 uitgevoerd in 2012 betrof weer een IFF update.

Wegens bezuinigingen werd april 2011 door Defensie besloten van de 87 resterende F-16's er 19 extra te gaan af stoten. In oktober 2011 was er nog een missie vanaf Mazar-e-Shariff om de politie in het Afghaanse Kunduz te ondersteunen. Zo rond oktober 2012 waren nog operationeel de squadrons no. 312, 313 op Volkel en no. 322, 323 op Leeuwarden. In 2016 was er nog een klein KLu detachement in Letland.

De Lockheed F-35A JSF werd uiteindelijk gekozen als de opvolger van de F-16. 

Mid 2013 waren nog 68 F-16's in dienst. Deze gingen minder vlieguren maken en het aantal squadrons werd verkleind van vier naar drie, één op de vliegbasis Leeuwarden en twee op Volkel.

KLu F-16 toestellen zijn ook ingezet voor missies tegen ISIS boven Irak (zoals in 2014) als ook Syrïe. Januari 2018 vertrokken er 6 F-16 toestellen met een detachement voor dergelijke operaties naar een vliegbasis in Jordanïe. Het aantal daalde wat maar toch duurde deze missie tot 2 januari 2019.

Mei 2019 was de F-16 maar liefst 40 jaar in dienst bij de KLu. Bij no. 312, 313 en 322 squadrons vlogen er rond die tijd in Nederland nog zo'n 63 F-16AM kisten en 3 F-16BM naast de ongeveer 5 F-16AM en 4 F-16BM bij de opleiding op Tucson. De planning is dat in 2020 dit afloopt naar 55 stuks, 24 stuks in 2023 en de buitendienststelling in het jaar 2024 als de F-35 vloot volledig operationeel is.

Vanaf zomer 2021 werden alle resterende F-16's geplaatst op Volkel zodat Leeuwarden zich volledig kon gaan richten op de F-35. Op Volkel is zomer 2022 no.312 squadron het laatste squadron met de F-16 die o.a. Benelux QRA taak uitvoert (met Belgische Luchtmacht F-16). De F-16 loopt op z'n eind en er zijn hoge onderhoudskosten. 

Voorjaar 2023 heeft Nederland nog zo'n 24 F-16's in actieve dienst en zo'n 18 stuks in opslag en in de verkoop. 

( Uitgefaseerde vroege F-16's werden vaak doorverkocht naar andere landen zoals Jordanië en Chili met meestal een tussenstap via Lockheed waar de gevoelige apparatuur eruit werd gehaald; zo'n 12 F-16's in de USA werden zomer 2022 doorverkocht naar Draken International maar dit is uitgesteld en ze waren in begin 2023 nog niet geleverd).

F-16B, J-066 van de KLu "Orange Jumper" test flight . Foto: M.de Vreeze (used with permission)

                                                                             
F-16B . Foto: R.Abbink  (used with permission)

                                                                
Foto: R.Abbink  (used with permission)
   

                                                                                         
Foto: R.Abbink  (used with permission)

                                                                                         
Foto: R.Abbink  (used with permission)

                                                                                         
Foto: R.Abbink  (used with permission)

                                                                                         
Foto: M.de Vreeze (used with permission)

Demo kist. Foto: M. de Vreeze (used with permission)

                                                       
Foto: M.de Vreeze (used with permission)

                                                                                         
Foto: M.de Vreeze (used with permission)

Mei 2019 was de F-16 40 jaar in dienst bij de KLu. Op de luchtmachtdagen op Volkel 2019 was deze kist "J-642" voorzien van een speciale staartbeschildering en de nummers hadden een witte rand. Foto: M.de Vreeze (used with permission)

Deze "J-001" is niet de eerste KLu kist maar een van de laatste die rond 1990 werd afgeleverd. Zo te zien tijdens de luchtmachtdagen Volkel 2019 is het recent voorzien van verse verf. Foto: M.de Vreeze (used with permission)

Op de luchtmachtdagen op Volkel 2019 was deze "J-146" wat meer verweerd. Aan de vleugeltips de "smokewinders". Foto: M.de Vreeze (used with permission)

Gezien op de luchtmachtdagen Volkel 2019.  Foto: M.de Vreeze (used with permission) 

F-16A MLU "J-061".  Foto: M.de Vreeze (used with permission)

F-16AM MLU "J-003".  Foto: M.de Vreeze (used with permission)

F-16AM MLU "J-008".  Foto: M.de Vreeze (used with permission)

F-16AM MLU "J-201" in de landing.  Foto: M.de Vreeze (used with permission)

F-16AM MLU "J-871".  Foto: M.de Vreeze (used with permission)

                                                            
F-16B Orange Jumper waarvan in de loop der jaren diverse kisten werden gebruikt als test kist. Foto: Defensie voorlichtings-Centrum / Ministerie van Defensie (used with permission)

F-16B en A, goed te zien zijn de walkway lijnen bovenop de romp. Foto: Defensie voorlichtings-Centrum / Ministerie van Defensie (used with permission)

Beschildering Tigermeet 1991. Foto: Wilko Jonker (used with permission family)

In vroeg operationeel standaard schema. Foto: Wilko Jonker (used with permission family)

Demo schema 1988 toen de KLu 75 jaar bestond. Op de staartvin zit een squadron embleem, deze werd er later afgehaald. Foto: Wilko Jonker (used with permission family)

Demo schema 1993 waarvan meestal 2 kisten waren voorzien. Foto: Wilko Jonker (used with permission family)

Demo schema 1992. Foto: Wilko Jonker (used with permission family)

Nogmaals het demo schema 1992. Foto: Wilko Jonker (used with permission family)

No.314 squadron bestond in 1992 40 jaar en deze J-145 (net als de J-206) kreeg een indiaan / maskotte "Humprey" op de staart. Foto: Wilko Jonker (used with permission family)

Artikel in Flight over de Orpheus Pod;  Deze was speciaal in Nederland door OlDelft ontwikkeld, uit Collectie  M.de Vreeze  (used with permission)

Artikel uit de Aviation Week november 1982 [W8] over de regelmatig voorkomende "onderscheppingen" van Russische kisten boven de Noordzee (courtesy Aviation Week)

REGISTRATIES

De J-.. nummering loopt niet logisch met wanneer een F-16 werd afgeleverd.

Eerste order voor 80 F-16A en 22 F-16B (afleverperiode circa):

Vanaf 1995 van de bestaande F-16 vloot 138 stuks geupgrade naar MLU standaard, aanduiding F-16AM / F-16BM (M=Mid Life Update):
Kenmerken:
J-001 t/m 369;
J-508 t/m 516;
J-616 t/m 657;
J-864 t/m 885;

Bronnen, zie hieronder...

Opmerkingen:
AM betekent A omgebouwd to MLU standard; MB is een B omgebouwd to MLU standard.
J-315 en J-001 hebben nooit bestaan (waren fake regi's voor resp J-241 en J-004)
.
.

 Bronnen o.a. [B32] KLu.regis., [W1] Scramble web, [O3] NIMH.web ,  [W16] F-16.net 

Opmerkingen:
AM betekent A omgebouwd to MLU standard; BM is een B omgebouwd to MLU standard.
De "J-013" kreeg 1995 heel kort een fake regi "J-323".

KLu F-16's in de Verenigde Staten gestationeerd voor de opleiding zijn vaak voorzien van basis staartcodes zoals "AZ".

Sommige F-16's doorverkocht (via Lockheed in Amerikaans "peace" programma ) aan Chili en Jordanië.

De inhoud werd voor het eerst opgesteld door M.de Vreeze zomer 2004 (op oude IPMS website)

Laatste update: 11 maart 2018

2096

Foto Selectie uit de Beeldbank NIMH van Defensie die voor plastic modelbouwers handig kunnen zijn. (gefaciliteerd en beschikbaar gesteld middels insluitlinkjes door het instituut NIMH) :

Eerste hele oude schema met grote roundels en zwarte neus. Foto: Beeldbank NIMH (linked with permission)

Foto: Beeldbank NIMH (linked with permission)

F-16B op Volkel. Foto: Beeldbank NIMH (linked with permission)

306 squadron kist boven Nederland. Foto: Beeldbank NIMH (linked with permission)

65 jaar 322 squadron staart. Foto: Beeldbank NIMH (linked with permission)

Foto: Beeldbank NIMH (linked with permission)

Demo roll. Foto: Beeldbank NIMH (linked with permission)

Foto: Beeldbank NIMH (linked with permission)

Demo 2008. Foto: Beeldbank NIMH (linked with permission)

Prachtige foto demo kist. Foto: Beeldbank NIMH (linked with permission)

Foto: Beeldbank NIMH (linked with permission)

F-16B op Springfield USA. Foto: Beeldbank NIMH (linked with permission)

Oefenen op Nellis AFB, Nevada. Foto: Beeldbank NIMH (linked with permission)

Hier is de kist al aardig "geweatherd..". Foto: Beeldbank NIMH (linked with permission)

Onderzijde details. Foto: Beeldbank NIMH (linked with permission)

Foto: Beeldbank NIMH (linked with permission)

In Ohio, USA. Foto: Beeldbank NIMH (linked with permission)

Deze kist is behoorlijk geweathered. Foto: Beeldbank NIMH (linked with permission)

Op Nellis AFB. Foto: Beeldbank NIMH (linked with permission)

Foto: Beeldbank NIMH (linked with permission)

F-16 van 313 Sqn met een tijger aangebracht voor de NATO "Tiger meet". Foto: Beeldbank NIMH (linked with permission)

Jubileum schema Twenthe. Foto: Beeldbank NIMH (linked with permission)

Voorzien van dummy Sidewinder, targeting pod en ECM pod. Foto: Beeldbank NIMH (linked with permission)

Demo schema. Foto: Beeldbank NIMH (linked with permission)

Demo 1995 ? Foto: Beeldbank NIMH (linked with permission)

Met TAXAN containers voor het sleepdoelsysteem. Foto: Beeldbank NIMH (linked with permission) 

"50 jaar 323 " beschildering (Diana), nog "zonder censuur", 1990. Foto: Beeldbank NIMH (linked with permission)

Tight turn. Foto: Beeldbank NIMH (linked with permission)

Gaan maar! Foto: Beeldbank NIMH (linked with permission)

Op oefening in Noorwegen, de banen zijn prima schoon. Foto: Beeldbank NIMH (linked with permission)

Vliegend vanaf de vliegbasis Amendola in Italië voor operaties Servië en Kosovo. Foto: Beeldbank NIMH (linked with permission)

Onderhoud op Fokker Woensdrecht. Foto: Beeldbank NIMH (linked with permission)

Achter de trekker. Foto: Beeldbank NIMH (linked with permission)

Motor demontage. Foto: Beeldbank NIMH (linked with permission)

Onderhoud. De parachute zit ook niet in de staart housing. Foto: Beeldbank NIMH (linked with permission)

MARS pod. Foto: Beeldbank NIMH (linked with permission)

Achter cockpit F-16B MLU. Foto: Beeldbank NIMH (linked with permission)

Met dank aan het NIMH met de Beeldbank NIMH.

Laatste update: 22 februari 2023

9334

 MODELBOUW  F-16      

   beste aanbevolen model staat steeds eerst bovenaan; modellen achter elkaar genoemd zijn gebaseerd op dezelfde mal (al is dat af en toe lastig te traceren); niet alle modellen genoemd, het zijn er veel!  (best kit listed first). 

1/144: Revell/ Dragon , Minicraft, Academy, Crown/ LS,  Aoshima, HobbyCraft, Matchbox, Arii / MicroAce, S-Mars ;

1/100: Lindberg

BOXART

ALGEMENE MODELBOUW INFORMATIE:

- ** TAMIYA heeft op 1/72 een mooi F-16 model maar dat is (nog) GEEN A of B variant.

- F-16 kisten bij de KLu hebben in de loop der jaren verschillen in de staart en staart-uiteinden afhankelijk van de versie. De KLu F-16A of F-16B heeft vaak een verlengde parachute fairing onderaan de staart maar niet altijd.

- Upgrades in kader MLU zijn extern zichtbaar aan diverse bulten en antenna's. De MLU cockpit heeft veel meer zwart in het interieur. Verder is er bij de MLU M3 een Helmet Mounted Cueing piefje te zien aan de binnenkant van de linker cockpitkap.

-  MLU kisten kregen versterkingsplaten bovenop de romprug en ook upgrades van Pratt and Whitney PW200 en PW220 motoren; de luchtinlaat lijkt ongewijzigd.

- Verder is er soms wel of niet een "piefje" aan de verticale staartvoorrand. Kijk naar foto's.

- de oude Orpheus verkenningspod is er in verschillende schalen, o.a. van DACO op 1/72 en 1/48. De Italiaanse firma Videoaviation.com heeft ook een resin Orpheuspod NL voor de KLu op 1/32 (deze lijkt correct met een lengte van 116 mm op 1/32).

- de latere rechthoekiger verkenningsbak is er op 1/32 van Plastic World Modeli.

- Er zijn in de loop der jaren ook veel kits verschenen met KLu decals met soms mooie staarten. Zo heeft Dutch Decal in de loop der jaren veel F-16 decal sets uitgebracht!  Zo is eind 2019 een 1/32 set #32037 uitgekomen voor een KLu F-16 en F-104G.

- voor KLu decals zijn er ook wat kleinere initiatieven: in MIP 2020-5 staat een kort artikel over AdKo Model voor speciale KLu F-16 schema's verkrijgbaar in diverse schalen. 

- meer info over modelbouw van 1/72 en 1/32 F-16 kits hier [externe link naar ons IPMS lid M. de Vreeze]

Tekeningen van en beschikbaar gesteld door Wilko Jonker (used with permission)

F-16A :

F-16B :

NIEUWS ARTIKELEN

Artikel in de oude Aviation Week van december 1972 over de opvolging van de F-104 en NF-5. Collectie M. de Vreeze (used with permission):

  -----------------------------------------------------------------

Artikel uit General Dynamics PR met de werkverdeling tussen de partners. Collectie M. de Vreeze (used with permission):

  -------------------

Artikel uit een oude Aviation Week jaargang 1978 over aanvang licentie productie. Collectie M. de Vreeze (used with permission):

Foto van de eerste door Fokker gebouwde F-16, tweezitter J-259. Uit een oude Aviation Week 1979. Grappig is dat van deze eerste Fokker F-16B is door IPMS lid Meindert de Vreeze nog een 1/48 model gemaakt voor de bekende Fokker testpiloot Henk Themmen die de eerste vlucht hierin maakte vanaf Schiphol. Dit model stond bij dhr. Themmen op de werkkamer thuis. Collectie M. de Vreeze (used with permission):

Artikel uit een oude Aviation Week 1979. Collectie M. de Vreeze (used with permission):

..

..

..

Artikel uit een oude Aviation Week 1979.  Collectie M. de Vreeze (used with permission):

Artikel uit een oude Aviation Week van december 1981 voor extra bestelling. Collectie M. de Vreeze (used with permission):

Artikel uit een oude Aviation Week december 1982. Collectie M. de Vreeze (used with permission):

Artikel uit een oude Aviation Week 1983. Collectie M. de Vreeze (used with permission):

Artikel uit een oude Aviation Week 1983.  Collectie M. de Vreeze (used with permission):

De inhoud werd voor het eerst opgesteld door M.de Vreeze zomer 2004 (op oude IPMS website)