4. MLD Grumman Avenger

Cat 4. MLD 

In gebruik door de MLD in vele rollen, o.a vanaf Hr.Ms Karel Doorman.
 20 stuks TBM-3E  , kenmerken 20 - 39  ;  ex -FAA
 34 stuks TBM-3S  , kenmerken 020-042 / of A-1 t/m A-34
 24 stuks TBM-3W,  kenmerken 045-065

De MLD ontving vanaf 1954 34 Avenger TBM-3S2 en  24 stuks TBM-3W2 en later vanaf 1958 van de Britse Fleet Air Arm 20 tweedehands kisten TMB-3E/TMB-3E2.

De S- en W-typen werden als eerste afgeleverd en vormden de kern van de onderzeebootbestrijding en een groot deel werd aan boord van de Hr.Ms Karel Doorman gestationeerd. 

Voor nachtelijke acties was de TBM-3S uitgerust met een zoeklicht. Als bewapening konden vier dieptebommen worden meegenomen; verder konden twee tot zes sono-boeien onder de vleugels worden meegevoerd. De bijbehorende ontvanger werd door de telegrafist bediend; deze moest eerst een 1.20 m lange antenne neerlaten. Verder konden nog markeerlichten, rookbommen, oefenbomen en raketten worden meegenomen. De -3S is herkenbaar aan de waarnemers positie voor de staart.  

De TBM-3W2 "Warner" was voorzien van de APS-20 radar in een grote bult onder de romp. Medio 1951 werden de eerste bemanningen opgeleid in de VS. De eerste TBM-3W toestellen arriveerden in augustus 1953 in Nederland. De rest volgden in de loop van het jaar. Door tekort aan reserveonderdelen en testapparatuur voor de elektronica was het echter nog niet mogelijk om de toestellen operationeel in gebruik te nemen. Verder waren de TBM-3S toestellen nog niet beschikbaar. Deze werden in de loop van 1954 afgeleverd. VSQ 4 was het eerste MLD squadron dat, zij het tijdelijk, de TBM-3W Avenger ontving en werd voor korte tijd bestemd als boordsquadron, maar daarna als opleidingssquadron gestationeerd op Valkenburg. Vanaf september 1954 was ook VSQ 2 uitgerust met de Avengers en werd in januari 1955 ingescheept op de Karel Doorman, samen met een detachement van VSQ 4.  In de loop van 1955 werd het squadron overgeplaatst naar de Britse carrier “Bulwark” omdat de Hr.Ms. Karel Doorman juli 1955 tot juli 1958 grondig werd verbouwd en gemoderniseerd voor ook Sea Hawk jet operaties en de Trackers; het schip kreeg een scheef vliegdek en sterkere catapults. Vanaf oktober 1955 waren de beide Avenger squadrons op Valkenburg gestationeerd, af en toe werd ook een detachement naar ander NAVO-bases uitgezonden.

De Avenger werd ook gebruik voor schietoefeningen met sleepdoelen, het zgn. "mans"vliegtuig met een pod met lier onder de romp. De mans werd bediend door een bemanningslid, die op een achterwaarts gerichte stoel zat. De oefeningen vonden veelal plaats bij Den Helder.

Eind 1956 werden de nog bij VSQ 1 de 5 gebruikte Fireflies overgebracht naar Nederlands Nieuw-Guinea, om te gaan vliegen bij VSQ 7. Om het Avenger bestand uit te breiden ontving men van de Britse Fleet Air Arm FAA een tiental TBM-3E’s en een tiental TBM-3E2’s, die in januari – maart 1958 werden afgeleverd. Waarschijnlijk hebben ze uitsluitend in hun oorspronkelijke donkerblauwe kleur gevlogen. De 3E-  Avenger registratie was U-20 t/m -28 waren 3E's, de U29 t/m -39 dus 3E2's. De laatste 4 Avengers (36/39) werden voor reserve onderdelen  meegekomen. Bij dit registratiesysteem stond het rangnummer van de letter in het alfabet op het toestel, dus 21. De MLD kreeg een nieuwe registratiesysteem in 1959. Eind 1959 vond de grote omnummering plaats en werd de letter/cijfer combinatie vervangen door 3 cijfers, te beginnen bij 001 en dan doornummeren. Deze Avengers kwamen in de  serie 065 t/m 075. De toestellen werden bij alle drie Avenger squadrons gebruikt en later ook enkele vanaf de gemoderniseerde Hr.Ms Karel Doorman ingezet.  

In 1957 ontving VSQ 1 dat eerder al januari 1952 vanaf Hato vloog met de Firefly, vijf TBM-3S en drie stuks TBM-3W. Medio 1958 kwamen daar nog eens vier TBM-3E’s bij. Het squadron had ook nog twee Harvards in gebruik voor onder andere instrumentvliegopleiding.

In mid 1958 werd de Hr.Ms Karel Doorman weer in de vaart genomen en vertrok januari 1959 naar de Nederlandse Antillen (NA), met ook havenbezoeken onderweg in o.a. de USA, met aan boord Sea Hawks, Avengers en S-55. Maart 1959 kwam men aan in de Caracasbaai op Curaçao en werd een flypast gemaakt en naar Hato. Op 23 maart ging het schip naar Aruba voor een bezoek. Terug op 27 maart op Curaçao waar men aanlegde nu in de Nieuwe Haven. Na enig onderhoud op Curaçao voer de Hr.Ms Karel Doorman weer naar Nederland. 

De Hr.Ms Karel Doorman ging in mei 1960 weer een lange reis maken, nu naar Nederlands Nieuw-Guinea. Na zes maanden arriveerde men in augustus 1960 in Hollandia op Papua Nieuw-Guinea met aan boord o.a. Avengers en 12 opgeslagen Hunter onderdeks. Op 5 augustus ging men verder naar Biak waar VSQ 2 voor twee maanden op Biak gestationeerd werd. De Hunters werden afgeladen en ook weer in dienst gesteld. (In de loop van 1960 werden de Avengers vervangen door de S-2F Tracker. VSQ 4 al in juni/juli 1960; VSQ 2 volgde in januari 1961. VSQ 1 ontving als laatste in december 1961 de eerste CS-2F Grumman Trackers). 

Registraties: Aanvankelijk hadden de toestellen de toen bij de MLD gebruikelijke cijfer-combinatie. Zoals al vermeld: In de loop van 1959 werd bij de MLD het registratiesysteem geheel herzien en kregen de Avengers registraties tussen 020 en 073.

(Met dank aan Wilko Jonker voor veel van deze informatie)

Met opgevouwen vleugel op de kade in Rotterdam circa 1955. Foto: dhr.  Pieters via Afd.Luchtvaartkennis (used with permission)

.

.

.

    Bronnen o.a.  [B16] MLD.70, [B5] Luchtv.kennis

De inhoud werd voor het eerst opgesteld door M.de Vreeze zomer 2004 (op oude IPMS website)