IPMS Nederland - Grumman TBM Avenger

: Laatste update: 22 juli 2018; 1563

Fabriek	Grumman
Vliegtuig	Avenger
Type-aanduiding	TBM-3W TBM-3E TBM-3S
Cat 4 -- totaal 78 stuks

Informatie:

Avenger , USA, gemaakt door Grumman; prototype vloog in 1941;

3E/S = anti sub versie ; de 3E1 en 3E2 waren vrijwel identiek
3W = AEW "warner" versie met radar.

Eerste versie Avenger gegevens TBF-1:
Wright cyclone R2600 14 cylinder motor van 1700 pk
Spanwijdte: 16,51 m
Lengte: 12,19 m
Maximum snelheid: 436 km/u op hoogte
Kruissnelheid: 250 km/u
Bereik: 1950 km
Bewapening: 3 mitrailleurs en 725 kg bommen/torpedo's (niet de radarversie -3W)
3 bemanningsleden

TBF-3 had 2000 pk motor.

Algemene info over de ontwikkeling van de Avenger (bijdrage van Wilko Jonker)

De Avenger werd ontworpen als opvolger bij de US Navy van de Douglas TBD1 Devastator. Dit toestel was in 1937 in dienst gekomen waarbij 130 kisten van dit type door de US Navy in gebruik werden genomen. Dit trage toestel was onder meer niet voorzien van bepantsering en zelfdichtende brandstoftanks en helaas bleek later tijdens de slag om Midway dat het zeer kwetsbaar was.

Al in 1939 werd door de US Navy een eisenpakket voor een opvolger opgesteld. Eén van de eisen van de US Navy was een intern ruim voor de bommen-/torpedolast. Op basis daarvan kwam het Amerikaanse Vought met de XTBU-1 SeaWolf en concurrent Grumman met de XTBF-1. Vooral omdat de TBF-1 sneller leverbaar was dan de SeaWolf, werd na evaluatie in december 1940 een contract afgesloten voor de levering van 286 TBF-1s. Het type werd de Avenger genoemd.

Het ontwerp van de TBF was voor een niet onbelangrijk deel gebaseerd op de F4F Wildcat van dezelfde fabrikant. Als motor werd aanvankelijk een Wright R-2600-8 van 1700 hp toegepast. Deze bleek in de praktijk een te laag vermogen te hebben. Wright slaagde er uiteindelijk in om het vermogen van deze motor op te krikken tot 1900 hp (R2600-20). Daarnaast werd geprobeerd om het gewicht van de Avenger te verlagen. Een probleem was de geschutskoepel. Een geschikte koepel bleek niet te vinden, zodat de ontwerpers van Grumman zelf een koepel met een enkel .50 machinegeweer ontwierpen. Verder was er nog een .30 mitrailleur in het radiocompartiment onderaan de romp en één enkel voorwaarts vurende .30 net op de motorkap, naast de koelinlaat. In de praktijk bleek dat ontoereikend, zodat vanaf de C-versie deze werd vervangen door twee .50 mitrailleurs, die in de vleugels waren ondergebracht.

In januari 1942 startte de aflevering van de eerste Avenger toestellen. De Tweede Wereldoorlog was in volle gang.

Eind 1942 waren al ruim 64 Avengers afgeleverd aan de US Navy. Vanwege de toenemende vraag naar meer toestellen en omdat Grumman dringend verzocht werd om zich op de productie van de Grumman F6F Wildcat te concentreren, werd de productie van de Avenger al eind 1942 overgeheveld naar General Motors, Eastern Aircraft Division. De US Navy had deze fabrikant de letter “M” als identificatieletter toegekend (‘F” was toegekend aan Grumman). GM leverde in november 1942 de eerste TBM-1 af. Aan de Engelse Fleet Air Arm werden ook een aantal toestellen geleverd, deze waren in Europa erg nodig vanwege de oorlog en de onderzeeboot oorlog. Deze typen werden aanvankelijk aangeduid als TBF-1B. De Engelsen gaven het toestel de naam Tarpon I. Deze verschilde onder meer de twee blisters net achter de vleugel, die het oorspronkelijke, ovale raam vervingen. Deze aanpassing was ook bij latere Tarpons toegepast.

DIVERSE VERSIES:

TBF-1C/TBM-1C
Dit type verscheen in de loop van 1943 en verschilde vooral in de vervanging van de enkele .30 mitrailleur in de neus door twee .50 mitrailleurs in de vleugel. Verdere wijzigingen waren onder meer de verplaatsing van de antennemast meer naar achteren; verder werd de tweede zitplaats verwijderd en vervangen door radioapparatuur en werd IFF apparatuur aangebracht. Door al deze aanpassingen nam het gewicht toe met ongeveer 225 kg, de motor was nog steeds de Wright Cyclone R-2600-8 van 1700 pk. Ruim 300 toestellen werden aan de Engelsen geleverd als Tarpon II.

TBF-1D/TBM-1D
Dit type werd ontwikkeld als een nachtversie. Bestaande TBF/TBM-1C’s werden aangepast en voorzien van een pod, met daarin een ASD-1 radar, die onder de voorrand van de rechtervleugel was aangebracht. Om gewicht te besparen werd vaak ook nog de mitrailleurbewapening geheel of gedeeltelijk verwijderd.

TBM-3
De Avenger was eigenlijk te groot en te zwaar voor de Wright R-2600-8. Het toestel kon in beladen toestand vaak met moeite loskomen van de vliegkampschepen. Grumman onderzocht de mogelijkheid om de Wright Cyclone R-2800, die 300 pk meer vermogen leverde, toe te passen, maar de volledige productie van deze motor was bestemd voor onder andere de Hellcat, Corsair en Thunderbolt jagers. Wright slaagde erin om een sterkere uitvoering van de R-2600 te ontwikkelen. In mei 1942 vloog een prototype XTBF-2, een aangepaste TBF-1, met een Wright Cyclone R-2600-10 en twee andere aangepaste TBF-1’s werden als TBF-3 uitgerust met de Wright Cyclone R-2600-20. Beide motoren leverden 200 pk meer dan de R-2600-8. Uiteindelijk werd besloten om de TBF-3 in productie te nemen. Daar GM inmiddels de volledige Avenger-productie voor zijn rekening nam, werd het type voortaan aangeduid als TBM-3. Verschillen ten opzichte van de vorige versie waren extra koelflappen en een oliekoeler opening onderin de motorkap. Verder was er een aanpassing van het instrumentenpaneel, deze was groter en afgeplat aan de bovenzijde. Onder de vleugels was de toevoeging van vier sets ‘zero-length’ rakethouders. Dit type werd ook aan de Engelsen geleverd als Tarpon III. Subvarianten waren onder anderen de TBM-3P, een fotoverkenner; TBM-3J voor gebruik in het poolgebied; TBM-3L was uitgerust met een intrekbaar zoeklicht en de TBM-3H was een speciale radarversie.

TBM-3D.
Dit type was een aangepaste TBM3 met een ASD-1 radar. Deze was ook nu in een pod ondergebracht, die ook weer onder de vleugelvoorrand van de rechtervleugel was aangebracht. Ook nu werd, om gewicht te besparen, vaak de mitrailleurbewapening vaak geheel of gedeeltelijk verwijderd.

TBM-3E.
Dit toestel leek nog het meest op de bekende Avenger met rugkoepel met mitrailleurs. Dit sub-type werd voorzien van de Wright Cyclone R-2600-20 en er werd gekeken waar gewicht bespaard kon worden. Men slaagde er in om ruim 1150 kg te besparen onder meer door de mitrailleur van het radiocompartiment achterwege te laten. Tijdens de productie werd nog een aanpassing doorgevoerd, de interne vanghaak werd wegens aanhoudende corrosieproblemen, vervangen door een extern exemplaar. Deze stak circa 30 cm uit achter de romp. Verder werd het toestel uitgerust met een APS-4 radar, die in een pod onder de rechter vleugel was aangebracht. Het was wat sneller dan de andere Avengers maar had een kleiner vliegbereik.

TBM-3W.
Gedurende de Tweede Wereldoorlog bleek dat de scheepsradar niet eerder in staat was om vliegtuigen, die lager dan circa 150 meter vlogen, dan wanneer deze tot op een afstand van ongeveer 35 km waren genaderd. De enige manier was om de radar veel hoger te plaatsen dan nu het geval was. Een goede oplossing was om de radar in een vliegtuig te plaatsen. Met de ontwikkeling van de APS-20 radar, die voldoende klein was om door een vliegtuig te worden meegenomen, kon dit probleem worden verholpen. Men rustte een TBM-3 uit met deze radar, de mitrailleurbewapening werd verwijderd en het bommenruim diende als radarruimte. De antenne werd in een radome onder de romp geplaatst. De geschutskoepel werd eveneens verwijderd en er werd plaats gemaakt voor de benodigde radio- en radarapparatuur. Verder werden stabilisatie-vinnen aangebracht op het stabilo. Het toestel, XTBM-3W, vloog voor het eerst in augustus 1944 en werd bekend als "Warner". Mede onder druk van de kamikaze-aanvallen, werden veertig TBM-3’s aangepast en begin 1945 kon met de operationele training worden begonnen. De oorlog was echter al afgelopen voordat de TBM-3W daadwerkelijk operationeel werd ingezet. De toestellen werden echter toch in dienst genomen omdat de US Navy er wat in zag en vanwege de gebleken kwaliteiten als AEW-toestellen. Na de ontwikkeling en het in gebruik nemen van de TBM-3S "Striker" werden beide typen als duo ingezet voor de onderzeebootbestrijding. In de loop van de jaren vijftig werden ze vervangen door de Grumman AF-2W en AF-2S Guardian. [Deze werden eind jaren vijftig al weer opgevolgd door de Grumman Tracker].

TBM-3S
Dit type werd onder druk van de toenemende dreiging (na de oorlog) van de groeiende Sovjet-Russische onderzeebootvloot ontwikkeld. Een aantal TBM-3E’s werd voorzien van nieuwe elektronica en bewapening. De geschutskoepel werd verwijderd en vervangen door een ruimte voor de radaroperator. Delen van de canopy werden afgedekt en de zuurstofvoorziening werd verwijderd, daar slechts op lagere hoogten zou worden gevlogen. Voor contact met een datalink-systeem van bijvoorbeeld de TBM-3W werd een antenne op het roer geplaatst. In het bommenruim konden dieptebommen en akoestische torpedo’s worden meegenomen. Een speciale versie werd aan Groot-Brittannië geleverd als AS-4. Deze hadden een zoekradar in een kleine radome onder de romp. De TBM-3S werd onder MDAP geëxporteerd naar onder andere Canada, Frankrijk en Nederland (MLD). Uiterlijk verschilden de canopies van deze export-versies onderling nogal.

Literatuur:
Luchtvaart Nr. 6	N. Geldhof	1989	Ten Brink Meppel	pag 181-186
Grumman Avenger in Action nr 1062	Charles l. Scrivner	1987	Squadron Signal
Detail and Scale: Grumman Avenger	Kinzey	1997	Detail and scale
60 jaar Marine luchtvaartdienst in Beeld	Hugo Hooftman	1977	Europese Bibliotheek , Zaltbommel	pag 118-123
MIP-2003 - 1: hunter Killers in 1/48		2003	IPMS Nederland
85 jaar Marine luchtvaartdienst in Beeld	Peter Korbee	2002	Korbee promotie MLD , Rijnsburg	pag 114-119
van Farman tot Neptune	Hugo Hooftman	1965	La Riviere en Voorhoeve, Zwolle
Grumman TBM Avenger	Nico Geldhof	2008 en 2018	Dutch Profile 7 (+ limited editie 2018)	in MLD dienst
Avenger	Mitsui et al.	1993-9, no.42	BUNRIN-DO	Japan

Websites:

-- http://aeroweb.brooklyn.cuny.edu/specs/eastern/tbm-3s.htm

-- http://aeroweb.brooklyn.cuny.edu/specs/eastern/tbm-3w.htm

-- http://www.acepilots.com/planes/avenger.html

FOTO GALERIJ:

Deze inhoud op deze pagina werd voor het eerst opgesteld zomer 2004 door M.de Vreeze en Wilko Jonker

: Laatste update: 09 augustus 2022; 2861

Cat 4. MLD

In gebruik door de MLD in vele rollen, o.a vanaf Hr.Ms Karel Doorman.
20 stuks TBM-3E , kenmerken 20 - 39 ; ex -FAA
34 stuks TBM-3S , kenmerken 020-042 / of A-1 t/m A-34
24 stuks TBM-3W, kenmerken 045-065

De MLD ontving vanaf 1954 34 Avenger TBM-3S2 en 24 stuks TBM-3W2 en later vanaf 1958 van de Britse Fleet Air Arm 20 tweedehands kisten TMB-3E/TMB-3E2.

De S- en W-typen werden als eerste afgeleverd en vormden de kern van de onderzeebootbestrijding en een groot deel werd aan boord van de Hr.Ms Karel Doorman gestationeerd.

Voor nachtelijke acties was de TBM-3S uitgerust met een zoeklicht. Als bewapening konden vier dieptebommen worden meegenomen; verder konden twee tot zes sono-boeien onder de vleugels worden meegevoerd. De bijbehorende ontvanger werd door de telegrafist bediend; deze moest eerst een 1.20 m lange antenne neerlaten. Verder konden nog markeerlichten, rookbommen, oefenbomen en raketten worden meegenomen. De -3S is herkenbaar aan de waarnemers positie voor de staart.

De TBM-3W2 "Warner" was voorzien van de APS-20 radar in een grote bult onder de romp. Medio 1951 werden de eerste bemanningen opgeleid in de VS. De eerste TBM-3W toestellen arriveerden in augustus 1953 in Nederland. De rest volgden in de loop van het jaar. Door tekort aan reserveonderdelen en testapparatuur voor de elektronica was het echter nog niet mogelijk om de toestellen operationeel in gebruik te nemen. Verder waren de TBM-3S toestellen nog niet beschikbaar. Deze werden in de loop van 1954 afgeleverd. VSQ 4 was het eerste MLD squadron dat, zij het tijdelijk, de TBM-3W Avenger ontving en werd voor korte tijd bestemd als boordsquadron, maar daarna als opleidingssquadron gestationeerd op Valkenburg. Vanaf september 1954 was ook VSQ 2 uitgerust met de Avengers en werd in januari 1955 ingescheept op de Karel Doorman, samen met een detachement van VSQ 4. In de loop van 1955 werd het squadron overgeplaatst naar de Britse carrier “Bulwark” omdat de Hr.Ms. Karel Doorman juli 1955 tot juli 1958 grondig werd verbouwd en gemoderniseerd voor ook Sea Hawk jet operaties en de Trackers; het schip kreeg een scheef vliegdek en sterkere catapults. Vanaf oktober 1955 waren de beide Avenger squadrons op Valkenburg gestationeerd, af en toe werd ook een detachement naar ander NAVO-bases uitgezonden.

De Avenger werd ook gebruik voor schietoefeningen met sleepdoelen, het zgn. "mans"vliegtuig met een pod met lier onder de romp. De mans werd bediend door een bemanningslid, die op een achterwaarts gerichte stoel zat. De oefeningen vonden veelal plaats bij Den Helder.

Eind 1956 werden de nog bij VSQ 1 de 5 gebruikte Fireflies overgebracht naar Nederlands Nieuw-Guinea, om te gaan vliegen bij VSQ 7. Om het Avenger bestand uit te breiden ontving men van de Britse Fleet Air Arm FAA een tiental TBM-3E’s en een tiental TBM-3E2’s, die in januari – maart 1958 werden afgeleverd. Waarschijnlijk hebben ze uitsluitend in hun oorspronkelijke donkerblauwe kleur gevlogen. De 3E- Avenger registratie was U-20 t/m -28 waren 3E's, de U29 t/m -39 dus 3E2's. De laatste 4 Avengers (36/39) werden voor reserve onderdelen meegekomen. Bij dit registratiesysteem stond het rangnummer van de letter in het alfabet op het toestel, dus 21. De MLD kreeg een nieuwe registratiesysteem in 1959. Eind 1959 vond de grote omnummering plaats en werd de letter/cijfer combinatie vervangen door 3 cijfers, te beginnen bij 001 en dan doornummeren. Deze Avengers kwamen in de serie 065 t/m 075. De toestellen werden bij alle drie Avenger squadrons gebruikt en later ook enkele vanaf de gemoderniseerde Hr.Ms Karel Doorman ingezet.

In 1957 ontving VSQ 1 dat eerder al januari 1952 vanaf Hato vloog met de Firefly, vijf TBM-3S en drie stuks TBM-3W. Medio 1958 kwamen daar nog eens vier TBM-3E’s bij. Het squadron had ook nog twee Harvards in gebruik voor onder andere instrumentvliegopleiding.

In mid 1958 werd de Hr.Ms Karel Doorman weer in de vaart genomen en vertrok januari 1959 naar de Nederlandse Antillen (NA), met ook havenbezoeken onderweg in o.a. de USA, met aan boord Sea Hawks, Avengers en S-55. Maart 1959 kwam men aan in de Caracasbaai op Curaçao en werd een flypast gemaakt en naar Hato. Op 23 maart ging het schip naar Aruba voor een bezoek. Terug op 27 maart op Curaçao waar men aanlegde nu in de Nieuwe Haven. Na enig onderhoud op Curaçao voer de Hr.Ms Karel Doorman weer naar Nederland.

De Hr.Ms Karel Doorman ging in mei 1960 weer een lange reis maken, nu naar Nederlands Nieuw-Guinea. Na zes maanden arriveerde men in augustus 1960 in Hollandia op Papua Nieuw-Guinea met aan boord o.a. Avengers en 12 opgeslagen Hunter onderdeks. Op 5 augustus ging men verder naar Biak waar VSQ 2 voor twee maanden op Biak gestationeerd werd. De Hunters werden afgeladen en ook weer in dienst gesteld. (In de loop van 1960 werden de Avengers vervangen door de S-2F Tracker. VSQ 4 al in juni/juli 1960; VSQ 2 volgde in januari 1961. VSQ 1 ontving als laatste in december 1961 de eerste CS-2F Grumman Trackers).

Registraties: Aanvankelijk hadden de toestellen de toen bij de MLD gebruikelijke cijfer-combinatie. Zoals al vermeld: In de loop van 1959 werd bij de MLD het registratiesysteem geheel herzien en kregen de Avengers registraties tussen 020 en 073.

(Met dank aan Wilko Jonker voor veel van deze informatie)

Met opgevouwen vleugel op de kade in Rotterdam circa 1955. Foto: dhr. Pieters via Afd.Luchtvaartkennis (used with permission)

Registratiegegevens Grumman TBM-3S2 Avenger:
Registratie	Tweede Registratie	Constructie-nummer	Datum in dienst	Datum uit dienst	Opmerkingen
A-1		91657	30-01-1954	15-06-1954	Ongeval MarineVliegKamp Valkenburg
A-10	023	91569	30-01-1954	07-01-1961	Gesloopt MarineVliegKamp De Kooy
A-11		53651	05-02-1954	16-12-1959	Gesloopt NA
A-12		85852	15-02-1954	29-08-1959	In zee gecrashed vanaf Karel Doorman
A-13	024	53722	23-02-1954	30-07-1960	Gesloopt, MarineVliegKamp De Kooy
A-14		53087	30-01-1954	08-09-1959	In zee gecrashed vanaf Karel Doorman
A-15	025	53756	09-10-1954	14-11-1960	Gesloopt MarineVliegKamp De Kooy
A-16	026	85529	07-10-1954	23-03-1961	Gesloopt NA
A-17	027	91189	07-10-1954	14-10-1960	Gesloopt MarineVliegKamp De Kooy
A-18		91686	10-10-1954	29-03-1955	In zee gecrashed vanaf Karel Doorman
A-19		53202	28-02-1955	26-11-1957	In zee (IJmuiden)
A-2	020	53291	30-01-1954	05-05-1961	Gesloopt NA
A-20	028	53212	28-02-1955	25-02-1960	In zee (Gibraltar)
A-21	029	53250	28-02-1955	12-10-1960	In zee
A-22	030	53258	28-02-1955	14-11-1960	Gesloopt MarineVliegKamp De Kooy
A-23	031	53640	28-02-1955	01-04-1961	Gesloopt NA
A-24	032	85989	28-02-1955	28-01-1960	In zee (Katwijk)
A-25	033	53582	28-02-1955	12-05-1961	Gesloopt NA
A-26	034	53646	28-02-1955	12-05-1961	Gesloopt NA
A-27	035	53671	28-02-1955	07-01-1961	Gesloopt MarineVliegKamp De Kooy
A-28	036	53920	28-02-1955	30-07-1960	Gesloopt MarineVliegKamp De Kooy
A-29	037	85623	28-02-1955	07-01-1961	Afgevoerd
A-3		91476	30-01-1954	16-12-1959	Gesloopt NA
A-30	038	69392	31-05-1955	12-01-1961	Gesloopt MarineVliegKamp De Kooy
A-31	039	85646	31-05-1955	16-12-1959	Gesloopt MarineVliegKamp De Kooy
A-32	040	91304	31-05-1955	30-07-1960	Gesloopt MarineVliegKamp De Kooy
A-33	041	91328	31-05-1955	10-01-1961	Gesloopt MarineVliegKamp De Kooy
A-34	042	91376	31-05-1955	07-01-1961	Gesloopt MarineVliegKamp De Kooy
A-4		54247	15-02-1954	17-05-1954	In zee (Egmond)
A-5	021	86030	30-01-1954	15-02-1961	Gesloopt NA
A-6	022	53124	06-02-1954	05-05-1961	Gesloopt NA
A-7		53089	30-01-1954	18-02-1956	In zee (Kanaal)
A-8		53854	04-02-1954	16-12-1959	Gesloopt NA
A-9		53866	23-02-1954	27-01-1959	In zee (bij Bermuda)

Registratiegegevens Grumman TBM-3W2 Avenger:
Registratie	Tweede Registratie	Constructie-nummer	Datum in dienst	Datum uit dienst	Opmerkingen
P-101		53361	29-9-1953	26-09-1954	In zee gecrashed vanaf Karel Doorman
P-102	045	85650	29-9-1953	14-11-1960	Anth. Fokkerschool. Medio 1980 geruild voor Fokker S-11; via Engeland naar VS, daar gerestaureerd tot vliegwaardige TBM N524HA
P-103		85751	29-9-1953	28-10-1955	In zee gecrashed vanaf HMS Bulwark
P-104	046	85880	29-9-1953	14-04-1960	Gesloopt MarineVliegKamp De Kooy
P-105		86039	29-9-1953	16-12-1959	Gesloopt NA
P-106	047	91456	29-9-1953	10-01-1961	Gesloopt MarineVliegKamp De Kooy
P-107		85490	29-9-1953	16-12-1959	Gesloopt NA
P-108	048	86229	29-9-1953	30-07-1960	Gesloopt MarineVliegKamp De Kooy
P-109	049	53136	29-9-1953	16-12-1959	Gesloopt NA
P-110	050	91738	29-9-1953	30-07-1960
P-111	051	86188	29-9-1953	07-01-1961	Gesloopt MarineVliegKamp De Kooy
P-112	052	91155	29-9-1953	30-01-1960	Gesloopt MarineVliegKamp De Kooy
P-113	053	91296	29-9-1953	07-01-1961	Gesloopt MarineVliegKamp De Kooy
P-114	054	91385	29-9-1953	14-11-1960	Gesloopt MarineVliegKamp De Kooy
P-115	055	91403	29-9-1953	07-01-1961	Gesloopt MarineVliegKamp De Kooy
P-116	056	91406	29-9-1953	12-01-1961	Gesloopt MarineVliegKamp De Kooy
P-117	057	91423	29-9-1953	10-01-1961	Gesloopt MarineVliegKamp De Kooy
P-118	058	91457	29-9-1953	30-07-1960	Gesloopt MarineVliegKamp De Kooy
P-119	059	91458	29-9-1953	07-01-1961	Gesloopt MarineVliegKamp De Kooy
P-120	060	91516	1-10-1953	10-01-1961	Gesloopt MarineVliegKamp De Kooy
P-121	061	91476	1-10-1953	02-05-1961	Gesloopt NA
P-122	062	91488	1-10-1953	02-05-1961	Gesloopt NA
P-123	063	91570	1-10-1953	07-01-1961	Gesloopt MarineVliegKamp De Kooy
P-124	064	91713	1-10-1953	02-05-1961	Gesloopt NA

Registratiegegevens Grumman TBM-3E1/2 Avenger (vanuit FAA):
Registratie	Tweede Registratie	Engelse FAA Registratie	Constructie-nummer	Datum in dienst	Datum uit dienst	Opmerkingen
U-20	065	XB399	53367	08-01-1958	08-02-1961	Gesloopt NA
U-21	066	XB381	85899	08-01-1958	08-02-1961	Gesloopt NA
U-22		XB449	86156	08-01-1958	16-12-1959	Gesloopt MarineVliegKamp De Kooy
U-23		XB396	53550	06-02-1958	16-12-1959	Gesloopt MarineVliegKamp De Kooy
U-24		XB308	53107	06-03-1958	24-10-1958	Ongeval
U-25	067	XB445	85549	17-03-1958	25-07-1960	Retour MAAG en naar Brazilie Marinha als N-502
U-26	068	XB447	85930	17-03-1958	25-07-1960	Retour MAAG en naar Brazilie Marinha als N-501
U-27		XB377	53557	17-03-1958	16-12-1959	Gesloopt MarineVliegKamp De Kooy
U-28	069	XB385	53604	19-02-1958	25-07-1960	Retour MAAG en naar Brazilie Marinha
U-29	071	XB382	53099	19-02-1958	13-01-1961	Gesloopt MarineVliegKamp De Kooy
U-30	070	XB379	91131	06-02-1958	08-02-1961	Gesloopt NA
U-31	072	XB384	91723	19-02-1958	13-01-1961	Gesloopt MarineVliegKamp De Kooy
U-32	073	XB378	53142	06-02-1958	25-07-1960	Retour MAAG en naar Brazilie Marinha als N-503
U-33	074	XB369	53924	17-03-1958	11-10-1961	Gesloopt
U-34	075	XB331	86174	06-03-1958	25-07-1960	Retour MAAG en naar Brazilie Marinha
U-35		XB394	53438	08-01-1958	29-04-1959	Gesloopt MarineVliegKamp De Kooy
U-36		XB437	91355	06-02-1958	01-05-1958	Voor reservedelen
U-37		XB393	53060	19-02-1958	29-07-1958	Voor reservedelen
U-38		XB401	53548	06-03-1958	01-08-1958	Voor reservedelen
U-39		XB372	86235	06-03-1958	14-04-1958	Voor reservedelen

Bronnen o.a. [B16] MLD.70, [B5] Luchtv.kennis

De inhoud werd voor het eerst opgesteld door M.de Vreeze zomer 2004 (op oude IPMS website)

: Laatste update: 11 maart 2018; 1648

Foto Selectie uit de Beeldbank NIMH van Defensie die voor plastic modelbouwers handig kunnen zijn. (gefaciliteerd en beschikbaar gesteld middels insluitlinkjes door het instituut NIMH) :

Warner met radarbult in donkere schema en opgevouwen vleugel. Foto: Beeldbank NIMH (linked with permission)

Foto: Beeldbank NIMH (linked with permission)

Extra staartvlak Warner. Foto: Beeldbank NIMH (linked with permission)

Warner in latere schema. Foto: Beeldbank NIMH (linked with permission)

Foto: Beeldbank NIMH (linked with permission)

3E2. Foto: Beeldbank NIMH (linked with permission)

De vleugel is opgevouwen. Foto: Beeldbank NIMH (linked with permission)

Mitrailleurs bijvullen. Foto: Beeldbank NIMH (linked with permission)

De pitot buis op de vleugeltip is goed te zien. Foto: Beeldbank NIMH (linked with permission)

Koelkieuwen op de "cowling" staan open. Foto: Beeldbank NIMH (linked with permission)

Foto: Beeldbank NIMH (linked with permission)

Op Hato Curacao. De staartvlakken zijn ook goed te zien. Foto: Beeldbank NIMH (linked with permission)

In de landing met kleppen uit. Foto: Beeldbank NIMH (linked with permission)

Foto: Beeldbank NIMH (linked with permission)

Scharnier details zijn te zien van het vleugel opvouw mechanisme. Foto: Beeldbank NIMH (linked with permission)

Met raketbewapening en "iets speciaals onder de vleugel". Foto: Beeldbank NIMH (linked with permission)

...en met opengeschoven cockpitkappen. Foto: Beeldbank NIMH (linked with permission)

Het zoeklicht in pod is te zien onder de vleugel. Foto: Beeldbank NIMH (linked with permission)

3S2. Foto: Beeldbank NIMH (linked with permission)

Start! Foto: Beeldbank NIMH (linked with permission)

Roundels op de vleugel zijn te zien. Foto: Beeldbank NIMH (linked with permission)

Leuke detail opname. Foto: Beeldbank NIMH (linked with permission)

Vliegend boven de Annabaai, Willemstad, Curaςao. Op de achtergrond de olieraffinaderij. Foto: Beeldbank NIMH (linked with permission)

Foto: Beeldbank NIMH (linked with permission)

Avenger met zeldzaam neus embleem. Foto: Beeldbank NIMH (linked with permission)

Onderhoud. Foto: Beeldbank NIMH (linked with permission)

Wielpoot. Foto: Beeldbank NIMH (linked with permission)

Voorste instrumentenpaneel. Veel is zwart in het interieur. Foto: Beeldbank NIMH (linked with permission)

: Laatste update: 12 juni 2022; 2299

MODELBOUW AVENGER

Modellen (type)	? nooit gezien @ moeilijk te vinden	? never seen @ hard to find
1/72	1/48	1/32
3W: (Warner) Sword (72135); Hasegawa + HighPlanes conversion RVHP (resin conversion) ; Airfix + HighPlanes conversion; Mach2	Accurate Miniatures	Trumpeter (conversion met set) ; ID models (vacu) ; Combat models (vacu)@
3E: Hasegawa Airfix/ MPC / Hobby-2000 ; Academy/ Minicraft (ombouw) Aoshima	Accurate Miniatures ; Hobbyboss (ombouw) ; Italeri Academy Monogram/ Hasegawa/ Revell Lindberg;	Trumpeter
3S2: Sword SW72131 (met MLD decals) Hasegawa (met resin)		Trumpeter (conversion)

. beste aanbevolen model staat steeds eerst bovenaan; modellen achter elkaar genoemd zijn gebaseerd op dezelfde mal;

1/144: AHM/ Crown , Minicraft , Academy

BOXART

Kleurenschema: (kijk in kleurentabel voor modelbouwkleuren)
Schema	Algemeen	Kleur boven- en zijkanten	Kleur onderzijde	Details	Opmerkingen
(a)		<K111 > Gloss sea blue	<K111> Gloss sea blue		overall, o.a. voor alle TBM-3E1 en TBM-3E2.
(b)		<K12> Extra dark sea grey < K84> Sky	< K84> Sky		Sky afscheiding hoog op zijkant; Rozet 4 posities over het algemeen

Modelbouw Avenger

(door Wilko Jonker)

Hieronder volgt een overzicht van beschikbare modellen. De samengevatte informatie is grotendeels afkomstig uit Detail & Scale.

SCHAAL 1/72:

Academy/Minicraft TBF Avenger
Dit is in feite een mix van een Tarpon I en een Tarpon II. Het mist de neusmitrailleur en ook de latere mitrailleurs in de vleugel. De cockpit is weer zoals in de TBF-1 en Tarpon I
De positie van de antenne is als op TBF-1C en latere typen.Bijgeleverd zijn ook de blisters voor de Tarpon. Kortom voor een MLD-machine is dit model niet geschikt.

Airfix TBM-3 Avenger
Dit is één van de oudere, zo niet de oudste nog leverbare Avenger-modellen in deze schaal.
Het model is voorzien van de roemruchte Airfix-rivetting. Deze kan men schuren, waarna het model voorzien kan worden van nieuwe ingegraveerde paneellijnen.
De passing van de onderdelen is matig, de leeftijd van de mal zal hierbij een rol spelen. De koelkieuwen lijken meer op die van en TBM-3E dan op die van een TBM-3.
De YAGI-antenne's zijn vrij grof, deze kunnen beter vervangen door zelfgemaakte antennes. Het interieur en ook de wielbakken zijn vrij kaal en kunnen gedetailleerd te worden.
De motor is redelijk van vorm, maar kan desgewenst worden vervangen door een exemplaar van Aeroclub.
De canopy is vrij dik uitgevoerd, hoewel het frame weer mooi dun is. Wel is (net als bij de Academy-kit) een verticaal frame-stijl rechts en net naast de piloot aangebracht. Deze hoort daar niet. Deze stijl zit wel aan de linkerzijde.
De vorm en afmetingen van het model zijn over het algemeen goed.

Hasegawa TBM-3
[Naast dit model heeft Hasegawa ook een model van de TBM-1C/Tarpon II uitgebracht.]
Het bommenruim van dit model kan opengelaten worden, wel is dan een groot gat zichtbaar dat dichtgemaakt dient te worden.
Verder ontbreken de kleine ramen tussen het bommenruim en de radioruimte.
De motor is ook bij dit model redelijk, maar kan desgewenst worden vervangen.
Er is een stoel voor de tweede cockpit meegeleverd, deze hoort niet in de TBM-3. De kruipruimte naar het radiocompartiment dient opengemaakt te worden.
De cockpit is vrij kaal ingericht, wel zijn decals voor het instrumenten paneel meegeleverd.
De YAGI-antennes ook hier zelf te maken.
Net als bij de overige modellen van de Avenger is ook hier weer de onjuiste stijl aan de rechterzijde aanwezig, weghalen dus.
De koelflappen en flaps die met dit model zijn meegeleverd zijn voor een TBM-3E en niet voor een TBM-3.
Voor een TBM-3E-versie de mitrailleur in de buik weg te laten en de ramen dicht te maken.
Verder is de vanghaak van de TBM-3E een externe uitvoering.

TMB-3S
Sword heeft in 2020 een 1/72 kit #72131 uitgebracht v deze versie met MLD decals, deze is short run maar goed te doen en wordt heel wat goedkoper dan een Hasegawa met resin ombouw. De versie van de MLD was vrijwel gelijk aan die van de US Navy maar let er op dat er TBM-3S2 van de MLD geen antennes op het roer had. Verder zitten er aan de achterzijde een aantal uitstulpingen. Raadpleeg hiervoor ook fotomateriaal.

TBM-3W "Warner"
Sword heeft in 2018 een complete kit #72115 voor de TBM-3W Warner uitgebracht met MLD decals, deze is short run maar goed te doen.

(Daarvoor.......

Airmodel had hiervoor een radome en canopy voor beschikbaar. Dit is al een oudere conversieset, waar relatief veel werk aan moet worden uitgevoerd.

Falcon had een romp voor een TBM-3W. De accuratesse van deze set is niet bekend.
MACH2 heeft een shortrun kit uitgebracht. De kwaliteit is niet echt heel goed maar het is te doen.
HighPlanes heeft een conversieset voor de Hasegawa-kit uitgebracht. Deze beste set is inmiddels niet meer in productie.
RVHP heeft eveneens een conversieset uitgebracht.)

De TBM-3W2 van de MLD had een antenne op het roer staan. Raadpleeg hiervoor foto's.
Verder zijn er nog allerlei detailleringssets en 'paint-masks' op de markt.

Voor 1/72 decals kunt u gebruik maken van set 72004; 72018 van Dutch Decal. Deze zijn helaas niet meer in productie, maar soms nog verkrijgbaar via allerlei verzamelaarsbeurzen.

In 2020 heeft CTA Models ook een uitgebreide MLD decalset uitgebracht op 1/72.

------------------

SCHAAL 1/32
Op schaal 1/32 is er het prima Trumpeter TBM-3 model #02234 beschikbaar.
Ons IPMS lid Meindert de Vreeze heeft ooit voor de TBM-3W Warner op schaal 1/32 een conversiesetje [externe link] gemaakt voor ombouw van deze kit.

Later kwam ook Braz models met een nettere 1/32 TBM-3W conversie set met de grote radarbult.

==========================

Beschildering
Bij aflevering waren de toestellen geheel MidNight Blue met witte registraties.
De propellernaaf was voorzien van de squadronkleur: VSQ 2 Rood; VSQ 4 Blauw en wit (?) bij VSQ 1.
De rozetten waren in zes posities aangebracht en een vlag op het staartvlak. Het vliegtuigvolgnummer werd herhaald op de motorkap.
Net onder het stabilo stond in kleine witte letters "Kon. Marine"
Eind jaren vijftig werden de toestellen, uitgezonderd de TBM-3E's, die donkerblauw bleven, (na groot onderhoud) voorzien van een tweekleurig kleurenschema met een donkergrijze bovenzijden en een "sky" onderzijde. Het "sky" BSC210/ BS:210 kon wat verschillen in tint. De registratie, bij een aantal toestellen was dit nog de oorspronkelijke cijfercombinatie, was nu in zwart aangebracht.
De rozetten waren ook nu in vier posities aangebracht. De registratie werd herhaald op de linkeronderzijde van de linkervleugel en tussen motorkap en vleugelvoorrand aan weerszijden op de romp.

Tekeningen van en beschikbaar gesteld door Wilko Jonker (used with permission)