IPMS Nederland - Koolhoven FK.51

: Laatste update: 25 oktober 2021; 1492

.....

Fabriek	Koolhoven
Vliegtuig
Type-aanduiding	FK.51
Cat 2, 4, 5 -- totaal 116 stuks

Informatie:

Militaire dubbeldekker ontworpen als trainer en verkenner. Specificaties kwamen van de LvA die een nieuw overgangs-lesvligetuig zochten in de jaren dertig. Koolhoven kreeg (na de FK-49) eindelijk ook verzoeken binnen van de LvA en niet alleen concurrent Fokker. Koolhoven ging aan de slag en keek nauwkeurig naar de prestaties van de Avro 626. De ervaring met de FK-46 en de constructie methoden werden gebruikt in het ontwerp.

Het eerste prototype van de FK-51 vloog in mei 1935 vanaf Waalhaven waar de fabriek stond en was voorzien van een Cheetah V motor met 275 pk. Toestel had een buizenframe romp met triplex bekleed en vleugel van hout met triplex in plaats van het gebruikelijke linnen. Na wat proeven waren de LvA en ook de MLD enthousiast maar men wenste nog wat aanpassingen. Ook de LA-KNIL was geinteresseerd maar voor de tropen hadden ze weer andere wensen. Er moest derhalve door Koolhoven een behoorlijk stuk her-ontwerp plaatsvinden met ook andere motor opties. De LA-KNIL kisten kregen een Wasp Junior motor en ook een wat grotere vleugel, maar dat had niet veel effekt voor de prestaties.

De FK.51 werd in meerdere series gebouwd, o.a. door een tweede vervolgorder van de LVA. De series verschilden nogal in de details en gebruikte onderdelen.

In de praktijk voldeed het type, al was onderhoud lastig en de vleugel als geheel niet altijd vormvast. Koolhoven moest een behoorlijk aantal kisten na aflevering modificeren. Ook de vliegers moesten wennen aan een "niet Fokker" toestel.

(Spanje had ook grote belangstelling voor een jager/eenpersoons versie van de FK-51 uitgerust met twee mitrailleurs en meer brandstofvoorraad; Koolhoven had deze aangeboden en Spanje bestelde er liefst 40. Ze hadden een Armstrong Siddeley Jaguar motor. Formeel liep dit vanwege een wapenembargo i.v.m de Spaanse burgeroorlog via Frankrijk en Zwitserland. Echter betalingsproblemen leidden ertoe dat veel kisten door vertraging nooit in Spanje zijn aangekomen, al waren er 28 klaar voor aflevering voor de uitbraak van de oorlog op 10 mei 1940. Waarschijnlijk zijn er minder dan 10 daadwerkelijk in Spanje aangekomen. Enkele toestellen vlogen nog tot ca. 1950).

Door dit vliegtuig werd Koolhoven een fabriek die flinke aantallen vliegtuigen in produktie had. De latere Koolhoven FK-56 laagdekker maakte gebruik van de ervaringen van de FK-51. In totaal werden zo'n 160 stuks FK-51 geproduceerd.

Type: trainer, verkenner voor 2 bemanningsleden
Motoren:
- Armstrong Siddeley Cheetah IX met 325 pk voor LvA versie ;
- Pratt and Whitney R-985 Wasp Junior van 450 pk voor LA-KNIL ;
- Wright Whirlwind R975 voor MLD ;

Maximum snelheid ongeveer 240 km/u op 2200 m hoogte met Cheetah IX motor
Leeggewicht circa 900 kg
Normaal startgewicht: 1500 kg
Bereik: 500 tot 680 km
Spanwijdte: 9,0 m (voor 3e serie LA-KNIL toestellen vergroot naar 10,0 m)
Lengte: 7,85 m

De eerste trainers waren onbewapend. Enige toestellen uit noodzaak ook uitgerust met voor- en achter- mitrailleur van het type 7,7mm Lewis.

Literatuur:
Koolhoven, Nederlandse vliegtuigbouwer in schaduw van Fokker	.	Uitg. Romen Haarlem	Thijs Postma en Theo Wesselink	1981
Koolhoven FK.51	Nederlandse vliegtuig encyclopedie no. 6	Cockpit uitgeverij Bennekom	Hugo Hooftman
Koolhoven FK.51	.	Verenigde Vleugels, en de Spinner no.35	Harry v.d. Meer	maart 2006

.

Websites:

- - -

FOTO GALERIJ:

Deze inhoud op deze pagina werd voor het eerst opgesteld zomer 2004 door M.de Vreeze

: Laatste update: 11 maart 2018; 1882

Cat 2. LvA / ML

LvA : 54 stuks, 1936-1940
kenmerken 1 t/m 10 en 11 t/m 25 (lestoestel)
kenmerken 400 t/m 428 (als verkenner)

Als vervanger van de zwaar verouderde Fokker C.1 bestelt de Luchtvaartafdeling de FK.51 met een eerste contract voor 10 stuks januari 1936. Het type was bedoeld als een onbewapende overgangstrainer en een verkenningsversie. De LvA bestelde er uiteindelijk 54.

Eerste aflevering van 10 toestellen in 1936 met daarna in 1937 na vervolg order 44 stuks (15 les- en 29 artillerie verkenner toestellen). Ook werden ze wel voor weerverkenning gebruikt. De lichtbewapende verkenningsversie die in 1937 zijn intrede doet, is een tussenstap naar de Fokker C.V en C.X. Het type kist was nog redelijk betaalbaar.

Uiteindelijk waren de toestellen ingedeeld bij I-2 LvR Hilversum, II-2 LvR Ypenburg, III-2 LvR Ruigenhoek en IV-2 LvR op Gilze. Eind jaren dertig werd een aantal gebruikt als lesvliegtuig op Haamstede. Op 10 mei 1940 bij de Duitse aanval waren er nog 16 in dienst: 4 op Hilversum, 5 op Ypenburg, 4 op Ruigenhoek en 3 op Gilze-Rijen. Mei 1940 werden ze niet ingezet voor oorlogshandelingen, ze hadden die rol niet en vanwege het grote Duitse luchtoverwicht. De meesten toestellen werden onklaar gemaakt maar een aantal FK.51 kisten vielen in Duitse handen (o.a. die nog in kratten zaten voor Spanje).

Foto uit en met dank aan de Collectie Afd.LuchtvaartKennis voor leden (used with permission)

Foto: Defensie voorlichtings-Centrum / Ministerie van Defensie (used with permission)

LvA kist . Foto: Archief Ministerie van Defensie (used with permission)

Tilburgsche Courant artikel , waarschijnlijk toen het klaar stond voorde keuring. Collectie M. de Vreeze (used with permission)

Registratiegegevens LVA:
Registratie	Constructienr.	Datum in dienst / overname ML	Datum "uit dienst"	Opmerkingen
1	51.02	aug 1936	mei 1940	Vernield bij bombardement van Marine Vliegkamp De Kooy ??? / buitgemaakt mei 1940 op Schiphol ?
2	51.03	sept 1939	mei 1940	vernield mei 1940 op Haamstede
3	51.04	aug 1936	mei 1940	vernield mei 1940 op Haamstede
4	51.05	20-08-1936	mei 1940	vernield mei 1940 op Haamstede
5	51.06	20-08-1936	?
6	51.07	sept 1936	?
7	51.08	sept 1936	mei 1940	neusstand maart 1940, ter reparatie
8	51.09	16-09-1936	15-7-1938	fatale botsing met de "20"
9	51.10	02-10-1936	mei 1940	waarschijnlijk vernield mei 1940 op Haamstede
10	51.11	03-11-1936	01-12-1938	Verongelukt bij Bunnik ?
11	51. ?	03-12-1937	mei 1940	Vernield bij bombardement van Marine Vliegkamp De Kooy ??? / vernield mei 1940 op Haamstede ??
12		03-12-1937	05-08-1938	Ongeval Soesterberg en afgeschreven
13		12-11-1937	1-5-1940	Vernield bij bombardement van Marine Vliegkamp De Kooy ??? / vernield mei 1940 op Haamstede ??
14		09-02-1938	?	buitgemaakt Haamstede, proefgevlogen Duitsers met balkenkruizen ??
15		09-02-1938	?	ongeval 26-02-1940 op Haamstede en ter reparatie.
16		09-02-1938	21-03-1938	ongeval bij landing en afgeschreven
17		09-02-1938	?	maart 1940 ongeval en ter reparatie bij Koolhoven
18		09-02-1938	14-08-1939	ongeval Eindhoven en afgeschreven
19		09-02-1938	mei 1940	buitgemaakt op Waalhaven door de Duitsers
20		09-02-1938	15-07-1938	fatale botsing met de "8" en uiteraard afgeschreven
21		09-02-1938	maart 1940	ongeval
22		09-02-1938	02-08-1938	neergestort bij Rijswijk
23		09-02-1938	mei 1940	vernield mei 1940 op Haamstede
24		11-01-1938	??
25		09-02-1938	??
400	51. ??	11-10-1937	??
401		16-10-1937	mei 1940	is buitgemaakt
402		19-11-1937	mei 1940	was in reparatie ?
403		21-11-1937	??
404		27-11-1937	19-04-1939	ongeval bij de start vanaf Waalhaven, waarschijnlijk toch afgeschreven
405		03-12-1937	mei 1940	waarschijnlijk op Schiphol door Duitsers buitgemaakt ?
406		03-12-1937	mei 1940	in Duitse handen is gevallen op Schiphol mei 1940
407		03-12-1937	14-05-1940	verbrand tijdens aanval op De Zilk
408		06-12-1937	14-05-1940	verbrand op Ruigenhoek ?
409		09-02-1938	10-05-1940	was op Gilze-Rijen, waarschijnlijk zelf vernietigd
410		18-01-1938	??
411		18-01-1938	13-05-1940	vernield door Duitse aanval
412		18-01-1938	mei 1940	waarschijnlijk vernield mei 1940 op Haamstede
413		09-02-1938	17-04-1940	noodlanding, geen gegevens
414		09-02-1938	10-05-1940	beschadigd tijdens Duitse aanval en achtergelaten op Haamstede
415		09-02-1938	13-05-1940	vernield door Duitse aanval op Haamstede
416		09-02-1938	mei 1940	waarschijnlijk op Schiphol buitgemaakt
417		09-02-1938	mei 1940	buitgemaakt op Waalhaven door de Duitsers
418		09-02-1938	mei 1940	vernield op Haamstede
419		09-02-1938	14-05-1940	verbrand op Ruigenhoek (door eigen personeel?)
420		09-02-1938	29-08-1939	ongeval start Soesterberg en afgeschreven
421		11-02-1938	10-05-1940	"achtergelaten" op Gilze-Rijen
422		11-02-1938	april 1940	stond op Ypenburg
423		18-02-1938	april 1940	beoogd voor reparatie op Waalhaven bij Koolhoven
424		18-02-1938	26-09-1939	Afgeschreven (na ongeval)
425		21-02-1938	10-05-1940	Beschadigd door Duitse aanval op Haamstede
426		25-02-1938	14-05-1940	verbrand op Ruigenhoek ?
427		25-02-1938	mei 1940	stond ter reparatie op Gilze-Rijen en achtergelaten
428		11-03-1938	14-05-1940	in brand gestoken door personeel Middenmeer- De Zilk

Bronnen o.a [B17] Vlucht.tijd , [B18] KLu.Vliegt. , [B5] Luchtv.kennis 2001-2 en 2001-3 en 1967-8 , [B14] Koolhoven boek

Opmerking : De kist "429" welke staat in het MLM , nu NMM Soesterberg is een replica.

De inhoud werd voor het eerst opgesteld door M.de Vreeze zomer 2004 (op oude IPMS website)

: Laatste update: 11 maart 2018; 1102

Foto Selectie uit de Beeldbank NIMH van Defensie die voor plastic modelbouwers handig kunnen zijn. (gefaciliteerd en beschikbaar gesteld middels insluitlinkjes door het instituut NIMH) :

Vooraanzicht. Foto: Beeldbank NIMH (linked with permission)

Foto: Beeldbank NIMH (linked with permission)

Op Waalhaven. Foto: Beeldbank NIMH (linked with permission)

In de start. Foto: Beeldbank NIMH (linked with permission)

Foto: Beeldbank NIMH (linked with permission)

Met blindvlieg oefenkap. Foto: Beeldbank NIMH (linked with permission)

Foto: Beeldbank NIMH (linked with permission)

Onderhoud buiten met deels onbekleedde romp. Foto: Beeldbank NIMH (linked with permission)

Foto: Beeldbank NIMH (linked with permission)

Als weervliegtuig. Foto: Beeldbank NIMH (linked with permission)

Op Waalhaven. Foto: Beeldbank NIMH (linked with permission)

Foto: Beeldbank NIMH (linked with permission)

Met de latere ML driehoeken. Foto: Beeldbank NIMH (linked with permission)

Foto: Beeldbank NIMH (linked with permission)

Aparte foto met mitrailleur in achterste positie. Foto: Beeldbank NIMH (linked with permission)

Foto: Beeldbank NIMH (linked with permission)

: Laatste update: 11 maart 2018; 1527

Cat 4. MLD

17 stuks, kenmerken E1-E15 van 1937 tot 1940 ingezet in Nederland...
Eerste order van 6 stuks in 1936 en in 1937 nog negen stuks.

Twee toestellen gingen mei 1938 verloren door gebroken propellers en werden vervangen door 2 andere kisten.

De FK.51 kisten werden o.a. gebruikt voor patrouilles in de strenge winter van 1940 in de Groep Vliegtuigen no.9.

Veel kisten verloren gegaan begin mei 1940 bij de Duitse aanval op De Kooy.

Registratiegegevens MLD:
Registratie	Constructie-nummer	Datum in dienst	Datum uit dienst	Opmerkingen
E-1	51.12	1936	10-05-1938	Contractdatum: 01/08/36. In dienst medio 1936. Verongelukt bij Eelde
E-1 (I)	51.124	1939	10-05-1940	Contractdatum: 20/09/38. In dienst mei 1939. Vernield bij bombardement van Marine Vliegkamp De Kooy. Vervanger voor het neergestorte toestel mei 1938.
E-2	51.13	1936	10-05-1940	Contractdatum: 01/08/36. In dienst medio 1936. Vernield bij bombardement van Marine Vliegkamp De Kooy
E-3	51.14	1936	10-05-1940	Contractdatum: 01/08/36. In dienst medio 1936. Vernield bij bombardement van Marine Vliegkamp De Kooy
E-4	51.15	1936	10-05-1940	Contractdatum: 01/08/36. In dienst medio 1936. Vernield bij bombardement van Marine Vliegkamp De Kooy
E-5	51.16	1936	10-05-1940	Contractdatum: 01/08/36. In dienst medio 1936. Vernield bij bombardement van Marine Vliegkamp De Kooy
E-6	51.30	1936	11-05-1938	Contractdatum: 01/08/36. In dienst medio 1936. Verongelukt bij Breezand
E-6 (II)	51.125	1939	10-05-1940	Contractdatum: 20/09/38. In dienst mei 1939. Vernield bij bombardement van Marine Vliegkamp De Kooy. Vervanger voor het neergestorte toestel mei 1938.
E-7	51.53	1936	10-05-1940	Contractdatum: 18/06/37. In dienst medio 1937. Vernield bij bombardement van Marine Vliegkamp De Kooy
E-8	51.54	1937	10-05-1940	Contractdatum: 18/06/37. In dienst medio 1937. Vernield bij bombardement van Marine Vliegkamp De Kooy
E-9	51.55	1937	10-05-1940	Contractdatum: 18/06/37. In dienst medio 1937. Vernield bij bombardement van Marine Vliegkamp De Kooy
E-10	51.56	1937	10-05-1940	Contractdatum: 18/06/37. In dienst medio 1937. Vernield bij bombardement van Marine Vliegkamp De Kooy
E-11	51.57	1937	10-05-1940	Contractdatum: 18/06/37. In dienst medio 1937. Vernield bij bombardement van Marine Vliegkamp De Kooy
E-12	51.58	1937	10-05-1940	Contractdatum: 18/06/37. In dienst medio 1937. Vernield bij bombardement van Marine Vliegkamp De Kooy
E-13	51.59	1937	10-05-1940	Contractdatum: 18/06/37. In dienst medio 1937. Vernield bij bombardement van Marine Vliegkamp De Kooy
E-14	51.60	1937	10-05-1940	Contractdatum: 18/06/37. In dienst medio 1936. Vernield bij bombardement van Marine Vliegkamp De Kooy
E-15	51.61	1937	10-05-1940	Contractdatum: 18/06/37. In dienst medio 1936. Vernield bij bombardement van Marine Vliegkamp De Kooy

Bronnen o.a. [B16] MLD.70 , [B5] Luchtv.kennis 1967-8

De inhoud werd voor het eerst opgesteld door M.de Vreeze zomer 2004 (op oude IPMS website)

: Laatste update: 11 maart 2018; 1044

Foto Selectie uit de Beeldbank NIMH van Defensie die voor plastic modelbouwers handig kunnen zijn. (gefaciliteerd en beschikbaar gesteld middels insluitlinkjes door het instituut NIMH) :

Foto: Beeldbank NIMH (linked with permission)

Het lijkt uitgerust met mitrailleur bij de waarnemer. Foto: Beeldbank NIMH (linked with permission)

Foto: Beeldbank NIMH (linked with permission)

Op De Kooy. Foto: Beeldbank NIMH (linked with permission)

In de hangaar op De Kooy.Foto: Beeldbank NIMH (linked with permission)

Dertiger jaren. Foto: Beeldbank NIMH (linked with permission)

Foto: Beeldbank NIMH (linked with permission)

Aardige foto die de constructie laat zien. Foto: Beeldbank NIMH (linked with permission)

: Laatste update: 16 oktober 2021; 1690

Cat 5. LA-KNIL / ML-KNIL

De LA-KNIL verkreeg 60 stuks FK-51 (in diverse orders) (LA-KNIL hernoemd naar Militaire Luchtvaart ML-KNIL maart 1939).

Dit type werd besteld voor de basistraining als opvolger van de Avro 504 maar de latere Ryan STM bleek later was daar beter geschikt voor. Ze werden ook gebruikt als overgangsvliegtuig.

Een eerste FK.51 serie in 1937 van 20 stuks werd eerst geleverd. De vleugel was van hout en de romp staalbuis voorzien van linnen. Ze hadden een Wasp Junior motor die goed voldeed. Rond 1938 werden er nog 5 extra geleverd. Voor wederom een vervolgserie van 20 stuks (K-26 t/m K-45) werd besloten de spanwijdte van de vleugel groter te maken al was in de dagelijkse vliegpraktijk daar weinig van te merken. Alle vliegtuigen werden op Waalhaven gebouwd en in kratten naar Indië verscheept.

(Later volgde nog een additionele bestelling voor de ML-KNIL voor 15 stuks maar Duitse inval mei 1940 in Nederland maakte levering niet meer mogelijk).

Uiteindelijk waren er dus 45 toestellen tijdig voor het uitbreken van de oorlog mei 1940 in Nederland in Indië afgeleverd. Ze werden o.a. voor de voortgezette opleiding gebruikt vanaf Kalidjati maar het was een nogal veeleisende kist.

In 1941 vlogen er nog zo'n 33 FK.51 vliegtuigen, vaak ook voorzien van een lichte mitrailleur in de bovenvleugel. November 1941 waren 18 toestellen inzetbaar als verkenner vanaf Tjililitan en Singosari. Tijdens de Japanse oorlogshandelingen werden veel toestellen neergeschoten of op de grond vernietigd. Diverse kisten werden ook onklaar gemaakt voordat men het personeel evacueerde naar Australië.

En in de Bataafsche krant in Indië verscheen een artikel met een heel technisch verhaal d.d.19-08-1937 (Collectie M. de Vreeze).

Registratiegegevens LA-KNIL / ML-KNIL:
Registratie	Tweede Registratie	Constructienr.	Datum in dienst	Datum uit dienst	Opmerkingen
K-1	K-101		sept 1937
K-2	K-102		sept 1937
K-3	K-103
K-4	K-104
K-5	K-105
K-6	K-106
K-7	K-107
K-8	K-108
K-9	K-109
K-10	K-110
K-11	K-111
K-12	K-112		1938
K-13	K-113
K-14				03-12-1939	Botsing met K-16 en afgeschreven op Andir
K-15	K-115
K-16				03-12-1939	Botsing met K-14 en afgeschreven op Andir
K-17	K-117			?	verongelukt bij Kentjana
K-18				08-08-1939	Botsing met K-19 en afgeschreven bij Tjimindi
K-19				08-08-1939	Botsing met K-18 bij Tjimindi en afgeschreven
K-20	K-120
K-21	K-121		1938		tweede serie van 5
K-22	K-122
K-23	K-123
K-24	K-124
K-25	K-125
K-26	K-126	51126	1939?		derde serie van 20, met vergrootte vleugel
K-27	K-127				met vergrootte vleugel
K-28	K-128				met vergrootte vleugel
K-29	K-129				met vergrootte vleugel
K-30	K-130				met vergrootte vleugel
K-31	K-131				met vergrootte vleugel
K-32	K-132				met vergrootte vleugel
K-33	K-133				met vergrootte vleugel
K-34	K-134				met vergrootte vleugel
K-35	K-135				met vergrootte vleugel
K-36	K-136				met vergrootte vleugel
K-37	K-137				met vergrootte vleugel
K-38	K-138				met vergrootte vleugel
K-39	K-139				met vergrootte vleugel
K-40	K-140				met vergrootte vleugel
K-41	K-141				met vergrootte vleugel
K-42	K-142				met vergrootte vleugel
K-43	K-143				met vergrootte vleugel
K-44	K-144				met vergrootte vleugel
K-45	K-145				met vergrootte vleugel

Bronnen o.a. [B15] Luchtv.Indie , [B5] Luchtv.kennis 1971-1 en 1967-8

Wie heeft meer info? Graag uw bijdrage... contactformulier

Inhoud voor het eerst opgesteld door M.de Vreeze en W.Jonker zomer 2004 (op oude IPMS website)

: Laatste update: 11 maart 2018; 1206

Foto Selectie uit de Beeldbank NIMH van Defensie die voor plastic modelbouwers handig kunnen zijn. (gefaciliteerd en beschikbaar gesteld middels insluitlinkjes door het instituut NIMH) :

Voor ML-KNIL bedoelde kist, nog op Waalhaven. Foto: Beeldbank NIMH (linked with permission)

Foto: Beeldbank NIMH (linked with permission)

ML-KNIL kist met onderop duidelijk de grote witte registratie. Foto: Beeldbank NIMH (linked with permission)

Boven de bergen. Foto: Beeldbank NIMH (linked with permission)

Van vliegschool LA/KNIL te Kalidjati (det.Marine) november 1940. Foto: Beeldbank NIMH (linked with permission)

Lesvliegtuig Koolhoven FK-51 trainer voortgezette vliegopleiding (1936-1940) te Kalidjati, vliegschool LA/KNIL 1940. Detachement leerling onder officier vlieger van Kon.Marine aldaar aanwezig. Foto: Beeldbank NIMH (linked with permission)

: Laatste update: 01 juli 2022; 2091

Modelbouw Koolhoven FK.51

Modellen (type)	? nooit gezien @ moeilijk te vinden	? never seen @ hard to find
1/72	1/48	1/32
Special Hobby /MPM ("Dutch versie") ## Steelwork [IPMS recensie] Azur * Dekno (resin)	-	-

> beste aanbevolen model staat steeds eerst bovenaan; modellen achter elkaar genoemd zijn gebaseerd op dezelfde mal;

BOXART

* Modelbouw: Azur kit 1/72 heeft "golvende vleugels": dit moet echter vlak zijn; De toestellen waren voorzien van triplex bekleding en niet van een linnen bekleding.

Kleurenschema: (kijk in kleurentabel voor modelbouwkleuren)
Schema	Algemeen	Kleur boven- en zijkanten	Kleur onderzijde	Details	Opmerkingen
(1)		<K120 > ?? "khaki oil varnish"	< K109> "hemelsblauw"		MLD en LvA
(1b)		< K109> "hemelsblauw"	< K109> "hemelsblauw"		LvA
(2a)		<K130> aluminium: bovenvleugel en staart <K174> chocolade bruin: ondervleugel en romp	<K130> aluminium: onderzijden van romp, staartvlakken en vleugels		LA-KNIL (eerste serie); met rozetten en rood-wit-blauw op richtingsroer; later ook driehoeken en oranje richtingsroer.
(2b)		<K130> aluminium: bovenvleugel, ondervleugel en staart <K174> chocolade bruin: romp	<K130> aluminium: onderzijden van romp, staartvlakken en vleugels		LA-KNIL (tweede en derde serie); met rozetten en rood-wit-blauw op richtingsroer; later ook driehoeken en oranje richtingsroer.
(2c)		< K86> jongblad + < K126> oudblad	<K130> aluminium: onderzijden van romp, staartvlakken en vleugels		LA-KNIL camouflage**, n.m in oudblad met delen in jongblad zoals vleugelvoorranden en delen romp en staartvoorrand ; ook driehoeken en oranje richtingsroer; mid 1940 geen driehoeken op vleugels en geen oranje richtingsroer meer.

..

** Bij de bouw van een model op kleinere schaal is het wellicht goed rekening te houden met het schaaleffect waarbij modellen realistischer overkomen als de met name donkere kleuren iets lichter worden aangebracht op het model. (vandaar dat de tabel de ietwat lichtere kleur suggereert voor "jong blad" en "oud blad").

----

EXTRA MODELBOUW INFORMATIE: (door Meindert de Vreeze)

Bij de LA-KNIL / ML-KNIL hadden de kisten eerst schema (2a) met rozetten en rood-wit-blauw op richtingsroer; daarna driehoeken en oranje richtingsroer. Eind 1939 werden de regi's van de nog bestaande kisten met "honderd" verhoogd (b.v. "K33"werd "K133"). Mid 1940 geen driehoeken meer op de vleugel en verviel het oranje richtingsroer. Heel laat werd het jongblad en oudbad schema (2c) gebruikt.

De oude 1/72 Dekno kit uit 1997 heeft zo'n 17 giethars/ resin- en 8 nogal zachte witmetaal- onderdelen. Na wat opknapwerk zoals het afschuren van de witmetalen deeltjes zijn de onderdelen niet eens onaardig. Je kunt eenzitter of tweezitter maken met schema's voor Spaanse of Nederlandse kist maar de aanwijzingen in Spaans zijn onduidelijk. De decals vallen uit elkaar dus het afdekken met een speciale decalfilm zoals MicroScale decalfilm is nodig. Helaas is de passing van deze kit niet best. (bron: Scale Aviation Modeller sept 1997). Deze kit is ondertussen helaas niet meer aan te bevelen, er zijn veel betere zoals de Special Hobby kit.....

----

## De 1/72 Special Hobby kit #72048 uit 2005 van de Koolhoven FK.51 heeft zo'n 48 plastic- en een paar giethars-onderdeeltjes. Verder zit er een etsmetaal setje bij. Het is een nette kit maar wel schort-run. Decals zijn voor een paar LvA kisten en een MLD kist. De oppervlaktedetails zijn netjes met ook nette vleugels. Interieur is afdoende met ook de raampjes in de rompzijkant. Er zitten wat keuzes in onderdelen bij zoals andere vleugeltips, motorgondels en propellers (o.a. Spanje). In de motorkap ontbreekt 1 opening voor de uitlaat en verder kan het interieur nog wat extra detail gebruiken. Het model kan worden voorzien van een Lewis machinegeweer achterin die op een paar kisten was gemonteerd. De bouw van deze kit geeft geen problemen maar natuurlijk zijn de spandraden even een werkje om netjes aan te brengen. De aangegeven kleuren zijn niet helemaal correct, zie de kleurentabel hierboven. Het decaltje voor het richtingsroer is te groot dus dit even aanpassen.

Tip: IPMS lid Rob Hamann heeft van deze 1/72 kit een uitgebreid bouwverslag staan in PDF op zijn website hollandaircraft.nl [externe link]. Kijk ook voor zijn model op de Regio Zuid-Holland pagina hier....

-----------

Over de 1/72 Steelwork FK.51 kit , kijk voor een IPMS recensie hier.......

-----------

Opmerking: er zijn bij de FK.51 wat kleine variaties geweest o.a. vorm richtingsroer en vorm van de cabineuitsparingen voor de bemanning.