Laatste update: 18 april 2022

1392

.

Informatie:

Anti-onderzeeboot en patrouille vliegtuig: Lockheed USA, 1944;  
De Harpoon was afgeleid uit PV-1 Ventura met langere vleugel en groter staartoppervlak etc.  

Begin 1942 ontstond bij de US Navy behoefte aan een snelle, maritiem patrouillevliegtuig, bij voorkeur gebaseerd op een reeds bestaand type, bijvoorbeeld de Lockheed (Vega) Model 37 Ventura. Dit toestel was in 1940 besteld door de Britten als vervanger van de Lockheed Hudson en de Bristol Blenheim en was een ontwikkeling van de (civiele) Lockheed Model 18 Lodestar. [De Ventura was ontwikkeld volgens hetzelfde recept, waarmee de Hudson uit de Model 14 Super Electra was afgeleid.]

Van de bijna 700 bestelde Ventura’s ging een deel in dienst bij de US Navy als PV-1 (1 = First; V = Vega-produced; P= Patrol-type). De PV-1’s hadden in plaats van de plexiglazen neus van de (Britse) Ventura een dichte neus met daarin de ASD-1 radar. Als nadelig werd ervaren het relatief krappe bommenruim en mogelijkheid om slechts op een drietal posities onder de vleugel bomrekken te plaatsen. Dit was een gevolg van de regelrechte afgeleide van de Lockheed Model 18. Verder was de actieradius van de Ventura te beperkt voor  operationeel gebruik boven het noorden van de Pacific. Voor langdurige missies
 werden twee (niet-zelfdichtende) brandstoftanks van 200 gallon elk, meegenomen en konden nog twee 165-gallon droptanks onder de vleugels worden aangebracht.

Al snel na de start van de productie van de PV-1 werd door een ontwerpteam begonnen met de ontwikkeling van de Harpoon, die beter in de behoeften van de US Navy zou moeten voorzien.

De modificaties ten opzichte van de Lockheed PV-1 Ventura: allereerst werd de spanwijdte vergroot van 65 voet 6 inch tot 75 voet, waardoor de interne tankinhoud van 1345 tot 1863 US Gallon toenam en de vleugelbelasting werd verminderd. Om met deze grotere vleugel voldoende bestuurbaarheid te kunnen houden, was ver4volgens een flinke vergroting van de staartvlakken nodig. Deze werden volledig opnieuw ontworpen. Een vergroting van de staartkegel was hiervan ook het gevolg. Hierdoor werd de handelbaarheid op de grond beter en ook het vliegen op een motor werd beter. Verder werd een aantal kleinere verbeteringen aangebracht:
   
Het bommenruim werd vergroot, zodat twee - in plaats van een bij de PV-1 - ‘Tiny Tim’ raketten kon worden meegenomen. Hiervoor moesten de bomdeuren een stuk boller worden gemaakt. De cockpitbeglazing werd gewijzigd, zodat het uitzicht van de vliegers beter werd. De interieurindeling werd anders, waardoor ramen vervielen of op andere plaatsen kwamen. Het uitlaatsysteem van de motoren (inclusief interieur verwarming) werd herzien, zodat de uitlaten onder de vleugel uit kwamen. De grotere oliekoelers van de latere Ventura’s werden op alle Harpoons toegepast. De bewapening werd uitgebreid tot acht vaste voorwaarts vurende en twee in een rugkoepel aangebrachte mitrailleurs. Helaas had het grotere gewicht tot gevolg dat de snelheid met zo’n 20 tot 30 mph omlaag ging (bij gebruik van hetzelfde motortype als de PV-1).

In het voorjaar van 1943 werd het nieuwe toestel als PV-2 aan de US Navy aangeboden, die het toestel accepteerde en opdracht gaf tot levering van 300 stuks. De eerste van deze order werd in maart 1944 afgeleverd. Al snel traden problemen op met de zelfdichtende tanks in de nieuwe vleugel. De 30 reeds afgeleverde toestellen werden nu aangeduid als PV-2C en voornamelijk gebruikt als trainer. De vleugeltanks werden daarbij niet gebruikt. Verder bleek dat de huidbeplating van de vleugel onder bepaalde omstandigheden kon gaan plooien, zodat er beperkingen van de duikhoek en maximum snelheid werden opgelegd.  Dit probleem kon al snel worden opgelost en de 100 afgeleverde toestellen konden ‘te velde’ worden voorzien van verstevigingen.

Een aantal van de afgeleverde PV-2’s had slechts vijf mitrailleurs in de rompneus en werd daarom aangeduid als PV-2D.  

Tegen het einde van de oorlog was ongeveer de helft van de patrouillesquadrons van de US Navy uitgerust met de PV-2. Pas na beeindiging van de oorlog werd dit toestel dan ook het standaard patrouillevliegtuig van de US Navy.

Gegevens:  
 2x Pratt and Whitney R2800-31 Double Wasp motoren van 2000 pk en met 18 cylinders  
 Spanwijdte:  22,83 m  
 Lengte: 15,85 m  
 Hoogte: 4,0 m  zonder mast
 Max snelheid: 453 km/u op hoogte  
 Leeggewicht: 9538 kg
 Max gewicht: 16329 kg
 Bereik: 2880 km  
 9 mitrailleurs en 1360 kg bommen  
 4/5 man

FOTO GALERIJ:

Deze inhoud op deze pagina werd voor het eerst opgesteld zomer 2004 door M.de Vreeze

Laatste update: 14 oktober 2021

1933

Cat. 4 MLD

18 stuks, kenmerken   S1(9)-1  t/m  S1(9)-18
 Periode 1951-1955

(bijdrage van Wilko Jonker, aangevuld door Meindert de Vreeze)

In 1949 werd de NAVO opgericht. Nederland zou in NAVO-verband deelnemen aan de bescherming van de zeeverbinding op de Noordzee en het Kanaal en een bijdrage leveren aan de beveiliging van de aanvoerroutes in het oostelijk deel van de Atlantische Oceaan. De onderzeebootbestrijding had hierbij prioriteit, dus was de aanschaf van (lange-afstands-) patrouillevliegtuigen vereist. De Amerikaanse "Military Assistance Advisory Group" (MAAG) gaf uitkomst in het kader van het MDAP (Mutual Defence Assistance Program) waarbij de Amerikanen vliegtuigen leverden (die wel Amerikaans eigendom bleven). De staf van de MLD hoopte de beschikking te krijgen over Lockheed P2V-5 Neptunes, die rond 1950 het beste van het beste was op het gebied van onderzeeboot-bestrijding uit de lucht. Dit toestel werd toen echter net bij de US Navy geïntroduceerd en was voorlopig niet beschikbaar, zodat 18 stuks Lockheed PV-2 Harpoons aan de MLD ter beschikking werden gesteld. (Later zouden wel Neptunes volgen voor de MLD).

April 1951 vertrokken 30 man van de MLD naar de VS voor omscholing en training op de Harpoon bij onder meer NARTU (Naval Air Reserve Training Unit) op N.A.S. (Naval Air Station) Norfolk. De Harpoons werden symbolisch op juli 1951 overgedragen aan de MLD. De eerste toestellen waren al op eind juni 1951 op Alameda overgenomen. De eerste zes toestellen, de S-1 t/m S-4, S-7 en S-8, werden op augustus 1951 via IJsland naar Nederland overgevlogen, waar ze op 7 september 1951 op Valkenburg aankwamen. De officiële overdracht door de Mutual Assistance Advisory Group vond plaats in september 1951 te Den Haag. De tweede groep toestellen bestaande uit de S-9 t/m S-14 vertrok op eind oktober 1951 vanuit Californie om via de Azoren en Marokko op 2 november 1951 op Valkenburg te arriveren. De derde en laatste groep toestellen kwam eind december op Valkenburg aan. De ferry vluchten werden steeds door dezelfde bemanningen uitgevoerd.  Vanaf september 1951 volgden drukke dagen ten gevolge van het opwerken van de bemanningen en mid december had het squadron 320 met 9 bemanningen de operationele status op de PV-2 bereikt.  

Na het bereiken van de operationele status werd regelmatig deelgenomen aan oefeningen in NAVO-verband, de eerste was in juli 1952. Hierbij werd het squadron geregeld op andere NAVO-bases gedetacheerd.

Tijdens de watersnoodramp in 1953 fungeerde een Harpoon als verbindingsvliegtuig boven het noodgebied.  

Naast de oefeningen werden ook regelmatig cursussen gevolgd, zoals de JASS-cursus op de HMS Eagle bij Londonderrie (JASS = Joint Anti-Submarine School).

Opwaardering en modernisering

In het voorjaar van 1952 werden de S-16 en S-18 bij Avio-Diepen op proef uitgerust met een sonoboei-installatie. De S-17 volgde in februari 1953. De proeven waren dermate bevredigend dat in juli 1953 de S-4 t/m S-8, S-11, S-13 en S-15 eveneens met een sonoboei-installatie werden uitgerust. Een andere tekortkoming die tijdens de oefeningen duidelijk werd, was het gemis aan elektronische apparatuur en ECM (ECM = electronic counter measures).  In oktober 1953 werd besloten om, mede door bovenvermelde tekortkomingen, de PV-2’s per 1-7-19-1954 (als onderzeebootbestrijder) buiten dienst te stellen. Gelukkig werd 320 squadron in april 1954 met de P2V-5 Neptune uitgerust. (die de MLD dus oorspronkelijk in 1950 wilde hebben...).

O.S.R.D. (opsporings- en reddingsdienst)
Februari 1952 werd het VSQ 8 opgericht ten behoeve van het verrichten van de OSRD-taak. Het squadron kreeg toen de beschikking over onder meer B-25’s. Als aanvulling werden november 1953 de Harpoons S-3, S-10 en S-14 bij VSQ 8 ingedeeld, in december 1953 gevolgd door de S-18. De B-25’s werden nog voor de jaarwisseling uitgefaseerd.  Behalve het uitvoeren van OSRD-taken had VSQ 8 ook nog als taak het verrichten van algemene diensten, oefeningen met marine schepen en bijzondere opdrachten. Door technische problemen bij de (algehele) revisie van de OSRD-Catalina’s P-212 en P-216 en later ook het geringe gereedheidspercentage van deze toestellen, bleven de Harpoons nog tot in 1955 als OSRD-toestellen ingedeeld bij VSQ 8. Vanaf 21 maart 1955 werd de OSRD-taak overgenomen door VSQ 320, die deze taak uitvoerde met de Neptunes.

De Harpoons werden in de periode 1955/1956 afgevoerd uit de MLD. Ze gingen retour (MAAG) naar de Verenigde Staten en na een modernisering gingen deze kisten naar Portugal. (een aantal van deze nu Portugese Harpoons werden ook ingezet in Portugees Koloniaal Afrika zoals Guinee, Angola en Mozambique waarbij bevrijdingsbewegingen onafhankelijkheid voor deze landen wilden)
Foto uit Collectie Joop Gelauf (used with permission)  

de 19-8. Foto: Nationaal Archief (used with permission). 

De eerste, 19-1 in 1951 bij aankomst op Valkenburg. Foto: Nationaal Archief (used with permission).

Op Valkenburg 1951. Foto: Nationaal Archief (used with permission).  

  Bronnen o.a. [B16] MLD.70,  [B5] Luchtv.kennis 1993-10

Inhoud werd voor het eerst opgesteld  zomer 2004 door M. de Vreeze en W. Jonker (op de oude IPMS website)

Laatste update: 11 maart 2018

995

Foto Selectie uit de Beeldbank NIMH van Defensie die voor plastic modelbouwers handig kunnen zijn. (gefaciliteerd en beschikbaar gesteld middels insluitlinkjes door het instituut NIMH) :

Foto: Beeldbank NIMH (linked with permission)

Foto: Beeldbank NIMH (linked with permission)

Foto: Beeldbank NIMH (linked with permission)

Zicht van boven. Foto: Beeldbank NIMH (linked with permission)

Motor onderhoud. Foto: Beeldbank NIMH (linked with permission)

Foto: Beeldbank NIMH (linked with permission)

Foto: Beeldbank NIMH (linked with permission)

Foto: Beeldbank NIMH (linked with permission)

Foto: Beeldbank NIMH (linked with permission)

Foto: Beeldbank NIMH (linked with permission)

Staartwiel detail. Foto: Beeldbank NIMH (linked with permission)

Cockpit. Foto: Beeldbank NIMH (linked with permission) 

Laatste update: 12 juni 2022

1367

Modelbouw Harpoon

> beste aanbevolen model staat steeds eerst bovenaan; modellen achter elkaar genoemd zijn gebaseerd op dezelfde mal;

BOXART

.

Tekening van en beschikbaar gesteld door Wilko Jonker (used with permission):

Schaaltekening uit 1943. Collectie M. de Vreeze (used with permission)

De inhoud op deze pagina werd voor het eerst opgesteld door M.de Vreeze zomer 2004 (op oude IPMS website)