Roden Heinkel He 111B1/B2
NIEUW MODEL: Ja
SCHAAL: 1/72
MERK: Roden, ex Toko uit de Ukraïne
AANTAL ONDERDELEN: Een angstaanjagende 203 onderdelen waarvan 21 doorzichtig. 29 onderdelen worden niet gebruikt; deze zijn voor toekomstig uit te brengen versies, zoals de He 111 F, P en H.
DECALS: Voor drie kleurenschema's; twee voor de B1 van het Condor Legioen en een voor een B2 in vierkleurige camouflage (RLM 61/62/63/65) met de civiele registratie D ARAU, compleet met niet direct als zodanig herkenbare swastikas.
Hoewel deze decals zeer dun zijn en van goede kwaliteit, hebben ze toch de neiging om te "zilveren" en ze zijn vrij stug. Ze reageren vrij goed op Sol & set. Zie verderop voor de nauwkeurigheid en verwerking.
SCHAALNAUWKEURIGHEID: in de hoofdafmetingen goed, maar daarna moet U beschikken over nauwkeurige tekeningen: REKO Maszstabblatt No. 36 voor de He 111 B/F is niet bruikbaar, daar de tekeningen niet al te nauwkeurig zijn. De beste tekeningen zijn mijns inziens die van J.D. Carrick en C.J. Nichols, hoewel het hier een He 111 H2 betreft.
De romp achter de cockpit plus de vleugels, staartvlakken etc. van ons model kunnen aan deze tekeningen afgemeten worden, rekening houdende met de ellipsvleugel van de He 111 B. Ook maakte ik gebruik van de tekeningen van Heinz Mankau, die zijn gebaseerd op die van Carrick/ Nichols. (Modell Magazin 10/78 en 11/78). Voor de rest is alles keurig schaalgetrouw !
GELIJKENIS MET HET ORIGINEEL : Zeer goed; deze beoordeling niet aan de hand van mijn eigen model, want die is nog niet gereed, maar ik zag kort geleden in Hamburg een tentoongesteld model (D ARAU) zonder swastika's.
PASSING: een nachtmerrie! Zeer veel voorbewerking nodig, zoals het verwijderen van de overvloedige aanwezigheid van gietbramen (flash); het schuren en schonen van schotten en vloeren, het wegvijlen en snijden van onzuiverheden op op elkaar te lijmen viakken (vleugels !!!), het verwijderen van aangietsels (ejector marks etc. etc). Is alles echter op maat geschuurd en gevijld, dan past alles nog redelijk in elkaar. En dat kost veel tijd.
Tijdens het werken veelvuldig "droog" passen alvorens te lijmen. De dikte van de vleugels bij de vleugelwortels aan die van de aanzet bij de romp aanpassen; die vleugelwortels zijn te dik. U hebt vrij veel plamuur nodig, maar gebruik die voorzichtig, want anders gaat te veel van het delicate detail verloren.
DETAILLERING: Fijn en verzonken op alle oppervlakken, met hier en daar een klein gietfoutje. Het is bijna ongelooflijk hoe fijn de oppervlaktestructuur van het origineel werd nagebootst. Een iets te dik opgebracht laagje verf kan die details doen verdwijnen. Laag op laag, dus wanneer een laag metaal (of strip op de huid is vastgeklonken, dan is dat ook uitgevoerd als een strip en niet alleen maar als een gegraveerde omtrek. Zie de verstevigings strips aan weerszijden van de intrekbare wapenpositie aan de onderzijde; onderdeel CI. De cockpit en de van buiten af zichtbare rompbinnenzijde zijn van een ribstructuur voorzien en details van schakelkasten, panelen en munitie-trommels. Het aantal onderdelen aan de binnenkant, vanaf de neuspunt tot en met het schot achter de wapenpositie op de rug bedraagt 38! De twee verticale bomcellen zijn compleet aanwezig en bestaan uit 14 onderdelen. Dit moet eerst in elkaar gezet worden en daarna als geheel in de romp worden ingebouwd. Maar pas op! Vooral de schotten moeten eerst passend geschuurd en gevijld worden anders passen de romphelften niet op elkaar. Iets soortgelijks doet zich ook voor bij de vleugels wanneer we de zeer gedetailleerde wielkasten inbouwen (8 onderdelen elk, exclusief de 7 voor het eigenlijke landingsgestel per wielkast). Doet U dat zonder meer, dan krijgt U de vleugelhelften niet op elkaar. Verder verdienen de motoren noq vermelding; die zijn voorzien van 24 losse (!) uitlaatspruitstukken die eigenlijk alleen goed kunnen worden aangebracht wanneer U eerst 24 gaatjes aan weerszijden van de gondels boort. Anders passen de bijbehorende deksels niet, enz. enz
NOOT: Al die inwendige pracht, daar ziet U bijna niets meer van wanneer de romp goed en wel gesloten is. Maar het zit er in en dat is een hele geruststelling!
BOUWBESCHRIJVING: In drie talen: Russisch (Cyrillisch), Engels en Duits. Voorzien van exacte onderdelen- plattegrond, waarbij elk onderdeel is genummerd op de gietramen zit bij elk onderdeel een nummertab maar daar zit geen nummer op. Het model wordt samengebouwd in 31 stappen. Ik persoon-lijk zou het eigenlijke landingsgestel pas als laatste inbouwen i.v.m. spuiten en maskeren. De kleuren zijn aangegeven in Humbrolnummers. Ik zag ze liever in RLM nummers.
En dan zijn we gelijk bij de "kleurenproblematiek" aangeland. Kleurenschema's en uitmonsteringen: Het instructieblad voorziet in twee schema's voor de Spaanse burgeroorlog (Nationalisten) en een drie kleurenschema voor een Luftwaffekist, nog voorzien van een burgerregistratie D ARNU. Dit schema is een van zes mogelijkheden; schema A2a voor de preciezerikken. Het lichtgrijs dat bij dit schema gebruikt wordt is Humbrol 64 volgens RODEN. Humbrol 64 is echter het burgergrijs en moet bij het drie kleurenschema 61 62 63 (plus 65 voor de onderzijde) RLM 63 grungrau zijn, in tint gelijk aan RLM 02 (RLM grau). Voor de twee Nationalistische Condor Legioen kisten kan RLM 63 hellgrau (civiel) wel kloppen, want in veel gevallen stuurde Duitsland zijn (oorlogs)vliegtuigen naar het buitenland (Spanje) in een civiele uitmonstering. Van de Ju 52 interim bommenwerpers die naar Spanje gestuurd warden was bekend dat ze in RLM 63 grungrau gespoten waren met zwarte trim. Op foto's zien we echter dat He 111 BI 25 15 in een zeer lichte kleur is gespoten, zodat ik vermoed, dat hij inderdaad gespoten is in het civiele RLM 63.
Op die zelfde foto's zien we ook, dat er donkerder plekken over het egale grijs voorkomen. Nog duidelijker zien we dat er een donkerder kleur werd aangebracht rond de tekening van het Schotse terriertje Peter. Zie hiervoor twee duidelijke foto's in German Aircraft Markings 1939 1945 door K.A. Merrick, blz. 32. In een andere publicatie vinden we nog een foto van dit specifieke toestel, waarbij het rompmiddenstuk en een gedeelte van de beide binnenvleugels in bovenaanzicht ook een donkerder kleur vertoont. De conclusies kunnen tweeledig zijn: of het toestel werd hellgrau afgeleverd en werd naderhand in grungrau over of bijgespoten voor een betere camouflage, of het toestel werd in grungrau afgeleverd en ontstonden de vlekken door onregelmatige verkleuringen of door het bijspuiten met verse verf. Wie het weet mag het zeqgen.
Beide He 111 Bl's van het Condor Legioen, 25 15 en 25 17 moeten van zwarte registraties zijn voorzien. Op het decalvel en op het instructieblad zijn ze echter wit! Bovendien is de stijl van de cijfers (25 15) niet overeenkomstig die van het origineel. 25 15 is hier voorzien van het condor met bommotief, maar helaas is die niet geheel correct weergegeven. Dit specifieke toestel heeft gevlogen
a) met alleen de zwarte cirkel,
b) met condormotief op de cirkel,
c) met condormotief op de cirkel en een brede gele ring rond de zwarte cirkel. Op goede foto's is te zien dat het condormotief is voorzien van zeer fijn detail. Voor de weergave van het hondje Peter echter niets dan lof ! Let op de verschillen aan bakboord en stuurboord: beide hondjes nog voorzien van enkele witte haartjes middels een fijn, bijna droog penseel. Daar deze decals makkelijk zilveren moet speciale aandacht besteed worden aan het opbrengen.
Ik deed het op een plasje "FUTURE" floor polish, direct gevolgd door een laagje van die vloeistof over de decal. Het geheel dan horizontaal laten drogen. Met perfect resultaat.
CONCLUSIE: Dit model van Roden is een typisch exemplaar uit het voormalige Oostblok. Niet die grove producten in armzalige dozen of plastic zakken van pakweg tien jaar geleden, maar meer de "nieuwe generatie". Deze modellen vallen op door een uitgebreide detaillering en een grote hoeveelheid onderdelen. Vergelijk de producten van ICM en Zlinek: op zich zijn de onderdelen uitstekend gevormd, maar ze passen niet altijd daar waar ze moeten zitten. Zo ook bij dit model. Met veel geduld, vooruitziendheid en een grote hoeveelheid tijd kan uit dit model een overtuigende He 111B worden samengesteld. Een tamelijk duur model (Fl. 50,-), maar een die zijn geld mijns inziens wel waard is, vooropgesteld dat U van "knutselen" houdt.
LITERATUUR:
- Klassiker der Lufte, Bernard & Graefe Verlag. Blz. 242 25 15 Pedro met opschrift Holzauge en alleen de zwarte cirkel.
- German Aircraft Markings 1939 1945, K.A. Merrick, Ian Allan Ltd blz 32 25 15 met het condormotief op de zwarte cirkel. Let op de kleurverschillen en de Schotse terriers.
- "He-111 an allen Fronten", Podzun Pallas Verlag, Band 50, blz 12. 25 15 met condormotief en gele cirkel rond de zwarte bol.
Reviewer: E. Thomas
2001