De Harrier is een vliegtuig met een uniek concept, met zijn verticale start- en landings eigenschappen. In de loop der jaren zijn er zeer vele versies van dit vliegtuig ontwikkeld. Het artikel bestaat uit twee delen: Deel één behandelt de gewone eerste generatie Harrier, AV-8A en Sea Harrier vanaf het allereerste begin, terwijl dit, Deel twee, zal gaan over de tweede generatie: De grotere, doorontwikkelde AV-8B / Harrier II familie.
Artikel van Meindert de Vreeze en Bas Damen (C) Copyright IPMS Nederland.
Historie Harrier Tweede Generatie (AV-8B)
Zowel de Engelsen als de Amerikanen wilden een verbeterde Harrier hebben. Na gezamelijke onderzoeken stapten de Engelsen echter in 1975 uit het project en bleef McDonnel Douglas over. In 1981 kochten de Engelsen zich weer terug in het project dat de AV-8B werd. De AV-8B is in feite een geheel nieuwe Harrier. De romp werd anders, er kwam een nieuwe lichtere carbon fibre "super kritische" vleugel, er werden draagkracht verhogende middelen ontwikkeld (de airdam en de hoge skirts), de cockpit werd verhoogd, nieuwe avionica werd ontwikkeld en een betere motor werd geinstalleerd (Pegasus Mk105). Ook de uitlaten zijn geheel anders.
Verder zitten er extra platen aan de vleugelvoorrand (LEX: leading edge extensions) van diverse afmetingen.
Het eerste prototype YAV-8B was een AV-8A, met alleen de nieuwe AV-8B vleugel en motor, welke vloog in 1978. Wel was de luchtinlaat aangepast met een dubbele rij "suction/blow-in" doors en waren de uitlaten gelijk aan die van de AV-8B. Diverse mooie kleurenschema's zijn vertoond. In 1981 werden 2 AV-8B proto's en vier preproduction kisten gemaakt. De verschillen met de latere produktie Harrier II waren de dubbele inlaatdeuren rij i.p.v een enkele, voor de vertikale staart een extra antenne, de LEX platen bij de vleugel romp verbinding zaten er nog niet op. Er zit wel op die plek een extra wing fence en er zat een grote testprobe op de neus.
In 1983 vloog de eerste productie AV-8B. De 64e Harrier II was de eerste tweezitter TAV-8B. Deze werd verlengd, kreeg een hogere staart, en totaal maar twee pylons voor external stores. Het eerste prototype had een grote testprobe op de neus. Het US Marine Corps introduceerde de AV8B in 1985 en vloog met ze tot 2004. Spanje kocht 12 toestellen in 1988, EAV-8B genoemd. Ze kregen ook een upgrade later tot EAV-8B "Plus" .
Tekening [8] toont de basis AV-8B met algemene kenmerken.
Samen met de Amerikaanse AV-8B werd ook de Engelse Harrier II ontwikkeld, de Harrier GR.5. Verschillen met de Amerikaanse versie zijn voornamelijk avionica en een paar uiterlijke kenmerken. Als eerste is er op de fairing van de outrigger wheels een speciale sidewinder pylon gemonteerd. Hierdoor blijven de drie overige pylons per vleugelhelft vrij. Onderop de ventral fin werd een antenne en een RWR gemonteerd. Verder is de neusvorm van de GR.5 gewijzigd. De Stencel II schietstoel werd vervangen door een Martin Baker Mk 12. Aan de vleugeltips zitten wat extra bultjes, evenals een iets ander rompuiteinde. Ook kwam er een fairing achter de speedbrake met een chaff/flare dispenser. De anti- collision lights hebben een driehoekige vorm. Het prototype van de GR.5 vloog in 1985, en de eerste productie kist ging in RAF dienst in 1987.
Tekening [9] toont de Engelse versies.
Een verdere Amerikaanse ontwikkeling die vloog in 1987 was de AV-8B Night Attack versie, die er voor zorgt dat de kist ook 's nachts inzetbaar is. Uiterlijke veranderingen zijn een forward looking infra red (FLIR) sensor op de neus, alsmede chaff/flare dispensers op en onder de romp achter de vleugel. Daarom is de inlaat aan de staart wortel verlengd naar voren. Op dit moment wordt tevens de LEX aan de vleugelvoorrand vergroot en aangebracht op alle Harrier II's. De oppervlakte per LEX was 0.81 m2, en is nu 1.24 m2 geworden. Tevens wordt de LEX netjes gestroomlijnd aangebracht, terwijl de oude LEX er gewoon als een rechte plaat tegen de voorrand zat. Let op dat bij de oude LEX er een opening vlak boven de LEX zat, terwijl dat bij de nieuwe niet meer het geval is.
Deze NA versie ging 1989 in dienst bij de USMC.
Tekening [10] toont o.a. deze versie, terwijl tekening [11] het geheel van boven en onder toont.
Net als de Amerikaanse Night Attack versie werd ook de Engelse GR.5 aangepast met een FLIR op de neus, en onder de neus zitten twee fairings, een voor een ECM systeem en de ander voor een Radar Warning System. Uiteraard werd de avionica aangepast, en het prototype vloog eind 1989. Hierdoor veranderde de aanduiding naar GR.7 en gingen in 1990 in operationele dienst.
KIJK OOK OP DE IPMS SITE HIER VOOR EEN UITGEBREIDE GR.7 WALKAROUND
Alle GR.5 kisten zijn begin negentiger jaren verbouwd naar de GR.7 standaard. De Engelse T6 tweezitter zou een T4 worden met de avionica van de GR.7, daar men dacht dat de vliegeigenschappen redelijk hetzelfde zouden zijn. Dit bleek toch zo verschillend te zijn dat er analoog aan de Amerikaanse TAV-8B een Engelse Harrier II tweezitter moest komen en ontwikkeling de T6 werd in 1990 gestaakt. De Engelse TAV-8B werd de T10 variant (opmerking: de T8 was reeds de aanduiding voor de T4N trainer van de Navy die de Sea Harrier FA2 training gaat doen). De eerste vlucht van de T10 heeft in 1994 plaatsgevonden en in 1996 werd de eerste operationele kist afgeleverd. Zie tekening [9].
Een verder ontwikkeling van de Amerikaanse AV-8B night attack is de AV-8B Harrier II Plus. De eerste kist Plus vloog eind 1992. Deze heeft een APG 65 radar net als de F-18. Hierdoor is de neus 43 cm langer geworden. Hiermee is het mogelijk om radar geleide projectielen af te vuren (AMRAAM, Harpoon, etc). Tevens is de FLIR sensor anders van vorm en iets meer naar de canopy geplaatst. Uiteindelijk moeten alle Harriers hiermee worden uitgerust. Ook is de LEX nogmaals vergroot van 1.24 m2 naar 1.40 m2. In 1993 werd dit type operationeel.
Italië bestelde 16 AV-8B Harriers II Plus kisten en Spanje verbouwde de EAV-8B tot Plus vanaf 1996. Zie tekening [10].
Gebruikers Harrier tweede generatie
Verenigd Koninkrijk, Royal Air Force: squadron 1, 3 Sqn en SAOEU en 233 OCU (GR.5) en squadron 1, 3, 4, 20 Sqn, SAOEU, 233 OCU, 801 sqn (Royal Navy) (GR.7, GR7A, GR.9, GR9A, T.10)
Verenigde Staten, US Marine Corps : VMA-211, VMA-214, VMA-223, VMA-231, VMA-311, VMA-331, VMA-513, VMA-542, VMAT-203, VX-5 en Naval Air Test Center. (AV-8B, TAV-8B, AV-8B night attack)
Italië: TAV-8B, AV-8B Harrier II Plus: I-01 en 02 zijn tweezitters TAV-8B, I-03 tm I-18 eenzitters AV-8B Harrier II Plus bij de GAE1 eenheid.
Spanje: EAV-8B en EAV-8B Plus bij Escadron 009.
Literatuur Harrier AV-8B tweede generatie:
- World Air Power Journal, volume 6, summer 1991 (zeer uitgebreid).
- Harrier in action, Squadron Signal publication nr 58.
- Modern Combat Aircraft, nr 13. Harrier.
- Osprey series, Harrier.
- Detail & Scale nr 28: AV-8 Harrier. AV-8A en AV-8B.
- Aeroguide no 26: Harrier GR.5 & GR.7.
- Air Extra 24: RAF Harrier (Historie tot GR.5)
- Air International: vol 22 no 2 (AV-8B proto), vol 31 no 4 (AV-8B), vol 37 no 2 (GR.5), vol 46 no 5 (GR.7).
- Flight 1990: 12-18 sep, met o.a. GR.7 cockpit layout.
- Concord Publications: no 22 met de nieuwste night attack foto's.
Modelbouw:
De volgende publicaties gaan over het bouwen van de kits (als er geen 1:72 of 1:48 bijstaat, zijn het algemene artikelen):
- Scale Models International: aug 89 (GR.5), dec 90 (1:72 GR.5 Esci en Italeri), april 91 (GR.5 wit/groen artic), sept 91 (AV-8B's in nieuwe grijze schema's).
- Airfix Magazine: vol 3 nr 8, November 1991. Bouw van de Airfix 1:72 Harrier GR.5.
- Scale Aircraft Modelling: vol 14/ nr 3 /dec 1991 review Airfix GR.5 etc, vol 15/ nr 8 /sep 1993 review Monogram 1:48 AV-8B.
Op internet is natuurlijk ook veel te vinden, o.a.
http://en.wikipedia.org/wiki/McDonnell_Douglas_AV-8B_Harrier_II
Harrier SIG IPMS UK: http://www.harriersig.org.uk/
KIJK OOK BIJ ONZE IPMS NL Harrier III walk around.....
Modellen AV-8B
Er zijn veel plastic modellen ook van de latere AV-8B verschenen in vele schalen. Kijk hier voor een groot overzicht...
Artikel van Meindert de Vreeze en Bas Damen (C) Copyright IPMS Nederland. Tekeningen stond in MIP 1995 no 2 en no 4
Deze webpagina werd voor het eerst gepubliceerd op de website in april 2012