2.6.1. Wat is vacuform?

Vacuform modellen bestaan doorgaans uit een of meer platen polystyreen waarin met een mal enige basisvormen (romp, vleugels en kleinere onderdelen) zijn gezogen. Vacuform modellen (voornamelijk verkrijgbaar bij speciaalzaken) bieden een mogelijkheid om modellen te bouwen die niet in de collecties van fabrikanten van spuitgietmodellen ('injection-moulded') zijn opgenomen.
vacuform.
De kwaliteit van de diverse merken kan enorm verschillen, bovendien gaat de kwaliteit tijdens de produktie eerder achteruit dan bij spuitgietmodellen. Er zijn merken die metalen delen (wielpoten, propellers...) en decals bijleveren, maar meestal moet men deze zelf toevoegen [6.2.7]. De kwaliteit van de kleinere delen is vaak matig tot zeer slecht zodat deze beter zelf gemaakt kunnen worden. Ook onderdelen uit andere bouwdozen kunnen dan uitkomst bieden. Haal lastige onderdelen (propellers, wielen....) zo mogelijk uit de reservevoorraad.
vacuplane

 

2.6.2. Voorbereiding voor vacuformbouw


Van groot belang bij vacuformbouw is goede documentatie en vooral een goede schaaltekening. Veel vacuformmerken leveren dit gelukkig erbij. 

Verder is het vacu plastic vaak erg dun. Een heel goed idee om de vormvastheid te behouden en dikkere lijmranden te krijgen is VOOR het uitsnijden uit de plaat alvast plastic card strip te lijmen aan de binnenzijden van de langere latere randen. Je kunt deze strips halen uit die stukken plaat wat je niet nodig hebt of bijvoorbeeld Slaters Strip.

Doe dit lijmen van strips intern als alles nog in de plaat zit, dan is de vorm nog duidelijk. Na het uitschuren heb je zodoende meer lijmoppervlak bij de montage. Het verlijmen van de veel te dunne vacformdelen gaat dan ook veel beter. 

Verder zwakke plekken met hele dun plastic of deuken verstevigen. Deze zijn te vinden door de plaat tegen het licht te houden. Het verstevigen kan het beste met Milliput of een andere niet-agressieve plamuur [2.4]. Doe dit ook weer voor het uitschuren uit de plaat.

 

 2.6.3 Het separeren van de vacuform onderdelen

De benodigde delen moeten uitgesneden of losgeknipt worden, te beginnen met de grotere delen. Bij het uitsnijden moet een randje van circa 2 mm om de vorm worden gehandhaafd. Zie ook de voorbereidingen hierboven. Markeer met een zwarte watervaste markeerstift eerst duidelijk de randen om een referentie te houden bij het schuren.

vacu 1

Het losmaken van ieder deel kan een met een mesje ingekraste kerf om het vormpje al voldoende zijn om deze voorzichtig van de plaat af te breken. De randjes plaat moeten nu gelijkmatig van de losse delen worden afgeschuurd op een glasplaat of stuk watervaste multiplex (betonbekisting) waarop schuurpapier is bevestigd.

Gebruik watervast schuurpapier en water, dat scheelt een heleboel stof, ook in uw longen. Druk niet te hard op het te schuren onderdeel, dat veroorzaakt kromme randen. Bij het schuren biedt een handvat op de delen in de vorm van dubbelzijdig afplakband uitkomst.

vacu 3

Er zijn mensen die zelfs een vlakschuurmachine gebruiken om de eerste grove schuurronde te doen van de hoofddelen. Dit werkt alleen buiten en draag een stofmaster. Heel voorzichtig de delen ruwweg uitschuren en let op te grote hitteontwikkeling wat het plastic aantast.

Er moet geschuurd worden totdat het randje overal begint los te komen (bij voorkeur overal tegelijk, anders is er niet gelijkmatig geschuurd). De dikte van het randje geeft aan hoeveel er nog van het vormpje moet worden afgeschuurd. Controleer de vorm steeds op de schaaltekening.

Vergeet niet de 'pips' (bobbeltjes, veroorzaakt door het vacuĆ¼m zuigen) van het model af te halen met een scherp mesje. Nadat alle onderdelen afgeschuurd en schoongemaakt zijn, kan de assemblage beginnen.

 

vacu 2

 2.6.4. Vacuform transparante delen

Knip de delen uit nadat de transparante plaat even in een bakje warm water is gelegd. Sommige fabrikanten gebruiken afwijkende plasticsoorten voor transparante delen (bij oude RarePlanes modellen). De bijgeleverde transparante delen worden vaak wat mooier na het verven met een laagje niet gelende vernis [ Future 6.3.1 ]. Transparante doorzichtige delen zijn het beste vast te zetten met houtlijm of MicroScale Kristal Kleer [2.5.2.2].

vacu 4

 

 2.6.5. Assemblage van vacuforms

Het verder afbouwen van vacuforms is nu niet veel anders dan van de normale spuitgiet-modellen. Bij de assemblage moeten versterkingen in het model worden aangebracht (spanten, liggers...). Spanten zijn het gemakkelijkst te maken door met carbonpapier de contouren van de schaaltekening direct over te drukken op plasticplaat. Verder kunnen dunne randjes worden voorzien van ondersteunende nokjes aan de binnenkant. Gebruik bij voorkeur vloeibare lijm. Plak eventueel de omgeving af ter bescherming van de oppervlaktedetails, maar let er goed op dat de lijm niet onder het plakband doorloopt! Werk verder het model op de normale manier af.

Soms zal van de bouwvolgorde moeten worden afgeweken om nog bij de binnenkant van de naden te kunnen komen, maar dat beetje extra gepuzzel is het mooiere resultaat wel waard.

vacu 5

De schaaltekening c.q. bouwtekening is hierbij wel belangrijk voor het uitlijnen.