Laatste update: 01 september 2019

5317

2.1.1 Wat is spuitgietplastic?

Modelbouwkits zijn hoofdzakelijk nog steeds na meer dan 50 jaar gemaakt uit spuitgegoten polystyreen. Polystyreen is een kunststof die bij verwarmen zachter en bij afkoelen harder wordt (een zgn. thermoplast). Het wordt meestal in korrelvorm in de spuitgietmachine ingebracht en verwarmd. Door het plastic in warme toestand in een bepaalde vorm te dwingen kan het allerlei vormen aannemen. Hierbij ontstaat echter spanning in het materiaal; bij opnieuw verwarmen zal het proberen de oude vorm weer terug te krijgen. (meer info over spuitgieten op b.v. Wikipedia...)

2.1.2 De spuitgietmal

De plastic onderdelen komen uit een spuitgietmachine. Daarbij wordt voor de vorm de spuitgietmal gebruikt met hoe de onderdelen eruit moeten komen. Spuitgietmallen zijn zo gemaakt dat het plastic in de onderdelen de kans krijgt om weer wat bij te rekken van de vervormingen die zijn ontstaan door het passeren van de nauwe poortjes (op de grenzen tussen gietrek en onderdeel). Hierdoor wordt de spanning in de onderdelen beperkt. Onderdelen kunnen op twee manieren worden gevormd: als eindpunt of als doorvoer. Een onderdeel dat als eindpunt gegoten is, heeft vaak cirkeltjes op het oppervlak (afdrukken van een uitwerppen). Deze onderdelen zijn in het midden wat zwakker omdat daar het thermoharder plastic uit de verschillende poortjes bij elkaar gekomen is (voorbeeld: grote vlakken als romp en vleugeldelen).

  mallen en een spuitgietmachine, gezien bij REVELL

Onderdelen die als doorvoer gegoten zijn kunnen herkend worden aan de giettabjes. Bij deze onderdelen gaat het plastic er aan een kant in en aan de andere kant (bij een tabje of een ander stukje gietrek) weer uit. Deze onderdelen zijn dus uit een stuk gegoten en zijn daardoor sterker (wielpoten...). Bij het spuitgieten wordt het plastic zodanig uitgerekt dat er nerven in het plastic ontstaan. Deze nerven lopen altijd in de gietrichting, dus naar de onderdelen toe. Een doorvoer onderdeel bevat doorgaans maar een enkele nerf en is daardoor sterker. Een eindpunt onderdeel bevat verschillende nerven die elk van een gietpoortje naar een punt in het midden lopen. In het midden is een stuk waar geen nerf maar een of meer opgevulde naden lopen, dit is het zwakste stuk van het onderdeel.

2.1.3 Plastic card eigenschappen

Plastic card is plaatmateriaal dat wordt gewalst. Bij het walsen wordt het plastic zodanig uitgerekt dat er een soort nerf in de lengterichting ontstaat. Hard en taai plastic heeft vaak hardnekkige nerven, zacht plastic heeft dit veel minder. Bij het bijsnijden van een onderdeel of een stuk plastic card is het nuttig om te weten dat het plastic zich een beetje als hout gedraagt: haaks op de nerf snijden gaat moeilijk, het onderdeel kan langs de nerf barsten of zelfs splijten (liever zagen dus). Met de nerf mee snijden gaat gemakkelijk, maar pas op bij het maken van ronde insnijdingen. Zie ook Soorten Plastic [5.4].