In deze “How To” wordt uitgelegd hoe je op een simpele manier schokbrekers kunt maken die er beter uit zien als de versie in de bouwdoos of als je helemaal geen schokbrekers hebt.
De schaal 1:24 heeft in dit geval betrekking op de diktes van de gebruikte materialen, wil je voor een kleinere of grotere schaal schokbrekers maken dan moet je dus dunner of dikker materiaal gebruiken.
Een schokbreker dient ervoor om het wiel (in dit geval van een auto) een goed contact met het wegdek te geven. De schokbreker bestaat in feite uit twee onderdelen; een olie gevulde buis met daarin een stang met zuiger, deze zorgt ervoor dat de veeruitslag gedempt wordt en daarmee de trilling steeds minder word. En een veer , in dit geval een schroef veer. Deze zorgt voor het opvangen van de oneffenheden in het wegdek (trillingen, schokken).
Bij oudere auto’s (en veel Amerikaanse modellen) worden er ook nog wel bladveren gebruikt, dat zijn op elkaar gestapelde stukken metaal die middels klemmen bij elkaar worden gehouden, de functie is hetzelfde.
Schokbrekers zijn er in vele uitvoeringen voor zowel normaal dagelijks gebruik en voor de sport. Het grote verschil zit in de gebruikte materialen en de instelbaarheid van de schokdemper. Een “normale” schokbreker die onder een auto zit zier er ongeveer zo uit:
Ze bestaan dus uit een buis met 2 (vrij grote) schotels waar de veer tussen geklemd zit. Deze variant wordt in de race sport niet gebruikt want hij is gewoonweg te groot en te log (lees zwaar). En ze zijn niet in te stellen (hebben dus een vaste veer- en dempingswaarde.
Schokbrekers die gebruikt worden in de race sport zijn dunner, lichter en sterker en vaak op veel manieren instelbaar. Die zien er bijvoorbeeld zo uit:
Met demping reservoir:
Met dubbele veer:
Het eerste dat er opvalt is dat ze veel smaller zijn dat de “normale” dempers, en dat er schroefringen op zitten waarmee de veer op spanning kan worden gezet.
Genoeg uitleg over de echte, nu de schaal versie. Wat hebben we allemaal nodig?
- De gebruikte materialen:
- 2 mm dik aluminium buis (binnendiameter een fractie meer dan 1mm; voor 4 schokbrekers is 15 cm ruim voldoende),
- 3 mm dik styreenpijp met een binnendiameter van 2 mm (een stukje van 4 cm is voldoende),
- 1 mm messing staaf, max lengte 20 a 25 cm.
- Het gereedschap:
- Een hobby mes (alu houder met verwisselbaar mesje),
- Kleine platte vijl (modelbouw),
- Een platbektang zonder ribbels in de bek (of gedeelte zonder),
- Kleine zij-kniptang,
- Schuurpapier 400 nat (dat zwarte),
- Schuifmaat en liniaal,
- Seconde lijm (dun vloeibaar).
We beginnen met de lengte te bepalen van de schokbreker, dat doe je door de lengte van de schokbreker uit de bouwdoos op te meten of zelf te bepalen aan het te bouwen model. Meet exact de lengte op waartussen de schokbreker moet komen zodat deze netjes te verlijmen is. Deze totale lengte wordt de lengte van de 1 mm messing staaf.
Daarna bepaal je de lengte van de schroefveer incl. de schotel aan de bovenzijde en onderzijde. Met de schotel bedoel ik de ronde schijven waartussen de veer geklemd zit.
Aan de bovenzijde van de schokdemper zit meestal nog een “kop” zoals duidelijk te zien is op de foto van de zwart–goud kleurige demper. Reken hiervoor zo’n 2mm lengte en voor een enkele schotel (schijf) 1mm.
In het voorbeeld hierboven is mijn totale lengte 18mm. De veer wordt 9 mm en de kop + schijf aan de bovenzijde samen 3mm. De onderste schijf 1mm en het onderste stuk 5mm. De lengte van de veer + de kop en 2 schotels bepaald de lengte van de 2mm aluminium buis. Dat wordt in het voorbeeld dan 13 mm.
De aluminium buis maken we op lengte met het hobby mes. Leg een klein stukje alu-buis (ongeveer 6cm) op een vlakke ondergrond en teken de juiste lengte af. Zorg ervoor dat er een stevig mesje in het hobby mes zit dat niet zomaar afbreekt, het moet wel scherp zijn. Zet nu mesje op de lijn en rol het buisje met het mes erop heen en weer totdat je erdoorheen zakt.
De uiteinden even met het stukje schuurpapier glad maken.
Snijd nu op dezelfde manier van de 3mm styreen buis een stukje van iets meer dan 2mm af **. Je moet iets meer nemen omdat het na het snijden nog glad geschuurd wordt en er dus weer iets vanaf gaat.
** maak daar 3 mm van als de kop en de schotel dezelfde diameter hebben of maak er nog een ringetje van 1mm bij voor de bovenste schotel.
Maak ze netjes glad door ze met een vinger over een stukje schuurpapier rond te draaien.
Het kopringetje en bovenste schotel kunnen nu op het uiteinde van het aluminium buisje worden gelijmd.
In het voorbeeld links heb ik maar 1 ringetje nodig.
Van de 1mm messing staaf gaan we nu de veer draaien. Neem daarvoor een stukje aluminium buis van 2 mm en draai daar netjes naast elkaar een aantal windingen op van de 1mm staaf. Trek , nu de veer nog op het buisje zit, voorzichtig de veer iets uit elkaar zodat er wat tussenruimte ontstaat. Haal daarna de veer van het buisje af en knip de veer op de lengte die je wilt hebben +1 mm want de uiteinden moet je afvlakken met een kleine vijl. Door dat afvlakken sluit de veer netjes aan op de schotels, hieronder in het groot duidelijk te zien, linker en rechter zijkant.
Neem het 1 mm messing staafje en klem daarvan ongeveer 1 a 1,5 mm uiteinde vast in een platte tang (zonder kartels) zo dicht mogelijk bij het scharnier. Druk nu zo hard dat het stukje staaf plat wordt en ongeveer 0,5 mm dik is, hij is nu ook een beetje rond.
Je hebt nu alle onderdelen gereed om er 1 schokbreker mee te maken. Van links naar rechts: de veer, onderste schotel, demperbuis + kop en de zuiger stang.
Schuif de veer over het alu buisje en daarna de onderste schotel. Lijm deze vast met een druppel seconde lijm.
Als laatste neem je nu het uiteinde van het messing staafje weer vast in de tang en knijpt het uiteinde plat.
De schokbreker is nu gereed. Natuurlijk kun je er zelf nog veel meer details aan toe voegen. Zo kun je in plaats van het platknijpen ook messing oogjes op het uiteinde solderen.
Ik heb hieronder nog een voorbeeld dat ik heb gemaakt maar dan met 2 soorten dikte veren op de schokbreker.
Ik heb er hier voor gekozen om achteraf de schokbreker te schilderen, misschien is het makkelijker om dat tussendoor te doen, zeker de veer is beter eerst te schilderen of spuiten. Het alu buisje heeft al een kleur als in het echt dus die kun je zo laten dus dan hoef je alleen nog maar de kunststof ringetjes en het messing staafje van een kleurtje te voorzien.
Peter Krosse